Các hộ dân ở bãi Đèn Nơm đang khai thác ngao
Năm 1997, 38 hộ dân ở huyện Tiền Hải (Thái Bình) và quận Hải An (TP Hải Phòng) đều là những người giầu kinh nghiệm nuôi ngao, đã ra bãi bồi Đèn Nơm, khu Nam Đình Vũ, thuộc địa phận phường Tràng Cát, quận Hải An, TP Hải Phòng, lập chòi, góp vốn nuôi ngao chung. Tuy không chính thức thành lập Hợp tác xã, nhưng việc hoạt động nuôi ngao của 38 hộ dân này cũng giống một Hợp tác xã.
Những người điều hành hoạt động của bãi ngao này là các ông, bà Nguyễn Văn Tuệ, Phạm Văn Thăng, Đỗ Thị Đào và Đào Văn Bình. Số vốn ban đầu đầu tư vào bãi ngao Đèn Nơm, theo ông Phạm Văn Thăng, một trong 38 người dân nuôi ngao ở địa chỉ trên, là khoảng 100 tỷ đồng. Diện tích bãi lúc đầu là khoảng 50 ha, đến nay đã phát triển thành 350 ha.
Việc nuôi ngao rất thăng trầm, năm được năm mất, có năm như năm 2019, cả bãi Đèn Nơm 350 ha không còn một con ngao nào sống sót, số tiền mất lên đến hàng trăm tỷ. Nhưng nhìn chung, đời sống của 38 hộ dân đã được cải thiện rất nhiều nhờ con ngao. Hiện tại, cả 350 ha đều đã được rải kín ngao, và ngao đang phát triển rất tốt. Nếu “trời yên biển lặng”, thì sẽ thu được trên 20 ngàn tấn ngao (1 ha ngao một năm cho sản lượng từ 60 đến 65 tấn ngao, cá biệt có những khu cho năng suất trên dưới 100 tấn/ha) .
Việc 38 hộ dân đầu tư nuôi ngao ở bãi Đèn Nơm, UBND phường Tràng Cát và UBND quận Hải An chắc chắn biết rất rõ. Lẽ ra, các cơ quan này phải xem xét: nếu các hộ đó đủ điều kiện thì phải hướng dẫn họ làm thủ tục để được thuê, được giao mặt nước. Còn nếu họ không đủ điều kiện thì phải ngăn chặn. Thế nhưng suốt hơn 20 năm qua, UBND quận đã không thực hiện thẩm quyền quản lý nhà nước về mặt đất, mặt nước của mình. Cứ như thể bãi biển đó vô chủ.
Ngày 22/9/2021, bỗng nhiên trên bãi Đèn Nơm, nơi 38 hộ dân đang nuôi ngao, xuất hiện mấy con tàu. Những người trên mấy con tàu này mang phao thép ra thả. Hỏi, thì những người thả phao đáp rằng họ là người của công ty cổ phần khai thác cát phục vụ khu kinh tế để thực hiện dự án đầu tư khai thác mỏ cát làm vật liệu san lấp. Công ty đã được UBND thành phố Hải Phòng ra quyết định giao khu bãi bồi này và cấp giấy phép khai thác cát, nên họ mang phao ra thả để xác định vị trí. Nghe vậy, những người dân đang nuôi ngao tại khu vực này đã phản đối quyết liệt, yêu cầu những người trên tàu phải dời đi. Thấy vậy, những người trên tàu đã cho tàu dời đi, sau khi buông lời đe dọa người dân nuôi ngao.
Trước sự việc một số con tàu của công ty cổ phần khai thác cát phục vụ khu kinh tế để thực hiện dự án đầu tư khai thác mỏ cát làm vật liệu san lấp tự ý vào bãi ngao để thả ngao xác định vị trí, ngày 13/10/2021, 6 người dân nuôi ngao ở bãi Đèn Nơm, đại diện cho 38 hộ dân nói trên, đã có “đơn kiến nghị, kêu cứu khẩn cấp” gửi đồn biên phòng Tràng Cát (thuộc bộ chỉ huy bộ đội biên phòng TP Hải Phòng) đề nghị can thiệp. Ngày 25/10/2021, đồn biên phòng Tràng Cát đã có công văn số 768/ĐBP-PCMT&TP, do thượng tá Nguyễn Đình Hoạt, đồn trưởng, ký, trả lời 6 công dân trên.
Công văn nêu rõ: việc Công ty cổ phần khai thác cát phục vụ khu kinh tế để thực hiện dự án đầu tư khai thác mỏ cát làm vật liệu san lấp được UBND thành phố Hải Phòng cấp giấy phép khai thác cát ở bãi Nam Đình Vũ (khu vực Đèn Nơm) là đúng. Công văn trên cũng đề nghị 6 công dân trên liên hệ với các cơ quan có thẩm quyền để được giải quyết. Việc 38 hộ dân nuôi ngao ở bãi Đèn Nơm khi chưa được giao mặt nước là sai. Nhưng việc từ bỏ thẩm quyền quản lý nhà nước về đất đai, mặt nước tại bãi Đèn Nơm trong hơn 20 năm qua của UBND quận Hải An còn là cái sai lớn gấp nhiều lần cái sai của họ. Và chính cái sai của 38 hộ dân là bắt nguồn từ cái sai của UBND quận, khi không có bất cứ một động thái nào trước việc họ thả ngao.
Hàng chục ngàn tấn ngao, trị giá hàng trăm tỷ đồng, đều là mồ hôi nước mắt của dân, đang nằm dưới 350 ha mặt nước Đèn Nơm là có thực. Nay nếu giao cho doanh nghiệp hút cát ở khu vực đó, hút sâu hàng chục mét, thì số ngao đó sẽ chết hết. Chuyển đi nơi khác thì không có chỗ, mà bán thì không ai mua vì ngao chưa đến tuổi khai thác. Hiện tại, tuy 38 hộ dân chưa nhận được bất cứ quyết định hay thông báo nào về việc phải trả lại mặt nước. Nhưng tất cả đều đang cực kỳ hoang mang, lo lắng cho số phận sắp tới của bãi ngao. Thiết tưởng, khi giao bãi biển Đèn Nơm cho doanh nghiệp để khai thác cát, UBND thành phố Hải Phòng cần xem xét đến số tài sản này của dân.
