Đôi uyên ương Lâm Thị Mỹ Dạ - Hoàng Phủ Ngọc Tường tại Hà Nội năm 1973.
Chuyện tình khó quên của vợ chồng Lâm Thị Mỹ Dạ - Hoàng Phủ Ngọc Tường trở thành một phần văn học sử Việt Nam hiện đại. Bởi lẽ, nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ và nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường đều có sự nghiệp sáng tác được công chúng trân trọng. Cả hai đều được trao Giải thưởng Nhà nước vào năm 2007.
Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ có các tác phẩm “Bài thơ không năm tháng”, “Hái tuổi em đầy tay”, “Đề tặng một giấc mơ”, “Hồn đầy hoa cúc dại”. Còn nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường được độc giả mến mộ qua các tập bút ký “Rất nhiều ánh lửa”, “Ai đã đặt tên cho dòng sông”, “Bản di chúc của cỏ lau”, “Ngọn núi ảo ảnh”.
Dù mỗi người có một vị trí riêng, nhưng khi cả hai kết hợp lại thành một đôi uyên ương thì giới mộ điệu càng có thêm những giai thoại thú vị. Chuyện tình khó quên giữa nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ và nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường không chỉ là cuộc hôn nhân kéo dài nửa thế kỷ, mà còn thể hiện qua những bài thơ họ viết tặng nhau.
Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ ít hơn 12 tuổi, so với nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Bắt đầu hẹn hò từ năm 1972, nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ thú nhận: “Những câu thơ hay nhất/ Về hạnh phúc tình yêu/ Lòng vui em nhẩm đọc/ Và ao ước một chiều/ Ngồi bên anh yêu dấu/ Đọc những lời thơ yêu/ Nhưng đến lúc gặp anh/ Em chẳng còn thuộc nữa/ Cái nhìn anh yêu thương/ Đốt lòng em ngọn lửa/ Và bỗng dưng em thấy/ Trong mắt anh đắm say/ Những câu thơ run rẩy/ Những câu thơ trốn chạy/ Những câu thơ cháy rồi”.
Ngược lại, sự hồn nhiên của nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ cũng khiến nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường xao xuyến: “Nháy hoài trong cây khuya/ Một ngôi sao xanh biếc/ Là mắt em tinh nghịch/ Trốn tìm qua đời anh”.
Tháng 10/1973, sau lễ cưới với nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ tổ chức tại Hà Nội, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường viết bài thơ khá dài có tên gọi “Một thân cây, một tàng lá, một bông hoa” để tặng người vợ trẻ: “Chùm hoa sữa đầu mùa/ Tỏa một vùng hương ấm/ Xôn xao trong lòng anh/ Như mùa thu nhạy cảm/ Nghe hương bay từ xa/ Biết một chùm hoa nắng/ Những ngày sắp đi xa/ Hiểu lòng anh thầm lặng/ Cho ước mong mai sau/ Đời đơm hoa kết nụ/ Xõa làn tóc ban đầu/ Hương bay đầy mái phố”.
Tổ ấm của nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ và nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường trở nên rộn rã hơn với đứa con gái đầu lòng Hoàng Dạ Thư. Trong không gian hạnh phúc mới, thơ của Lâm Thị Mỹ Dạ có nhiều chuyển biến mới, vừa có niềm bâng khuâng “Trời anh mênh mông/ Mây em bay lượn/ Gió anh bao la/ Cây em ve vuốt/ Đất anh thẳm sâu/ Lúa em cúi đầu” vừa có nỗi băn khoăn “Em sợ lời khen của anh/ Như sợ chiều về, hắt lối/ Nhiều khi ngồi buồn một mình/ Trách anh sao mà nông nổi/ Hãy chỉ cho em cái kém/ Để em làm người tốt lành/ Hãy chỉ cho em cái xấu/ Để em chăm chút đời anh”.
Non sông thống nhất, Lâm Thị Mỹ Dạ - Hoàng Phủ Ngọc Tường đưa nhau về Huế vun đắp gia đình và làm phong phú thêm vẻ đẹp văn chương cố đô. Bên dòng sông Hương vương vấn cổ tích, nhịp sống hòa bình với những bộn bề lại mang đến thử thách khác cho uyên ương mơ mộng. Nhà thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường không chỉ làm thơ nhắn nhủ vợ: “Nhiều lần anh hỏi Dạ/ Em có được vui lòng/ Bên đời anh rất nhỏ/ Giữa cuộc đời riêng chung” mà ông còn làm thơ nhắc nhở mình: “Giữ hoài cho màu nước/ Sáng trong như lòng tin/ Đừng để thấy trong em/ Gương mặt tôi tan vỡ”.
Gia đình Lâm Thị Mỹ Dạ - Hoàng Phủ Ngọc Tường ở Huế năm 1985.
Năm 1976, căn nhà nhỏ của Lâm Thị Mỹ Dạ - Hoàng Phủ Ngọc Tường đón thêm đứa con gái thứ hai Hoàng Dạ Thi. Cả vợ chồng đều biên chế ở Hội văn nghệ Bình Trị Thiên với đồng lương bao cấp, cái ăn cái mặc cũng thành sự mệt mỏi thường nhật. Áo cơm túng bấn lấn át lãng mạn, lắm lúc khiến họ thấy ngột ngạt. Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ an ủi chồng: “Chúng ta sống hòa vào nhau làm một/ Như đất kia cần có khí trời/ Như sông núi ruộng đồng chim lá/ Nếu anh sống vô tư cao cả/ Và vui tươi dũng cảm cần cù/ Sự già nua sẽ chẳng đến cùng ta/ Tâm hồn em mãi đẹp như buổi sớm”.
Hai đứa con gái Hoàng Dạ Thư và Hoàng Dạ Thi dần dần lớn lên và lập nghiệp phương xa. Vợ chồng Lâm Thị Mỹ Dạ - Hoàng Phủ Ngọc Tường tiếp tục cuộc sống mỗi người một bàn viết, mỗi người một ngọn đèn, mỗi người một ước vọng, mỗi người một chân trời. Trong căn nhà ít tiếng nói tiếng cười ấy, hai tâm hồn cô độc lại học cách vỗ về nhau, bằng sự trân trọng dành cho nhau. Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ viết: “Em biết những lời yêu còn ở trong anh/ Như ốc đảo xanh nằm trong sa mạc/ Nhưng trước em, anh lặng im như cát/ Chính điều này làm em yêu anh”.
Năm 1998, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường bất ngờ bị tai biến. Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ bỏ hết mọi đam mê thi ca để chăm sóc chồng. Trước cú đánh choáng váng của số phận, nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ trở nên cứng cỏi hơn: “Bàn tay nâng em thành bảo mẫu/ Nước mắt lặn vào trong cho anh thấy nụ cười/ Bệnh tật lo toan giấu vào đêm trắng/ Giữa tháng ngày trĩu nặng/ Em đứng thẳng người/ Cho anh tựa vào em”. Nghe ở đâu có thuốc hay thầy giỏi thì bà đều nỗ lực đưa ông đi chữa trị, lúc lên rẻo cao Tây Bắc, lúc xuống miệt vườn Nam bộ.
Tập thơ in chung, kỷ niệm 1 năm Lâm Thị Mỹ Dạ và Hoàng Phủ Ngọc Tường đi xa.
Sau gần 20 năm lo lắng cho chồng, nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ mắc bệnh Alzheimer. Trí nhớ suy giảm, bà lãng quên từng sự việc mỗi ngày, lãng quên cả những câu thơ khắc khoải “Mịt mù trong khoảng bể dâu/ Tuổi người một chấm biết đâu kiếm tìm/ Chỉ còn đây một trái tim/ Trẻ trung nồng ấm của mình cho ta”.
Ngày 7/6/2023, nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ vẫy tay chào từ biệt dương gian ở tuổi 74. Hơn một tháng sau, ngày 24/7/2023, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường cũng khép lại đôi mắt trần thế ở tuổi 86, để bay về cõi hư vô với người vợ thi sĩ tài hoa, yếu đuối và nhọc nhằn.
Chuyên mục “Chuyện tình khó quên” giới thiệu câu chuyện “Vợ chồng thi sĩ bồng bềnh cho tới mai sau” lúc 20h ngày 17/8 trên Nông nghiệp Radio.
