Xe chở quặng của công ty hóa chất Đức Giang lưu thông trên đường đất đắp, phải điều chỉnh lại thiết kế mỏ. Ảnh: H.Đ
Làm trước, chỉnh sửa sau
Công ty Hóa chất Đức Giang đang tiến hành khai thác quặng tại khai trường 25 thuộc xã Quang Kim và xã Bản Qua (huyện Bát Xát, Lào Cai).
Trong quá trình khai thác, nhiều lần công ty gây bức xúc cho người dân khu vực. Gần đây, công ty đã xúc mất đường dân sinh mà người dân đi lại, vận chuyển nông sản.... Còn công ty khẳng định là đang làm đúng giấy phép được cấp.
Ông Phan Văn Mãi (tổ 9, thị trấn Bát Xát) cho biết, Công ty Hóa chất Đức Giang cũng đã gặp gỡ bà con về ảnh hưởng của tuyến đường. Tuy nhiên, cách giải quyết chưa được ôn hòa nên đã gây bức xúc cho bà con nhân dân. Đề nghị các cơ quan, chính quyền và Công ty Hóa chất Đức Giang thống nhất giải quyết cho bà con nhân dân.
Việc thi công của Công ty Hóa chất Đức Giang sẽ có ảnh hưởng đến nguồn nước canh tác, sản xuất nông nghiệp, không khí, môi trường đề nghị công ty có các biện pháp khắc phục để đảm bảo cho nhân dân. Đề nghị công ty hóa chất Đức Giang với đại diện chính quyền, các cơ quan cùng phối hợp với các hộ dân để kiểm tra thực địa các khu vực xung quanh để xác định phạm vi bị ảnh hưởng.
Đường đôi rộng 35m (đường Võ Nguyên Giáp) của huyện Bát Xát không cấm xe tải. Ảnh: H.Đ
Ngoài ra, đáng chú ý nhất là việc công ty đã thi công tuyến đường hướng Đông Bắc (tiếp giáp mốc số 4) để mở vỉa và đấu nối với đường nông thôn Làng Hang đi tổ 8, thị trấn Bát Xát vận tải quặng. Tuy nhiên, trong thiết kế mỏ đã được phê duyệt thì tuyến đường được mở theo hướng Tây Bắc (tiếp giáp mốc số 2) để mở vỉa và đấu nối với tuyến đường Võ Nguyên Giáp, thị trấn Bát Xát để vận tải quặng.
Theo công ty báo cáo, do tuyến đường thiết kế đấu nối với tuyến đường Võ Nguyên Giáp là tuyến đường đông dân cư, cấm xe tải cho nên không thể vận tải qua tuyến đường này (văn bản số 628/UBND-TNMT ngày 10/5/2021 của UBND huyện Bát Xát). Vì vậy, công ty buộc phải thay đổi hạng mục tuyến đường vận tải cho phù hợp thực tế. Việc thi công tuyến đường này đã được đoàn kiểm tra theo quyết định số 842/QĐ-UBND tỉnh ngày 16/3/2021 của UBND tỉnh Lào Cai phát hiện và xử lý.
Nội dung nêu trên, UBND tỉnh Lào Cai, Sở TNMT tỉnh đã yêu cầu công ty triển khai việc lập thiết kế mỏ điều chỉnh cho phù hợp và nộp tại Sở Công thương để thẩm định theo quy định...
Trong khi đó, lực lượng chức năng cho biết, tại tuyến đường Võ Nguyên Giáp của thị trấn Bát Xát không cấm xe tải... như công ty hóa chất Đức Giang đưa lý do lấp liếm.
Vì sao công ty hóa chất Đức Giang lại đưa ra những lý lẽ trên, để xe chở quặng của họ có thể hoạt động trên đường đất đắp? Có lẽ việc đi tắt này giúp rút ngắn đường từ mỏ ra tỉnh lộ 156, tiết kiệm chi phí hơn mặc cho người dân hứng chịu khói bụi, tiếng ồn và rùng mình trước những xe tải trọng lớn qua lại?
Công ty hóa chất Đức Giang đặt trạm cân ngoài khu vực mỏ. Ảnh: H.Đ
Liên tiếp bị xử phạt hành chính, bất chấp pháp luật?
Qua kết quả thanh kiểm tra liên quan lĩnh vực khoáng sản, môi trường của các cơ quan quản lý nhà nước từ năm 2021 đến nay, Công ty Hóa chất Đức Giang đã nhiều lần bị xử phạt vi phạm hành chính.
Cụ thể, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai ra quyết định xử phạt hành chính số 1737/QĐ-XPVPHC ngày 25/5/2021 xử phạt Công ty Hóa chất Đức Giang với hành vi đổ thải không đúng vị trí đã được xác định trong thiết kế mỏ số tiền 120 triệu đồng.
Trước đó, Chánh thanh tra Sở TNMT tỉnh Lào Cai ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 15/QĐ-XPVPHC ngày 24/5/2021 đối với công ty này về hành vi đổ thải không lắp đặt trạm cân và camera giám sát tại các kho chứa, nơi vận chuyển khoáng sản nguyên khai ra khỏi mỏ với số tiền 80 triệu đồng.
Chánh thanh tra Sở TNMT tỉnh Lào Cai cũng ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 19/QĐ-XPVPHC ngày 21/3/3021 đối với Công ty Hóa chất Đức Giang về hành vi sử dụng khoáng sản thuộc phần tài nguyên nằm trong phần trữ lượng thuộc phạm vi được cấp phép khi chưa được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cho phép với số tiền 80 triệu đồng.
Tuy nhiên, việc xử phạt vi phạm hành chính đối với một công ty có tiềm lực mạnh như Hóa chất Đức Giang có lẽ không có mấy tác dụng. Vì vậy, công ty này liên tiếp để xảy ra tình trạng mất an ninh trật tự tại địa phương, đáng chú ý là việc công nhân công ty tham gia rào đất tranh chấp; múc đường dân sinh gây bức xúc trong nhân dân.
Liên quan vấn đề này, bà Nguyễn Thị Vi Huế, Phó Giám đốc Sở TNMT tỉnh Lào Cai cho biết, việc xử lý vi phạm của những công ty khai thác khoáng sản sẽ phụ thuộc vào mức độ ảnh hưởng để có các mức xử phạt khác nhau. Có thể dừng khai thác để khắc phục, nếu không khắc phục được thì rút giấy phép. Và trong trường hợp tái phạm nhiều lần có thể chuyển sang cơ quan chức năng xem xét, truy tố nếu có yếu tố hình sự để có các biện pháp xử lý triệt để, có tính răn đe buộc công ty phải chấp hành nghiêm quy định về khai thác khoáng sản và bảo vệ môi trường.
Trước đó, Báo Nông nghiệp Việt Nam có bài phản ánh "Dân phản đối vì Công ty Hóa chất Đức Giang làm bừa” vì công ty hóa chất Đức Giang phá đường dân sinh và lắp đặt trạm cân ngoài phạm vi dự án theo văn bản số 400 của UBND huyện Bát Xát ngày 28/4/2021.
Việc này, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường có ý kiến chỉ đạo: Giao UBND huyện Bát Xát chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan, xem xét nội dung Báo Nông nghiệp Việt Nam phản ánh; yêu cầu đơn vị khai thác khoáng sản tuân thủ các quy định hiện hành, xử lý theo thẩm quyền các hành vi vi phạm (nếu có); báo cáo UBND tỉnh trước ngày 16/7/2022.
