Là điểm giao thoa nhiều nền văn hóa Á châu, từ văn Mông Cổ tới bán đảo Mã Lai và bắc Nhật Bản. Nơi đây trải qua một thời kỳ hoàng kim ngắn ngủi từ năm 1400 tới năm 1550, khi Okinawa đóng vai trò trung tâm trong thương mại hàng hải. Tuy nhiên, trong suốt chiều dài lịch sử, vùng đất này đã phải trải qua nhiều thế kỷ đói nghèo và tàn phá, theo tạp chí Aloha.
 |
| Okinawa có môi trường tự nhiên trong lành (Ảnh: JTA/Aloha) |
Ngày nay, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của Nhật Bản, Okinawa là vùng đất rất trong lành với các bãi biển đẹp như tranh, nước biển trong xanh, môi trường sống được cho là lành mạnh và tốt cho sức khỏe nhất thế giới. Càng ghi nhớ rằng không phải ngay từ những ngày xa xưa, dân Okinawa đã có tuổi thọ trung bình rất cao. Những người sống lâu trăm tuổi chỉ thực sự xuất hiện tại đây vào những năm 60 của thế kỷ 20. Hiện nay, cứ 100.000 dân trên đảo lại có 40 - 50 người sống tới trăm tuổi và 90% là phụ nữ (con số ở Mỹ chỉ bằng một nửa, tức 100.000 dân mới có 20 - 25 người sống tới 100 tuổi).
Ở Okinawa, số người mắc các bệnh tuổi già như ung thư, chứng mất trí nhớ, loãng xương hay tim mạch rất ít. Tuổi thọ trung bình của phụ nữ Okinawa là 86, tuổi thọ trung bình của đàn ông là 78. Tuy nhiên, như nhiều xã hội hậu công nghiệp, phổ biến tình trạng ăn quá nhiều, lười vận động, béo phì là những vấn đề thách thức sức khỏe cộng đồng, thế hệ hậu duệ của những người trường thọ ở Okinawa cũng buộc phải học cách đưa truyền thống vào lối sống hiện đại của họ nếu còn muốn duy trì di sản trường thọ của cha ông.
Theo các chuyên gia, có 9 yếu tố, là những thói quen trong đời sống của người dân Okinawa giúp họ có sức khỏe và sống lâu.
Thực đơn ít calo, giàu dinh dưỡng
Ở Okinawa, kiểm soát lượng calo vào cơ thể là thói quen, một nét văn hóa theo tiếng Nhật gọi là hara hachi bu, nghĩa là chỉ ăn no 80%. Người Okinawa nạp khoảng 1.500 calo mỗi ngày, ít hơn người Bắc Mỹ 40%. Thực đơn của họ giàu các chất chống oxy hóa, flavonoid (rau, củ quả có tác dụng chống oxy hóa), canxi (có nhiều trong thức ăn và nước uống của dân sở tại) và hạn chế ăn bột ngũ cốc, thịt, mỡ, đường và các sản phẩm bơ sữa nhiều chất béo.
 |
| Các món ăn giàu dinh dưỡng, ít chất béo (Ảnh: JTA/Aloha) |
Rau quả tươi
Thực đơn của người Okinawa đa phần có nguồn gốc thực vật, rau quả tự trồng. Trái cây thường được ăn tươi sống. Khoai lang, rong biển, đu đủ, dưa hấu, chuối, dứa, quýt, nấm shiitake, rễ cây ngưu bàng (cây này có tại Việt Nam, du nhập từ cuối những năm 50 của thế kỷ trước. Hiện chỉ có trong vườn của đồng bào miền núi phía Bắc - PV), mướp đắng… rất phổ biến trong thực đơn của dân Okinawa.
Khoai lang, đồ nhà nghèo mà cực tốt
Từng được coi là thức ăn của tá điền (giới nhà giàu thích gạo hơn), khoai lang nay được xếp vào hàng những rau quả giàu dinh dưỡng nhất và thường xuyên có mặt trong thực đơn của người dân Okinawa. Nhiều dinh dưỡng và chất xơ, khoai lang chứa nhiều vitamin A, C, E, nhiều loại vitamin B như thiamine, riboflavin và B6 (một củ khoai lang cung cấp hơn 400% nhu cầu vitamin A hàng ngày của cơ thể). Loại khoai lang được dùng phổ biến nhất trên đảo Okinawa là giống Satsuma Imo rất tốt cho những người bị đái tháo đường.
Ăn cá trước
Dân đảo Okinawa thường ăn những loại cá có dầu như cá hồi, cá ngừ, cá thu, hai hay ba lần mỗi tuần, thường là cá tươi. Loại thực phẩm ít chất béo và giàu dinh dưỡng này có nhiều axit béo omega-3 giúp tim khỏe mạnh, hỗ trợ chức năng của não và hệ thần kinh.
Uống rượu vừa phải và hạn chế thuốc lá
Người già Okinawa nổi tiếng là có mức cholesterol thấp nếu so với các nước phương Tây, do thói quen sử dụng rượu vừa phải và hiếm khi hút thuốc. Bữa ăn của họ thường đi kèm với trà nhài ủ tươi (sanpin) kèm theo một cốc rượu tự nấu (awamori).
Năng hoạt động
Người Okinawa từ trẻ đến già thường giữ cơ thể gọn gàng, thậm chí hơi gầy. Họ thường xuyên đi bộ, làm vườn, tham gia học nhảy, võ thuật. Họ ăn cơm trên chiếu trải sàn, giúp lưng dưới cứng cáp, tăng cường sự cân bằng thông qua các hoạt động cúi xuống và thẳng lưng lên.|
Vườn cây và dược liệu
Ishoku dogen là khái niệm phổ biến ở Okinawa, nghĩa là “thực phẩm và thuốc cùng một nguồn”. Có 460 loại cây dược liệu và hương liệu được trồng ở đây, phục vụ việc làm thuốc cũng như làm gia vị và những loại phổ biến nhất là ngải cứu, gừng, tiêu, nghệ và thì là.
Nói có với đậu tương
Người Okinawa thường ăn một lạng đậu tương mỗi ngày, ở dạng đậu phụ hoặc miso (giống tương của người Việt).
Tâm lý thoải mái
Hầu hết người Okinawa tham gia một moai (một hội khép kín) thông qua các trung tâm cộng đồng. Họ xác định rõ mục đích sống và hiểu rõ bản thân. Họ đi đứng chậm rãi, thái độ lạc quan, luôn sẵn sàng chấp nhận hoàn cảnh, thường xuyên tập thiền và đức tin mạnh mẽ giúp họ đối mặt với mọi cuộc khủng hoảng trong cuộc sống.
