Khởi sắc mía đường [Bài 8] Nông dân thoát cảnh được mùa mất giá

Thủy chung với cây mía

Lão nông Lê Xuân Thân hơn 20 năm nay chung thủy gắn bó với ruộng mía và chưa có ý định ngơi nghỉ. Người đàn ông đổ hết sức lực vào đồng ruộng nên thân hình lúc nào cũng mảnh khảnh như thể... thiếu ăn.

Tại xã Thọ Hải, huyện Thọ Xuân (Thanh Hóa), vợ chồng ông Thân được xếp vào hàng đại điền vì sở hữu diện tích trồng mía lớn nhất xã (hơn 20ha). Vợ chồng ông làm quần quật quanh năm suốt tháng nhưng thu nhập chỉ đủ trang trải cuộc sống. Cũng vì thế mà mấy đứa con cương quyết không nối nghiệp cha ông.

Bài liên quan

Khởi sắc mía đường: [Bài 7] Tưới nhỏ giọt, năng suất tăng vọt

Dải đất trồng mía quê ông Thân được sông Chu ôm trọn và thuộc diện lớn nhất huyện Thọ Xuân. Đất quê ông được bồi lắng phù sa nên cây mía lớn nhanh như thổi. Dù vậy, nghề trồng mía với gia đình ông chưa bao giờ dễ dàng. Có năm người dân được mùa mía thì giá xuống thấp, có năm mất mùa, cộng thêm việc thiếu nhân công lao động khiến dân làng chẳng còn mặn mà với nghề. Ông Thân thì khác, ai bỏ ruộng, vợ chồng ông đều ôm tất.

“Nếu ai cũng bỏ ruộng thì nhà máy đường lấy nguyên liệu đâu để hoạt động? Cây mía dù giá cả có lúc bấp bênh nhưng đầu ra tốt và nông dân vẫn có thu nhập ổn định. Nhờ cây mía mà từ xưa tới nay người dân trong làng chưa bao giờ thiếu ăn. Cách đây 10 năm, giá mía chỉ giảm còn 700 - 800 nghìn đồng/tấn nên dân làng thi nhau bỏ ruộng hoặc chuyển sang trồng sắn. Được vài vụ thì giá sắn giảm và đất bị bạc màu nên nông dân lại quay về với cây mía” ông Thân cho biết.

Bài liên quan

Khởi sắc mía đường: [Bài 6] Đột phá từ chương trình '4 hóa'

Sáng nay, ông Thân cho công nhân nghỉ chặt mía vì mưa lớn hạt, nhưng vợ chồng lão vẫn hì hục ngoài đồng. Người đàn ông ngồi lọt thỏm trong chiếc xe đầu kéo, cố gắng giữ chặt vô lăng để thoát khỏi đoạn đường trơn trượt vừa bị bào mòn bởi xe chở mía. Vợ ông ngồi sau thùng xe cố giữ chặt vạt ngọn mía đang bị kéo trượt về phía đuôi xe.

Dù khá mệt mỏi nhưng vợ chồng lão vẫn rất phấn khởi vì giá mía hai năm nay đạt đỉnh, mang lại niềm tin và hi vọng cho người trồng mía. Ông Thân chắc mẩm, năm nay mỗi ha mía cho năng suất khoảng 84 tấn. Với giá mía ở mức 1,25 triệu đồng/tấn, 20ha mía hứa hẹn mang lại cho gia đình ông thu nhập xấp xỉ 1 tỷ đồng sau khi trừ chi phí. Với giá mía đang ở mức cao, vụ mía năm 2025 - 2026 vợ chồng ông Thân sẽ tiếp tục thuê thầu đất, mở rộng diện tích lên gần 30ha.

Với ông Thân, trồng mía không chỉ là nghề mà còn là đam mê: "Cây mía ẩm ương như tính cách của đứa trẻ mới lớn. Bởi vậy, nếu không hiểu đặc tính và chăm sóc kịp thời, năng suất mía sẽ giảm đi rõ rệt. Ngoài yếu tố chủ quan, năng suất mía phụ thuộc nhiều vào thời tiết, do vậy chỉ cần một cơn bão lớn hoặc ngập úng dài ngày là cả vụ mía coi như thất bại. Do đó ruộng mía phải được trang bị hệ thống bơm tiêu, giếng khoan để phòng ngập úng vào mùa mưa và chủ động tưới trong mùa khô".

Bài liên quan

Khởi sắc mía đường: [Bài 5] Những đại điền vùng Đông Trường Sơn

Hai vụ mía gần đây được mùa, ông Thân dành một phần lợi nhuận đầu tư vào mua sắm máy cày, máy kéo. Dù đã ngoài 50 tuổi nhưng một mình lão vẫn đủ sức cày cả ha đất mỗi ngày. Tuy nhiên, cái khó nhất của người làm mía như ông chính là việc thuê nhân công mỗi khi vào vụ thu hoạch.

“Giá thuê nhân công 250 nghìn đồng/người/ngày nhưng tìm người khó hơn... lên trời. Người trẻ học hành đàng hoàng thì lên phố thị kiếm việc, còn lại thì đi làm công nhân. Làng quê bây giờ chủ yếu toàn người cao tuổi và trẻ em nên mỗi khi đến vụ thu hoạch mía, gia đình phải huy động anh em họ hàng, người thân ra đồng phụ giúp”, ông Thân chia sẻ.

Đầu tư 300 tỷ đồng/năm hỗ trợ nông dân

Ông Lê Bá Chiều, Phó Tổng Giám đốc phụ trách nguyên liệu Công ty Cổ phần Mía đường Lam Sơn (Lasuco) cho biết, vụ mía 2024 - 2025, diện tích mía nguyên liệu phục vụ cho nhà máy đã tăng hơn 1.000ha so với niên vụ trước (tổng diện tích đạt 9,5 nghìn ha). Sản lượng mía ước đạt khoảng 700 nghìn tấn (tăng 140 nghìn tấn so với niên vụ trước). Tính chung toàn tỉnh Thanh Hóa, tổng diện tích mía niên vụ 2024 - 2025 đạt hơn 14,6 nghìn ha, tăng 554ha so với niên vụ 2023 - 2024.

Theo ông Chiều, diện tích mía tăng cao hơn so với năm ngoái là do giá mía cao và thị trường tiêu thụ ổn định: “Giá mía trong 2 niên vụ gần đây đang giữ ổn định ở mức 1,25 triệu đồng/tấn, do đó người dân đã mạnh dạn chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang trồng mía".

Giá mía tăng đang tạo ra cơ hội lớn cho nông dân mở rộng diện tích trồng mía. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, nông dân đang đối mặt với nhiều thách thức như chi phí sản xuất, nguồn nước và những thách thức từ thị trường.

Bài liên quan

Khởi sắc mía đường: [Bài 4] Vùng biên viễn thay da đổi thịt nhờ cây mía

Trước đòi hỏi này, Lasuco ngoài việc đảm bảo đầu ra cho cây mía còn triển khai nhiều chính sách đầu tư ưu đãi cho nông dân như: Đầu tư phân bón theo hình thức trả chậm; hỗ trợ nông dân làm đất và các dịch vụ cơ giới; cấp giống, thuốc BVTV, cho các hộ dân ứng tiền mặt để thuê lao động động chặt, bốc xếp và sửa đường giao thông trước khi vào vụ thu hoạch. Bên cạnh đó, hỗ trợ nông dân mở rộng diện tích mía và tập huấn kỹ thuật canh tác (hỗ trợ vay vốn mở rộng diện tích với mức 10 triệu đồng/ha)... Trung bình mỗi năm Lasuco đầu tư khoảng 300 tỷ đồng để hỗ trợ nông dân phát triển vùng trồng mía nguyên liệu phục vụ nhà máy chế biến.

Niên vụ 2024 - 2025, vùng nguyên liệu của Lasuco đều trồng giống mía cho năng suất, chất lượng cao như KK3, VĐ93-159 và LS1. Các giống mía này có thể cho năng suất từ 70 - 90 tấn/ha tùy điều kiện canh tác, chăm sóc. Đặc biệt, nếu nông dân áp dụng tốt kỹ thuật canh tác, năng suất có thể lên đến 100 tấn/ha hoặc cao hơn.

Bên cạnh đó, niên vụ 2024 - 2025, hầu hết vùng nguyên liệu đều sử dụng phân bón hữu cơ giúp cải thiện năng suất và chất lượng cây mía. Ông Trịnh Đình Thành (xã Minh Sơn, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa) cho biết, với 4ha mía sử dụng phân bón hữu cơ, năng suất năm nay ước đạt gần 100 tấn/ha và cho thu nhập cao hơn nhiều so với các cây trồng khác. 

Bài liên quan

Khởi sắc mía đường: [Bài 3] Hơn 10 năm thoát nghèo nhờ cây mía

“Sử dụng phân bón hữu cơ giúp cải thiện độ tơi xốp của đất, tạo điều kiện tốt hơn cho sự phát triển của rễ cây. Điều này giúp cây mía hấp thụ nước và dưỡng chất hiệu quả hơn. Ruộng mía được chăm sóc, bón phân, phòng trừ sâu bệnh theo đúng quy trình canh tác hữu cơ nên dù là mía lưu gốc vẫn phát triển tốt, đạt chữ đường cao. Năm nay giá mía cao nên bà con ai cũng phấn khởi vì có tiền trang trải chi phí và tái đầu tư vụ mới,” ông Thành cho biết.

Năm 2025, ông Thành tiếp tục tăng diện tích lên gần 1ha sau khi Lasuco ban hành thông báo với nội dung: Giá mía cho vụ 2025 - 2026 và hai vụ tiếp theo sẽ được thu mua ở mức tối thiểu từ 1,2 triệu đồng/tấn và không mua thấp hơn các nhà máy khác trong vùng.

Để phát triển vùng nguyên liệu bền vững, Lasuco đang triển khai quản lý vùng nguyên liệu mía bằng bản đồ số. Việc áp dụng công nghệ này giúp công ty theo dõi và quản lý chính xác các khu vực trồng mía, từ đó nâng cao hiệu quả trong việc thu hoạch, vận chuyển và phân phối nguyên liệu. Bản đồ số cũng hỗ trợ trong việc phân tích, đánh giá tình trạng đất đai, khí hậu và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng mía, giúp tối ưu hóa kế hoạch sản xuất và giảm thiểu chi phí.