Khai thác cát sông Hồng 'tra tấn' người dân

Đất đai SX bị sạt lở, thậm chí mồ mả ông bà tổ tiên của người dân cũng bị cuốn xuống sông...

Được UBND tỉnh cấp phép

Theo báo cáo của UBND huyện Vĩnh Tường, hiện nay, trên địa bàn huyện có 7 đơn vị được UBND tỉnh Vĩnh Phúc cấp giấy phép khai thác cát, sỏi lòng sông Hồng thuộc địa bàn quản lý của 4 xã Vĩnh Ninh, Vĩnh Thịnh, An Tường và Cao Đại.

Trong đó xã Vĩnh Ninh có 4 đơn vị gồm: Cty TNHH Hữu Bích, Cty MTV Sáng Sơn, Cty Cổ phần TMS khoáng sản và vật liệu xây dựng, Cty Cổ phần KeVin. Xã Vĩnh Thịnh có 2 đơn vị gồm Cty Cổ phần xây dựng Phong Châu, Cty TNHH Cát Vàng. Xã An Tường có 1 đơn vị là Cty TNHH Cát Vàng một phần thuộc địa giới xã Vĩnh Thịnh. Xã Cao Đại có 1 đơn vị là Cty Cổ phần đầu tư VCI.

Nhờ vào những tờ giấy phép của UBND tỉnh Vĩnh Phúc, các DN mặc nhiên biến khúc sông Hồng chảy qua huyện Vĩnh Tường thành một đại công trường khai thác, gây bức xúc trong nhân dân. Có thời điểm, hàng chục chiếc tàu cuốc rút ruột dòng sông khiến đất đai bị sạt lở, môi trường bị ô nhiễm vô cùng nghiêm trọng.

Không thể chịu sự tra tấn của các DN này, trong khoảng thời gian từ ngày 28/11/2015 đến ngày 5/12/2015, nhiều người dân tại xã Vĩnh Thịnh và xã Vĩnh Ninh đã tập trung tại UBND xã và khu vực khai thác cát sông Hồng để phản đối hoạt động khai thác, vận chuyển cát sỏi của các Cty.

Cụ thể, từ ngày 28/11/2015 đến ngày 3/12/2015, khoảng 200 người dân ở 4 thôn trong xã Vĩnh Thịnh là Khách Nhi Ngược, Khách Nhi Xuôi, An Lão Ngược, An Lão Xuôi đã tập trung tại trụ sở UBND xã và khu vực khai thác cát của Cty Cổ phần Phong Châu, Cty TNHH Cát Vàng để phản đối việc khai thác khoáng sản cát với độ sâu quá giới hạn cho phép, khai thác cát gần kè đê bối, gần khu dân cư gây sạt lở bờ kè, ngang nhiên thách thức pháp luật, thách thức người dân.

Không những vậy, theo tố cáo của người dân xã Vĩnh Thịnh, Cty Cổ phần Phong Châu, Cty TNHH Cát Vàng đã tổ chức khai thác cát không đúng phạm vi được cấp phép, phạm vi khai thác quá gần bờ và khai thác với độ sâu quá giới hạn cho phép (độ sâu khai thác từ 20 - 30m). Việc khai thác diễn ra cả ngày lẫn đêm cùng với việc vận chuyển khoáng sản quá tải trọng làm ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. Đề nghị UBND tỉnh yêu cầu 2 Cty trên chấm dứt ngay hoạt động khai thác cát sông Hồng tại khu vực xã Vĩnh Thịnh.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở xã Vĩnh Ninh. Trong hai ngày 4 - 5/12/2015, khoảng hơn 300 người dân thôn Kim Xa đã tập trung đánh trống tại khu vực khai thác cát trên sông Hồng và yêu cầu Cty MTV Sáng Sơn phải dừng ngay việc khai thác cát, đồng thời di chuyển tàu cuốc ra ngoài khu vực khai thác do DN này có những vi phạm nghiêm trọng.

Theo kiến nghị của nhân dân trong xã, việc Cty Sáng Sơn và một số DN khai thác cát trên địa bàn đã gây sạt lở bờ kè, làm mất đất, mất làng, mất mồ mả của nhân dân thôn Kim Xa nói riêng và nhân dân xã Vĩnh Ninh nói chung. Ngoài ra, việc những DN này vận chuyển cát đã làm hỏng đường giao thông, gây bụi, khói, tiếng ồn ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Mặc dù nhân dân đã kiến nghị nhiều lần qua các cuộc tiếp xúc cử tri về tình trạng khai thác, vận chuyển cát làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, tuy nhiên đến nay vẫn chưa được cấp có thẩm quyền quan tâm, giải quyết.

Trước tình hình khá phức tạp, UBND huyện Vĩnh Tường đã phối hợp với UBND xã Vĩnh Thịnh, UBND xã Vĩnh Ninh tổ chức nhiều buổi đối thoại với các hộ dân nhằm tìm hướng giải quyết.

Tại các buổi đối thoại, lãnh đạo UBND huyện, lãnh đạo Đảng ủy, UBND xã Vĩnh Ninh, xã Vĩnh Thịnh đã giải thích rõ chủ trương, chính sách pháp luật của nhà nước trong việc cấp phép, quản lý việc thăm dò, khai thác khoáng sản cho nhân dân được biết và tuyên truyền, vận động để nhân dân giữ gìn tình đoàn kết, văn hóa truyền thống của quê hương và thực hiện đúng quyền hạn, trách nhiệm của người công dân; không tập trung đông người, không bức xúc, tránh có những hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, điều dư luận quan tâm là những hành vi vi phạm của các DN đến đâu, xử lý thế nào để trả lại công bằng cho nhân dân thì đến nay vẫn chưa được đề cập đến.

Liệu có đánh trống bỏ dùi?

Sau khi tiếp nhận ý kiến của nhân dân, UBND huyện Vĩnh Tường đã ban hành văn bản do ông Lê Chí Thái - Phó Chủ tịch UBND huyện ký gửi các cơ quan ban ngành kiến nghị giải quyết dứt điểm tình trạng nêu trên, tránh việc người dân bức xúc và có những hành vi vi phạm pháp luật đáng tiếc xảy ra.

UBND huyện Vĩnh Tường đề nghị Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Vĩnh Phúc, các sở, ban, ngành của tỉnh quan tâm chỉ đạo Đoàn kiểm tra liên ngành sớm làm rõ các nội dung hiện nay nhân dân đang bức xúc để tổ chức đối thoại với nhân dân. Văn bản này cũng yêu cầu 6 đơn vị đã được UBND tỉnh cấp phép khai thác khoáng sản cát sông Hồng tại khu vực xã Vĩnh Thịnh, xã Vĩnh Ninh tạm dừng hoạt động khai thác để ổn định an ninh trật tự tại địa phương.

Tiếp đó, ngày 28/12/2015, UBND tỉnh Vĩnh Phúc lập tức có văn bản xử lý vấn đề này. Trong đó nêu rõ: Sau khi xem xét nội dung Văn bản số 2160 ngày 24/12/2015 của UBND huyện Vĩnh Tường về việc đề nghị chỉ đạo các DN tạm dừng khai thác cát trên sông Hồng thuộc địa bàn huyện Vĩnh Tường, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Chúc yêu cầu đoàn kiểm tra liên ngành - được thành lập theo Quyết định 3495 ngày 9/12/2015 của Chủ tịch UBND tỉnh - tập trung kiểm tra ngay đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động khai thác, vận chuyển cát, sỏi trên sông Hồng tại khu vực các xã Vĩnh Thịnh và Vĩnh Ninh huyện Vĩnh Tường trong việc chấp hành các qui định pháp luật về khai thác khoáng sản. Giao Giám đốc Sở TN-MT phối hợp UBND huyện Vĩnh Tường, Công an tỉnh tăng cường chỉ đạo Công an huyện Vĩnh Tường xử lý các hành vi vi phạm theo đúng thẩm quyền và qui định của pháp luật.

Không biết, những động thái được cho là mạnh tay của UBND tỉnh Vĩnh Phúc đối với các DN khai thác cát trên địa bàn có hiệu quả hay không, chỉ biết, suốt một thời gian dài, hàng trăm hộ dân trên địa bàn đã phải chịu sự tra tấn khủng khiếp mà các DN khai thác cát gây ra.