Hội nghị sơ kết 2 năm triển khai Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn giai đoạn 2022 - 2025 tại Gia Lai. Ảnh: Tuấn Anh.
Ngày 1/8, Bộ NN-PTNT phối hợp với UBND tỉnh Gia Lai tổ chức hội nghị sơ kết 2 năm triển khai Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn giai đoạn 2022 - 2025 (Đề án). Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam chủ trì hội nghị.
Tạo động lực, khơi dậy tiềm năng phát triển
Sau 2 năm triển khai Đề án, 5 vùng nguyên liệu thí điểm đã cơ bản hình thành rõ nét và phát triển cả về quy mô diện tích và chất lượng hoạt động.
Cụ thể, hạ tầng vùng nguyên liệu đã hoàn thành 82/131km; xây dựng được 2/5 trạm bơm điện; 3/8 nhà kho, nhà trưng bày sản phẩm. Tổng vốn trung hạn dự án hạ tầng vùng nguyên liệu do Bộ NN-PTNT đầu tư đã giải ngân 220 tỷ đồng trong tổng số 440 tỷ đồng.
Diện tích vùng nguyên liệu có liên kết tiêu thụ với doanh nghiệp đạt hơn 103.000ha, trong đó xây dựng được 81 chuỗi liên kết, tăng 56 chuỗi so với thời điểm ban đầu triển khai Đề án. Có 26 doanh nghiệp thu mua, chế biến nông sản tham gia liên kết và 353 HTX tham gia. Đã thành lập 130 tổ khuyến nông cộng đồng, trong đó Trung tâm Khuyến nông Quốc gia thành lập 26 tổ, các tỉnh thành lập 104 tổ.
Theo đánh giá của Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN-PTNT), các công trình hạ tầng vùng nguyên liệu đã được thi công và bàn giao cho địa phương. Trong đó, đường giao thông, kênh thủy lợi được hoàn thành, tạo điều kiện lưu thông, vận chuyển nguyên liệu từ vùng sản xuất về nhà máy.
Mặt khác, hình thành được hệ thống các tổ khuyến nông cộng đồng trong các vùng nguyên liệu để tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật về sản xuất, liên kết thị trường, phát triển HTX.
Các địa phương cũng đã tập trung triển khai hiệu quả các dự án liên kết, áp dụng quy trình GAP và chính sách hỗ trợ đất lúa, huy động được sự tham gia và đối ứng kinh phí khá lớn của các HTX, doanh nghiệp.
Vùng nguyên liệu cà phê đạt chuẩn tại huyện Đăk Hà (tỉnh Kon Tum). Ảnh: Tuấn Anh.
Sau quá trình triển khai Đề án, tỉnh Gia Lai đã gặt hái được những kết quả nhất định. Cụ thể, Gia Lai đã hình thành và phát triển vùng sản xuất nguyên liệu cà phê quy mô lớn, hàng hóa tập trung, hiện đại, ứng dụng công nghệ tiên tiến. Đồng thời, phát triển trên 12 HTX nông nghiệp ở vùng nguyên liệu cà phê bền vững với các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu tại 7 huyện, thành phố.
Về hạ tầng giao thông, đã triển khai nâng cấp hơn 12km đường vào khu vực sản xuất vùng nguyên liệu của 4 HTX nông nghiệp; hỗ trợ hạng mục công trình dân dụng cho 1 HTX với tổng kinh phí 26,33 tỷ đồng.
Nhằm thực hiện Đề án hiệu quả, UBND tỉnh Gia Lai đề nghị Bộ NN-PTNT xem xét, phê duyệt vị trí đất xây dựng trung tâm logistic Gia Lai tại huyện Đak Đoa. Đồng thời, sớm có các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện và xem xét bổ sung đầu tư thêm 1,2km đường giao thông nội đồng cho HTX Sản xuất Kinh doanh Dịch vụ nông nghiệp Ia Ring; 0,2km đường giao thông nội đồng cho HTX nông nghiệp Nghĩa Hòa; bổ sung đầu tư 3.000m2 sân bê tông cho HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Đăk Rong để phục vụ phơi và chế biến cà phê chất lượng.
Đại diện UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết, Đề án được triển khai góp phần phát triển vùng nguyên liệu sản phẩm nông, lâm, sản đạt chuẩn, quy mô tập trung trên cơ sở liên kết bền vững với các doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong và ngoài nước, đẩy mạnh và tái cơ cấu ngành nông nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế và những thách thức của biến đổi khí hậu. Đề án đã tạo động lực, khơi dậy tiềm năng phát triển cho tỉnh, góp phần xóa đói giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
Để thực hiện hiệu quả hơn nữa Đề án, UBND tỉnh Đắk Lắk mong Bộ NN-PTNT quan tâm và tạo điều kiện cho tỉnh trong quá trình hoàn thành thủ tục pháp lý về đất đai của các HTX theo quy định. Bên cạnh đó, cho kéo dài thêm thời gian, tiến độ thi công xây dựng các hạng mục công trình như nhà trưng bày sản phẩm, nhà kho chứa cà phê của các HTX. Bộ NN-PTNT cũng quan tâm, sớm phân bổ kinh phí trực tiếp thực hiện Đề án theo đúng tiến độ để các địa phương phối hợp tổ chức thực hiện và lồng ghép các nội dung, nhiệm vụ của Đề án.
Mặt khác, Đắk Lắk cũng sẽ phối hợp với các Bộ, ngành ban hành các chính sách thu hút, khuyến khích đầu tư phát triển vùng sản xuất nông nghiệp chuyên canh tập trung, hỗ trợ kinh phí cho công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên diện tích cà phê kém hiệu quả, thiếu nguồn nước sang các cây trồng khác. Đồng thời, hỗ trợ thực hiện công tác chuyển đổi số cho lĩnh vực trồng trọt.
Dấu ấn đồng hành của khuyến nông cộng đồng
Từ năm 2021, Bộ NN-PTNT đã có những chỉ đạo kịp thời trong xây dựng vùng nguyên liệu, bên cạnh đó chú trọng hỗ trợ sản xuất, dịch vụ và hạ tầng phục vụ sản xuất tại các vùng nguyên liệu.
Hoạt động khuyến nông cũng có những thay đổi tích cực, chuyển dịch từ hỗ trợ sản xuất sang dịch vụ. Nói đến khuyến nông, những người làm nông nghiệp đều nhắc đến như một thương hiệu quốc gia.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam cùng tổ khuyến nông cộng đồng thăm mô hình vùng nguyên liệu cà phê đạt chuẩn. Ảnh: Phương Chi.
Bà Trần Thị Lan Anh, Phó Giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (tỉnh Gia Lai) cho biết, thời gian qua, Công ty đã phát huy lợi thế để xây dựng mạng lưới sản xuất cà phê bền vững theo các tiêu chuẩn quốc tế với sản lượng hàng năm trên 150.000 tấn. Để đạt được điều đó, Công ty đã triển khai đội ngũ các cán bộ địa bàn, nhân viên kỹ thuật, trong đó có sự tham gia của các cán bộ khuyến nông cộng đồng để đồng hành với nông dân trồng cà phê, cập nhật các tình huống trên vùng nguyên liệu và góp phần giải quyết các thách thức, đảm bảo phát triển bền vững.
“Chúng tôi luôn tự hào về tổ khuyến nông cộng đồng, xem như người bạn đồng hành, luôn kề vai sát cánh, cùng tham gia vào chuyển giao kỹ thuật, chuyển đổi số, tạo dựng chuỗi liên kết, cùng với người dân tiếp cận nông nghiệp đa giá trị, giá trị gia tăng cao, trong đó có cây cà phê”, bà Lan Anh chia sẻ.
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam cho biết, về cơ bản, Đề án đã hình thành được 5 vùng nguyên liệu đạt chuẩn tại 13 tỉnh, thành thí điểm. Đề án đảm bảo các yêu cầu quy hoạch của vùng nguyên liệu ở các địa phương.
Hiện nay, khi nói đến cây cà phê, lúa hay về rừng, chúng ta đã chỉ ra được vùng nguyên liệu đạt chuẩn, đó là nét nổi bật lớn nhất mà Đề án đã làm được.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam phát biểu chỉ đạo hội nghị. Ảnh: Ảnh: Tuấn Anh.
Tuy nhiên, để hình thành vùng nguyên liệu đạt chuẩn, đảm bảo các yêu cầu của ngành nông nghiệp thì còn nhiều khó khăn nên rất cần các nhà đầu tư, doanh nghiệp cùng tham gia.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam cũng cho biết, việc phát triển vùng nguyên liệu đạt chuẩn sẽ là cơ sở để củng cố, kiện toàn tổ chức sản xuất cho ngành nông nghiệp. Trong khi các tổ khuyến nông cộng đồng ở cơ sở đang có sự bất cập thì việc hình thành vùng nguyên liệu đã vực dậy hoạt động khuyến nông một cánh hiệu quả.
Mặt khác, chính việc xây dựng vùng nguyên liệu đã làm thay đổi tư duy sản xuất theo chuỗi liên kết, nâng cao giá trị sản phẩm. Vấn đề khó nhất hiện nay là chuỗi liên kết, nhưng khi tham gia vào vùng nguyên liệu, bài toán này sẽ được giải quyết.
“Phải có vùng nguyên liệu đạt chuẩn thì ngành nông nghiệp mới đi vào quỹ đạo, khi đó Bộ NN-PTNT mới có thể tập trung chính sách hỗ trợ có hiệu quả. Cũng chính vùng nguyên liệu là cơ sở để chúng ta củng cố lại các tổ chức sản xuất ở địa phương”, Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh.
