Tình trạng sạt lở bờ biển ở Bình Thuận ngày càng diễn ra quy mô lớn. Ảnh: HP.
Theo Sở NN-PTNT Bình Thuận, hiện toàn tỉnh có hơn 22 km bị sạt lở, nhiều nơi ăn sâu vào bờ biển hàng trăm mét. Tính từ năm 2015 đến nay đã có 407 hộ bị di dời do sạt lở bờ sông bờ biển. Nhiều cơ sở hạ tầng khu du lịch, resort và cơ sở hạ tầng nuôi trồng thủy sản bị mất đất do bị sóng cuốn trôi, gây thiệt hại lớn.
Ghi nhận tại huyện Tuy Phong, giai đoạn từ 2017 - 2018 ở các xã Vĩnh Tân, Vĩnh Hảo, Phước Thể, Bình Thạnh, Hòa Phú và các thị trấn Liên Hương, Phan Rí Cửa xuất hiện nhiều đợt triều cường, sóng biển lớn gây sạt lở, xâm thực bờ biển, với tổng chiều dài hơn 13.000m. Trong đó, bờ biển các thôn Vĩnh Hưng, Vĩnh Tiến, xã Vĩnh Tân (phía Bắc và Nam Trung tâm Nhiệt điện Vĩnh Tân) bị xói lở với chiều dài khoảng 3.800m, làm hư hỏng 10 căn nhà và nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật trong khu dân cư, đe dọa cuộc sống 114 hộ dân sinh sống ven bờ biển. Khu phố 13, 14 thị trấn Liên Hương xói lở đoạn hơn 1.000m, ăn sâu vào 20-50m, làm sập hoàn toàn 25 căn nhà, đe dọa hàng trăm căn nhà khác đang sinh sống dọc khu phố 13, 14.
Tại TP Phan Thiết có 2 vị trí sạt lở nghiêm trọng. Cụ thể, khu phố 2 và 3, phường Hàm Tiến xói lở với chiều dài khoảng 2 km. Còn khu phố 4 và 5 phường Phú Hài bị xói lở dài khoảng 1.500m. Đây là các đoạn bờ biển đã bị xâm thực từ nhiều năm nay, mỗi năm biển lấn từ 2 đến 3m.
Sạt lở bờ biển trên địa bàn TP Phan Thiết. Ảnh: KS.
Tại thôn Tiến Đức, chiều dài bờ biển bị xâm thực các đoạn trên dài hơn 2.000 m, ảnh hưởng nhiều hộ dân sinh sống từ lâu đời. Đáng chú ý vào tháng 3/2018, đoạn này bị xói lở nghiêm trọng do triều cường, sóng biển tàn phá, khiến 14 căn nhà ở thôn Tiến Đức bị đổ sập hoàn toàn, hơn 50 căn nhà khác bị hư hỏng.
Tiếp đến từ ngày 9 – 13/3/2018, do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường gây sóng lớn kết hợp triều cường đã gây sạt lở bờ biển tại thôn Tiến Đức, Tiến Bình hơn 700m, ảnh hưởng hơn 60 hộ dân. Còn tại khu phố 1, phường Hàm Tiến, đoạn từ nhà hàng Lâm Tòng – KDL Coco Beach (hướng Mũi Né đi Phan Thiết) bị sạt lở khoảng 1.000m, xâm thực sâu vào đất liền khoảng 5-15m.
Đặc biệt, trong 2 ngày 27 và 28/4/2020 bờ biển thôn Tiến Đức, Tiến Bình bị ảnh hưởng của gió mạnh, sóng lớn, đã gây sạt lở khoảng 1.300 mét. Trong đó, đoạn sạt lở nghiêm trọng có chiều dài gần 300 m, sâu vào đất liền từ 20 - 25m, làm mất hơn 2 ha diện tích đất ven biển...
Ông Nguyễn Hữu Phước, Phó giám đốc Sở NN-PTNT Bình Thuận cho biết, về nguyên nhân gây xói lở bờ biển tỉnh Bình Thuận được cơ quan chuyên môn xác định do tác động của biến đổi khí hậu ngày càng mạnh mẽ và phức tạp, dẫn đến diễn biến thời tiết ngày càng cực đoan, khó lường. Bên cạnh đó do hình thái bờ biển Bình Thuận có hướng Đông Bắc - Tây Nam trực tiếp đón sóng mùa gió Đông Bắc và cấu tạo địa chất ven biển Bình Thuận bở rời được cấu tạo từ cát dễ xói lở. Đây là 2 yếu tố nội tại góp phần làm cho bờ biển bị xói lở.
Ngoài ra, chế độ thủy động lực, vận chuyển bùn cát, hình thái đường bờ, bãi biển, sự cản trở dòng vận chuyển ven bờ thay đổi do xây dựng các cơ sở hạ tầng như: cảng Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân, các hệ thống đê hướng dòng (đê ngăn cát, giảm sóng, kè mỏ hàn…) lấn biển từ bờ ra cũng tác động. Thực tế đã xảy ra ở một số công trình xây dựng trên địa bàn sau khi các công trình chỉnh trị cửa sông được xây dựng. Các công trình trên đã chặn dòng bùn - cát dọc bờ, làm thay đổi phân bố năng lượng của trường sóng tới, do vậy hình thành quá trình xói lở - bồi tụ mới. Hậu quả là bờ biển phía Tây, Tây Nam tiếp giáp với công trình đã bị xói lở mạnh như: Bờ biển phường Đức Long, TP. Phan Thiết sau công trình chỉnh trị cửa Phan Thiết, sông Cà Ty; Bờ biển Đồi Dương, Phan Thiết sau công trình chỉnh trị cửa Phú Hài, Bờ biển thị trấn Liên Hương sau công trình cửa sông Lòng Sông; Bờ biển Phước Lộc, thị xã La Gi sau công trình cửa La Gi…
Cũng theo ông Phước, để ứng phó khắc phục xâm thực, gây sạt lở bờ biển, từ năm 1999 đến nay ngành NN-PTNT đã tham mưu cho UBND tỉnh xin hỗ trợ nguồn vốn từ Bộ NN -PTNT, Chính phủ và nguồn ngân sách địa phương và xã hội hóa đã xây dựng kiên cố được hơn 19km kè bảo vệ bờ biển và khoảng 10.000m kè tạm (kết cấu thân kè là đá đổ, rọ đá, ống túi cát ...).
Việc gia cố bảo vệ này đã góp phần rất lớn trong việc ổn định dân cư, ổn định hoạt động kinh doanh du lịch, đảm bảo an ninh quốc phòng, bảo vệ cảnh quan môi trường góp phần phát triển kinh tế xã hội, nhất là phát triển du lịch và nuôi trồng, đánh bắt thủy hải sản.
Tuy nhiên về lâu dài, công tác kiên cố bảo vệ bờ biển còn rất lớn so với Dự án Quy hoạch công trình chống xói lở tỉnh Bình Thuận, giai đoạn 2011-2020, tầm nhìn 2030 được UBND tỉnh phê duyệt. Theo đó, quy mô của quy hoạch tổng chiều dài kè bảo vệ bờ khoảng 117 km gồm kè bảo vệ khu dân cư, khu sản xuất và kè bảo vệ khu du lịch, với tổng kinh phí khoảng 3.538 tỷ. Do thiếu nguồn vốn nên việc triển khai thực hiện quy hoạch còn rất hạn chế, đến nay mới thực hiện được khoảng 30km. Vì vậy để đảm bảo ổn định bờ biển góp phần ổn định xã hội, phát triển kinh tế trên địa bàn, cần hỗ trợ nguồn vốn Trung ương để đầu tư xây dựng công trình kè kiên cố bảo vệ bờ biển.
