Biển số xe chỉ là một công cụ để quản lý phương tiện giao thông. Biển số xe chưa bao giờ là một bộ phận cốt lõi của chiếc xe. Vậy mà, oái oăm thay, nhiều năm qua đời sống cộng đồng bao phen xôn xao xung quanh câu chuyện biển số xe.
Bộ Công an cho biết, vừa hoàn thành dự thảo thông tư mới để thay thế Thông tư 58/2020 quy định về cấp, thu hồi đăng ký, biển số xe cơ giới, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2023. Theo thông tư mới, ô tô sẽ được gắn hai biển số xe, một cái có kích thước ngắn (chiều cao 165mm, chiều dài 330mm) và một cái có kích thước dài (chiều cao 110mm, chiều dài 520mm).
Như vậy, chỉ chưa đầy một thập niên, biển số xe của ô tô tại Việt Nam đã thay đổi 3 lần về hình dáng. Thông tư 15/2014 quy định ô tô gắn hai biển số xe, một cái dài (chiều cao 110mm, chiều dài 470mm) và một cái ngắn (chiều cao 200mm, chiều dài 280mm). Sau 6 năm, thông tư 58/2020 quy định ô tô gắn hai biển số xe có kích thước bằng nhau (chiều cao 165mm, chiều dài 330mm). Vì sao biển số xe phải biến hóa liên tục như thời trang, thì không thể lý giải một cách khoa học.
Tuy nhiên, kích thước của biển số xe không đáng ái ngại bằng sở thích phải có số đẹp trên biển số. Có nhiều tiếng bấc tiếng chì đối với những biển số xe được cho là đắt giá. Một giai đoạn, cơ chế xin – cho tạo ra thị phi vì những đam mê kỳ quặc về biển số xe “tứ quý” hoặc “ngũ quý”. Do không ít người tranh nhau số đẹp nên phát sinh ý tưởng đấu giá biển số xe ô tô, rồi gây tranh cãi về quyền thừa kế, quyền chuyển nhượng biển số xe ô tô.
Có phải số đẹp thì mang lại may mắn hay thịnh vượng cho người sử dụng phương tiện có gắn biển số xe ấy không? Hoàn toàn không, bởi lẽ đã từng có dăm bảy đại gia đi ô tô có biển số xe rất đẹp, vẫn vướng vòng lao lý và tán gia bại sản. Dường như chẳng mấy người nghĩ rằng, việc đấu giá biển số xe, dù với mục đích tăng nguồn thu cho ngân sách, cũng là hành vi hợp pháp hóa và thương mại hóa một hoạt động mê tín.
Vì vậy, rất đáng hoan nghênh, khi thông tư mới đề xuất biển số xe được cấp và quản lý theo mã định danh của chủ xe, gọi là biển số định danh. Đối với chủ xe là người Việt Nam thì biển số xe được quản lý theo mã định danh cá nhân. Đối với người nước ngoài thì biển số xe được quản lý theo mã định danh của người nước ngoài. Đối với tổ chức thì biển số xe được quản lý theo mã định danh của tổ chức hoặc mã số thuế.
Việt Nam chưa phải một đất nước có phương tiện giao thông chính là ô tô, nhưng biển số xe cũng lắm rắc rối. Ở nhiều xứ sở văn minh, chủ ô tô được phép chọn biển số xe, với chữ cái là tên viết tắt của mình và chữ số là ngày tháng năm sinh của mình, mà hoàn toàn không gây khó khăn gì về mặt giám sát xã hội.
Nếu ví von, thì biển số xe như cái lưng, còn ô tô là cái mặt. Cái lưng không thể quan trọng hơn cái mặt. Hơn nữa, hiện tại năng lực kỹ thuật và ứng dụng công nghệ để kiểm soát ô tô khi tham gia giao thông, đã được cải thiện vượt trội so với trước đây. Sẽ vô cùng lãng phí, nếu biển số xe vẫn loay hoay với những giải pháp hao tốn tài lực và nhân lực của quốc gia.
