Căn cứ tài liệu về Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn II - Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO II), ông Hoàng Trung Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội, trong thời gian giữ cương vị Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, đã có ý kiến và trực tiếp ký văn bản liên quan, bất chấp phản đối của nhiều bộ, ngành.
Theo tài liệu, dự án TISCO được Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư năm 2005 với tổng mức đầu tư hơn 3.800 tỷ đồng, do TISCO làm chủ đầu tư. Năm 2007, thông qua đấu thầu, TISCO ký hợp đồng với nhà thầu Công ty Tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC) thực hiện gói thầu lớn nhất của dự án là EPC (thiết kế, cung cấp thiết bị, xây dựng và lắp đặt) số 1 với giá trị xấp xỉ 161 triệu USD. Theo cam kết, mức giá này là “trọn gói, không thay đổi”.
 |
| Ông Hoàng Trung Hải vừa bị đề nghị xem xét kỷ luật. |
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, TISCO và MCC lại ký với nhau nhiều phụ lục điều chỉnh nội dung quan trọng. Năm 2012, TISCO và VNS có văn bản gửi Bộ Công thương và Chính phủ xin điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư lên 8.104 tỷ đồng, tăng 4.261 tỷ đồng so với mức ban đầu.
Từ văn bản của TISCO và VNS, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản gửi các bộ: Tài chính, Xây dựng, KH-ĐT và Ngân hàng Nhà nước đề nghị cho ý kiến để có cơ sở trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
Điều đáng lưu ý là hầu hết các bộ, ngành không đồng ý với đề nghị điều chỉnh tăng mức đầu tư của TISCO và VNS. Theo văn bản của Bộ KH-ĐT, cơ quan này khẳng định: Việc điều chỉnh nhiều hạng mục do nhà thầu đưa ra không hợp lý và không có căn cứ pháp lý. Tương tự, Bộ Xây dựng có ý kiến: Dự án đang triển khai theo hợp đồng EPC, vì vậy việc quản lý thực hiện hợp đồng phải theo nội dung hợp đồng đã ký kết.
Bộ Tài chính cũng có văn bản chỉ rõ chi phí tăng không hợp lý.
Mặc dù các bộ, ngành đã có văn bản như vậy, nhưng không hiểu vì lý do gì mà ngày 21/4/2013, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 3136 thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải gửi Bộ Công thương và VNS đồng ý cho HĐQT VNS quyết định, chịu trách nhiệm việc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án. Đồng ý về nguyên tắc các Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng TMCP Công thương xem xét, cho vay tiếp...
Từ văn bản truyền đạt ý kiến của ông Hải, HĐQT TISCO đã căn cứ vào đó để nâng tổng mức đầu tư dự án lên hơn 8.104 tỷ đồng.
Hơn một năm sau, ngày 20/11/2014, ông Hoàng Trung Hải trực tiếp ký văn bản số 2339 cho phép tiếp tục thực hiện dự án với tổng mức đầu tư điều chỉnh 8.104 tỷ đồng. Đến ngày 11/6/2015, Văn phòng Chính phủ tiếp tục có văn bản số 196 thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đồng ý để TISCO thanh toán các khoản chi phí trả cho MCC.
Sau những lùm xùm ở TISCO, Thanh tra Chính phủ vào cuộc và kết luận dự án có nhiều sai phạm, xảy ra ở tất cả các khâu, có liên quan đến trách nhiệm của TISCO, VNS, Bộ Công thương, các cơ quan Chính phủ...
Theo Thanh tra Chính phủ, nhà thầu MCC chưa chuyển đủ thiết bị theo danh mục; nhiều thiết bị đã hư hỏng, sai lệch xuất xứ, nhà cung cấp, thông số kỹ thuật… Mặc dù vậy, TISCO đã thanh toán cho dự án gần 4.500 tỷ đồng, trong đó chi phí thiết bị hơn 2.100 tỷ đồng, chi phí xây dựng gần 1.000 tỷ đồng...
Từ năm 2011, TISCO đã phải dùng nguồn vốn ngắn hạn để trả lãi và gốc vay của dự án cho các ngân hàng. Đến tháng 6/2018 đã trả gốc và lãi tới 1.313 tỷ đồng. Bình quân mỗi tháng, TISCO phải trả lãi vay cho dự án khoảng 40 tỷ đồng.
Sau kết luận thanh tra, Cơ quan CSĐT Bộ Công an (C03) đã ra quyết định khởi tố về tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng và tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí.
Cơ quan công an đã bắt Mai Văn Tinh, nguyên Chủ tịch HĐQT VNS; Đậu Văn Hùng, nguyên Tổng giám đốc VNS; Trần Trọng Mừng, nguyên Tổng giám đốc TISCO; Trần Văn Khâm, nguyên Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc TISCO và Ngô Sỹ Hán, nguyên Phó Tổng giám đốc, Trưởng ban Quản lý dự án TISCO, cùng về tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng, gây hậu quả nghiêm trọng, quy định tại điều 224 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Theo UBKT Trung ương cùng với vi phạm của Ban Thường vụ Đảng ủy Tổng Công ty Thép Việt Nam, của Ban cán sự đảng Bộ Công thương, vi phạm của ông Hoàng Trung Hải và một số cá nhân liên quan đã ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, đến mức phải xem xét kỷ luật.
