Trong buổi đón Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Trương Trọng Nghĩa và lãnh đạo Bộ Y tế đến chúc mừng nhân dịp kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy Nguyễn Tri Thức tranh thủ bày tỏ sự ái ngại về việc mua sắm vật tư y tế.
Theo thổ lộ của người đứng đầu Bệnh viện Chợ Rẫy, khi xây dựng giá đấu thầu các thiết bị chuyên dụng phải đối mặt nhiều khó khăn và rủi ro, khiến điều kiện phục vụ chữa bệnh cũng bị ảnh hưởng.
Y học hiện đại đang có sự hỗ trợ tích cực của các loại máy móc ứng dụng công nghệ có tính chính xác cao. Việt Nam chưa có khả năng sản xuất, nên hầu hết các loại máy móc của ngành y tế đều được nhập khẩu với những tiêu chuẩn và những mức giá khác nhau. Vì vậy, vật tư y tế trở thành một lĩnh vực nhạy cảm mà các giám đốc bệnh viện công lập đều phải cân nhắc cẩn trọng, nếu không muốn chuốc lấy hệ lụy ê chề.
Thông tư 68/2022 của Bộ Tài chính quy định, các đơn vị công lập khi mua sắm phải tuân thủ nguyên tắc giá thị trường được tham khảo từ ít nhất 3 báo giá của các nhà cung cấp khác nhau trên địa bàn tại thời điểm gần nhất, tối đa không quá 90 ngày trước ngày trình cơ quan thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Trong trường hợp không đủ 3 nhà cung cấp trên địa bàn có thể tham khảo trên địa bàn khác hoặc từ các nguồn thông tin do cơ quan có thẩm quyền, tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam công bố.
Thế nhưng, theo thống kê của hai bệnh viện hạng đặc biệt là Bệnh viện Chợ Rẫy ở TP. HCM và Bệnh viện Bạch Mai ở Hà Nội, chỉ có khoảng 30% vật tư y tế có đủ 3 báo giá. Ngoài sự hạn chế của giải pháp xử lý với sản phẩm không có đủ 3 báo giá, hiện tại vẫn không có cơ quan nào kiểm định giá kê khai, dẫn đến tình trạng giá kê khai bị đẩy lên cao hơn rất nhiều so với giá thực tế. Do đó, giám đốc bệnh viện không muốn đặt cược may rủi vào quá trình xây dựng giá mua sắm đấu thầu.
Thời gian gần đây, có không ít giám đốc bệnh viện công lập đã vướng vòng lao lý vì sai phạm mua sắm vật tư y tế. Bỗng nhiên, giám đốc bệnh viện công lập giống như một nghề nguy hiểm. Không phải ai khoác áo blouse trắng cũng thanh bạch như những thiên thần, nhưng với một cơ chế chưa đủ minh bạch không dễ né tránh cám dỗ lợi ích.
Và khi giám đốc bệnh viện công lập tự vệ cho bản thân thì cơ sở y tế thiếu hụt phương tiện chữa bệnh hiệu quả. Rõ ràng nhất là Bệnh viện Chợ Rẫy bây giờ chỉ còn 2 máy chụp cắt lớp vi tính (CT scanner) sau khi 3 máy đã hư hỏng, không thể nào đáp ứng nhu cầu của hàng ngàn bệnh nhân mỗi ngày.
Làm sao để giám đốc bệnh viện không còn ái ngại mua sắm vật tư y tế? Có 3 đề nghị đáng xem xét.
Thứ nhất, quản lý giá phải đảm bảo tính khách quan với giá trị thực của thiết bị, phải có cơ quan chịu trách nhiệm công khai giá.
Thứ hai, khẩn trương cấp mới hoặc cấp lại giấy phép nhập khẩu để nhanh chóng có vật tư y tế trên thị trường.
Thứ ba, phải có luật đấu thầu riêng cho ngành y tế vì những đặc thù chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
