Thực tế lỗi sai nguyên tác có thể đến cả trăm chữ.
Sai từ nguyên tác đến phiên âm
Chúng tôi thấy rằng, lỗi sai là do chính Nhà xuất bản Văn học trong quá trình biên tập, chế bản sách. Dưới đây, chúng tôi xin dẫn một số ví dụ từ cuốn “Nhật ký trong tù”, Nhà xuất bản Văn học - Công ty CP sách Trí thức Việt (2017).
 |
| “Nhật ký trong tù” (2017) rất nhiều chữ sai nguyên tác |
Bài “Kết luận”, trang 280, vừa viết sai chữ “Chỉ止” (Ngục trung nhật ký tòng kim chỉ: Nhật ký trong tù đến đây dừng lại) thành chữ “Thượng上”; vừa mất cả chữ “Hoàn完” (Hết), kết thúc tập thơ “Nhật ký trong tù”.
Bài “Chính trị bộ cấm bế thất” (Nhà giam của Cục Chính trị), trang 230, cả hai chữ “Thân: 伸” có nghĩa là duỗi chân đều viết thiếu bộ nhân đứng (Yếu thân thân cước dã bất khả: Muốn duỗi chân một tí cũng không được).
Bài “Song thập nhật giải vãng Thiên Bảo” (Tết Song Thập bị giải đi Thiên Bảo), trang 68, chữ “Ý: 意” (Nghịch phong hữu ý trở phi bằng: Ngọn gió ngược cố ý cản đôi cánh chim bằng) đã sai thành chữ “Nghịch: 逆” có nghĩa là làm phản.
Bài “Đổ phạm” (Tù đánh bạc), trang 62, chữ “Hào: 餚” có nghĩa là thức ăn, (“Ngạnh” phạm hào soạn thiên thiên hữu: Bọn tù “cứng” ngày nào cũng ăn uống rất thịnh soạn) đã sai thành chữ “Sức: 餙” (dùng thông với chữ Sức trong trang sức).
Bài “Nạn hữu xuy địch” (Người bạn tù thổi sáo), trang 41, chữ “Thanh: 聲” có nghĩa là âm thanh (Thanh chuyển thê lương điệu chuyển sầu: Âm thanh trở nên thê lương, nhịp điệu trở nên sầu muộn) đã sai thành chữ “Thính: 聽” có nghĩa là nghe. Đồng thời chữ “Hà: 河” (Thiên lý quan hà vô hạn cảm: Cảm thương vô hạn về non sông xa cách nghìn trùng) đã sai thành chữ “Hòa: 和”, có lẽ do “hà” và “hòa” đồng âm trong tiếng Hán phổ thông hiện đại.
Trang 134, bài “Nhất cá đổ phạm “ngạnh” liễu” (Một người tù cờ bạc “chết cứng), nguyên tác mất hẳn chữ “Nhất: - có nghĩa là một”. Ngoài ra, do nguyên tác sai dẫn đến phiên âm sai và dịch nghĩa cũng sai mà trong phạm vi một bài viết chúng tôi không thể thống kê. Còn nhiều lỗi khác mà chúng tôi thiết nghĩ, nếu chỉ ra đầy đủ cùng với giảng nghĩa, chú giải thì sẽ tương đương với việc in lại một cuốn “Nhật ký trong tù”.
Đừng làm lem nhem 'bảo vật quốc gia'
Bình luận về lỗi sai nguyên tác chữ Hán nêu trên, ông Lê Huy Hoàng - một dịch giả chữ Hán cho rằng nguyên nhân trực tiếp là do sự cẩu thả của người đánh máy. Rất nhiều chữ bị sai đều do có phiên âm Hán hiện đại giống nhau, người đánh máy sử dụng bộ gõ chữ Hán dựa theo phiên âm Hán hiện đại và đã chọn nhầm chữ.
Tuy nhiên cũng có những chỗ sai là do nhìn nhầm những chữ có tự dạng na ná nhau, và người đánh máy không hề xem lại phần phiên âm dịch nghĩa để xác nhận. Thêm nữa, phải kể đến sự cẩu thả trong khâu biên tập, khi những lỗi này thực chất là rất dễ nhận biết với một người học tiếng Hán bình thường.
“Nhật ký trong tù” là một trong 5 bảo vật quốc gia (Đường Kách mệnh; Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến; Lời kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước và Bản di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh). Theo chúng tôi, việc in ấn các tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh không phải để cho vui, được chăng hay chớ. Các ấn phẩm này còn được các nhà nghiên cứu quốc tế sử dụng để nghiên cứu, nhất là các quốc gia từng chịu ảnh hưởng của chữ Hán như Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc, Triều Tiên…
Vì vậy, với những ấn phẩm in sai nguyên tác chữ Hán như thế này có ảnh hưởng tới quốc thể, gây thêm lem nhem trong giới nghiên cứu trong con mắt quốc tế. Vì vậy, cần phải triệt để xử lý và không để tái diễn sai sót tương tự.
