Tỉnh Hà Tĩnh lấy lý do phân cấp trạm BVTV, trạm thú y, trạm truyền giống chăn nuôi thuộc Sở NN-PTNT về UBND cấp huyện quản lý và hợp nhất với Trung tâm Ứng dụng khoa học kỹ thuật (TTƯDKHKT) cấp huyện thành TTƯDKHKT và bảo vệ giống cây trồng vật, vật nuôi là để tinh giản bộ máy, tinh giản biên chế. Tuy nhiên, cái lợi đâu chưa biết, sau hơn 5 năm hoạt động hàng loạt bất cập đã nảy sinh.
Giảm hiệu quả chuyên môn
Tháng 4/2012 Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành Quyết định 1198/QĐ-UBND về việc “chuyển giao Trạm BVTV, Trạm Thú y, Trạm truyền giống chăn nuôi thuộc Sở NN-PTNT về UBND cấp huyện quản lý và hợp nhất với TTƯDKHKT cấp huyện thành TTƯDKHKT và bảo vệ giống cây trồng vật, vật nuôi”.
  |
| Văn bản của Bộ NN-PTNT khẳng định việc chuyển Trạm BVTV, Thú y về hợp nhất TT là trái với các quy định pháp luật |
Theo Quyết định này, Trạm BVTV trở thành Tổ BVTV; Trạm Thú y là đơn vị trực thuộc hay nói đúng hơn là đơn vị “con” của TT (thực hiện cả nhiệm vụ truyền giống chăn nuôi), được sử dụng con dấu riêng của Trạm. TT này là đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND cấp huyện và chịu sự lãnh đạo, quản lý toàn diện của UBND huyện, TP, thị xã. Còn về chuyên môn, nghiệp vụ, thay vì “chỉ đạo” như cũ, các đơn vị chuyên ngành thuộc Sở NN-PTNT chỉ được “phối hợp” kiểm tra nên ảnh hưởng lớn đến công tác phòng, chống dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi.
Theo tìm hiểu của PV, sau hơn 5 năm t hực hiện mô hình hợp nhất này, tổng biên chế tại các TT hầu hết không thay đổi nhưng số biên chế chuyên môn giảm mạnh. Tổng hợp từ Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh cho hay, đến cuối tháng 4/2017, tổng biên chế Trạm thú y, Trạm truyền giống tại các TT chỉ còn 46/67 người (giảm 21 người/12 trạm so với thời điểm hợp nhất).
Trong đó, có những đơn vị như huyện Vũ Quang còn 1/4 người; Đức Thọ 5/7 người; Cẩm Xuyên 4/6; Thạch Hà 4/6 người; Kỳ Anh 4/7 người. Hệ thống BVTV còn 47/53 biên chế (giảm 6 biên chế); tuy nhiên thực tế chỉ còn 43 người làm, 4 người khác các địa phương điều động sang làm nhiệm vụ của phòng Nông nghiệp.
Ông Trần Hùng, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Hà Tĩnh lấy ví dụ: Trung tâm A được giao 18 biên chế thì hiện tại vẫn đủ 18 biên chế nhưng số biên chế chuyên môn lại giảm so với chỉ tiêu được giao. Như vậy, nói sáp nhập, hợp nhất để tinh giản biên chế thực sự chưa mang đến hiệu quả.
Đặc biệt, việc phân cấp dẫn đến hàng loạt hệ lụy như thiếu cán bộ chuyên môn nên không đáp ứng được nhiệm vụ; bị động trong giám sát, triển khai công tác phòng chống dịch bệnh; cán bộ chuyên môn không được tập huấn, đào tạo nâng cao nghiệp vụ như trước; sự phối kết hợp, huy động lực lượng giữa các trạm hạn chế...
“Mới đây xảy ra dịch tai xanh trên đàn lợn ở huyện Cẩm Xuyên, nếu là trước đây chúng tôi có thể điều động nhân lực, thiết bị ở các trạm khác đến để dập dịch, khống chế dịch bệnh lây lan nhưng bây giờ đơn vị chủ quản là huyện nên Chi cục muốn điều động cũng chịu”, ông Hùng nói...
Nan giải hơn là Trạm Thú y huyện Vũ Quang, hiện Trạm chỉ còn 1/4 biên chế. Cán bộ này phải “bao sân” đến 12 xã, thị trấn, thực hiện đủ các loại công việc từ đi cơ sở đốc thúc, chỉ đạo tiêm phòng đến phòng, chống dịch bệnh; tổng hợp, báo cáo... “Khó khăn nhất là công tác kiểm soát giết mổ. Công việc này phải làm thường xuyên, liên tục trong khi chỉ mình tôi chạy nên không thể hiệu quả được”, anh Nguyễn Quang Huân, phụ trách Thú y huyện Vũ Quang mệt mỏi chia sẻ.
Đối với Tổ BVTV huyện Thạch Hà, mặc dù con số báo cáo biên chế đủ 5/5 người nhưng thực tế số người trực tiếp làm chuyên môn chỉ còn 4 người; một người huyện điều biệt phái đi làm... nông thôn mới.
 |
| Ông Trần Hậu Sinh, Trạm Thú y huyện Thạch Hà |
Ông Nguyễn Hữu An, Phó Giám đốc TT kiêm phụ trách Tổ BVTV cho hay: “Trước chưa hợp nhất tôi chỉ làm duy nhất một việc là dự tính, dự báo, hướng dẫn bà con phòng chống dịch bệnh trên cây trồng nhưng khi nhập về TT thì làm đủ thứ việc. Như năm ngoái huyện điều đi làm rau sạch ở xã Thạch Long 7 tháng cũng phải đi, thậm chí còn phải kiêm cả công tác thú y, tiêm phòng, kiểm soát giết mổ...”.
 |
| Ông Nguyễn Hữu An, Tổ BVTV huyện Thạch Hà |
Chưa thấy cái lợi ở đâu nhưng bất cập, hạn chế từ việc phân cấp đã thấy rõ, đến ngay cả lãnh đạo Chi cục Trồng trọt - BVTV tỉnh cũng thừa nhận: “Phân cấp dẫn đến việc báo cáo số liệu không sát thực tế”. Dẫn chứng là bệnh đạo ôn cổ bông đang hoành hành trên diện tích lúa Xuân 2017 mà theo đánh giá của cơ quan chuyên môn đợt dịch này chưa có tiền lệ. Diện tích lúa nhiễm bệnh theo số liệu báo cáo từ TT và phòng Nông nghiệp huyện vênh nhau đến hàng nghìn ha ở cùng một thời điểm báo cáo.
Hoạt động sai luật
Thời điểm tỉnh Hà Tĩnh thực hiện việc phân cấp, hợp nhất đã có nhiều luồng ý kiến trái chiều phản đối vì “vướng” các thông tư, pháp lệnh, nghị định của pháp luật nhưng tỉnh này vẫn nhất quyết triển khai. Vì thế mới có câu chuyện một cơ quan hai con dấu (gồm dấu TT và dấu Trạm Thú y).
“TT là đơn vị sự nghiệp không có quy định nào cho phép thực hiện quản lý nhà nước về kiểm dịch động vật nên phải sử dụng con dấu Trạm Thú y để kiểm dịch nội tỉnh, nhưng năm 2016 khi Luật Thú y có hiệu lực thì không thực hiện kiểm dịch nội tỉnh nữa. Từ đó đến nay dấu của Trạm chúng tôi đang... cất tủ”, ông Bùi Quốc Sơn, Giám đốc TT huyện Thạch Hà nói.
  |
| Theo cơ quan chuyên môn, công tác dự tính, dự báo, phòng chống dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi hạn chế rất nhiều so với thời kỳ trước phân cấp |
Khi được hỏi về việc nên để Trạm BVTV, Trạm Thú y theo ngành dọc hay phân cấp về cấp huyện quản lý, hầu hết ý kiến của các cơ quan chuyên môn và những người trực tiếp thực hiện nhiệm vụ BVTV, thú y đều cho rằng “nên đưa về hoạt động theo ngành dọc”, điều này vừa phù hợp với thực tiễn vừa đúng với các quy định của pháp luật...
| Một cán bộ phòng Nông nghiệp huyện Cẩm Xuyên nhận xét, cái được khi phân cấp Trạm Thú y, BVTV, Truyền giống về huyện quản lý là tăng cường lực lượng cho địa phương nhưng về pháp lý và khoa học thì chưa phù hợp, bởi đây là cánh tay nối dài của các Chi cục nên phải vận hành theo ngành dọc để đúng chuyên môn. Hơn nữa, TT là đơn vị sự nghiệp, không có chức năng quản lý nhà nước, xử lý hành chính nên hạn chế nhiều trong việc thanh tra, kiểm tra; dự tính, dự báo, tham mưu chuyên môn. |
