Phiên tòa đại án “chuyến bay giải cứu” thực sự khiến nhiều người choáng váng, khi 54 bị cáo lần lượt cho lời khai trước hội đồng xét xử. Có lẽ, những ai quan tâm đến lịch sử tố tụng nhân loại, từ ngày Bao Công xuất hiện và bức tượng Nữ Thần Công Lý được dựng lên, đều không khỏi ê chề vì mức độ tha hóa lương tri của những bị cáo trong “chuyến bay giải cứu”.
Thật khó tin, những bị cáo từng ngồi ghế quan chức mũ cao áo rộng uy phong lại tỏ ra ngây ngô để biện hộ bản thân không biết việc cầm tiền của người khác trong khi thi hành công vụ là hành vi nhận hối lộ. Nếu cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng không phân biệt được “cảm ơn” và “hối lộ”, thì Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Trần Văn Tân cho rằng “đây là tiền của doanh nghiệp, không phải của ngân sách, nên mới nhận”.
Còn cựu Cục phó Cục Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an Trần Văn Dự ngang nhiên tự thú “tôi số đen, không may thì thôi trả lại cho Nhà nước cũng được, không sao cả”, đồng thời khăng khăng tiền hối lộ là “lộc” của doanh nghiệp vì “tổ chức xong chuyến bay người ta có lãi thì người ta nghĩ đến anh em”. Nghe mà chua chát, “chuyến bay giải cứu” chứ có phải chuyến bay thương mại đâu mà có lãi. Hoạt động nhân đạo đã bị biến thành hành vi kiếm ăn ranh mãnh, từ chính những kẻ được tin cậy trao phó trách nhiệm giúp đỡ đồng bào nguy khốn.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát và theo lời khai trước phiên tòa, thì phần lớn những bị cáo trong “chuyến bay giải cứu” đều giao dịch với nhau bằng ngoại tệ. Kể cả cuộc chạy án cũng dùng đến con số ngoại tệ khủng khiếp. Bị cáo Nguyễn Thị Thanh Hằng, Phó Giám đốc Công ty Bầu Trời Xanh, khẳng định đã đưa 2,8 triệu USD cho cựu Phó Giám đốc Công an Hà Nội Nguyễn Anh Tuấn để đút lót cho cựu Trưởng phòng 5 của cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an Hoàng Văn Hưng nhằm tránh bị khởi tố hình sự.
Trước phiên tòa, bị cáo Hoàng Văn Hưng phủ nhận mọi liên quan đến đường dây chạy án. Thậm chí, bị cáo Hoàng Văn Hưng kêu oan về tội danh “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và cam đoan chỉ nhận 4 chai rượu vang "hỏi thăm sức khỏe sau thời gian điều trị bệnh". Chắc chắn, những khuất tất của dòng tiền tỷ chạy án sẽ được hội đồng xét xử có phán quyết rõ ràng. Tuy nhiên, dù khai nhận bỏ túi 400 ngàn USD thì bị cáo Nguyễn Anh Tuấn vẫn phân bua "môi giới hối lộ" do tình thương với bị cáo Nguyễn Thị Thanh Hằng. Xem chừng tình thương bao la cũng có mức độ rụng rơi nhất định theo sự trồi sụt của ngoại tệ trao tay.
Những lời khai từ các bị cáo càng chứng minh thêm một sự thật, “chuyến bay giải cứu” không khác gì một thảm kịch trong cơn địa chấn Covid-19, mà những kẻ mặc sức hí lộng mọi chuẩn mực công lý và đạo lý cơ bản của con người. Những bị cáo đua nhau ăn ít ăn nhiều, ăn dọc ăn ngang, ăn trên ăn dưới, mà không hề biết ăn năn.
