Tối 3/4, tại Trung tâm Hội nghị TP. Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 60 năm Hàm Rồng chiến thắng (ngày 3 và 4/4/1965 - ngày 3 và 4/4/2025). Buổi lễ có sự góp mặt của nhiều lãnh đạo Trung ương và tỉnh Thanh Hóa; các Mẹ Việt Nam Anh hùng, đại diện các Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, cựu chiến binh, cựu dân quân - lực lượng trực tiếp tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng; đại biểu là nhân chứng lịch sử Chiến thắng Hàm Rồng...
Cựu chiến binh tham gia chiến đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng có mặt tại sự kiện. Ảnh: Ngô Nhung.
Sau chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954, miền Bắc Việt Nam bắt đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội và trở thành hậu phương vững chắc cho miền Nam trong cuộc đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược. Tuy nhiên, Mỹ không chấp nhận thất bại và tiếp tục đẩy mạnh các chiến lược chiến tranh ở miền Nam, từ “Chiến tranh đặc biệt” đến “Chiến tranh cục bộ” và “Việt Nam hóa chiến tranh”.
Vào tháng 8/1964, sự kiện Vịnh Bắc Bộ được Mỹ dựng lên như cái cớ để leo thang chiến tranh, mở rộng các hoạt động đánh phá miền Bắc. Với mục tiêu cắt đứt tuyến vận tải chiến lược Bắc - Nam, quân đội Mỹ tập trung phá hoại các cơ sở hạ tầng quan trọng ở miền Bắc, trong đó có cầu Hàm Rồng ở Thanh Hóa. Cầu Hàm Rồng không chỉ là tuyến giao thông quan trọng mà còn là biểu tượng chiến lược, gắn liền với sự tồn tại của hậu phương miền Bắc.
Nhận thức được mối nguy hiểm này, Đảng và Chính phủ đã chỉ đạo quân và dân Thanh Hóa chuẩn bị mọi phương án phòng thủ, đặc biệt là trong khu vực Hàm Rồng. Các lực lượng vũ trang được huấn luyện và bố trí sẵn sàng đối phó với kẻ thù, trong khi nhân dân địa phương hợp tác chặt chẽ với bộ đội để xây dựng các công sự, trận địa, sẵn sàng bảo vệ quê hương.
Vào tối ngày 2/4/1965, Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam thông báo kế hoạch về việc Mỹ sẽ bắt đầu tấn công vào cầu Hàm Rồng vào sáng ngày 3 tháng 4. Lực lượng phòng không, bộ đội và dân quân tự vệ ở Thanh Hóa đã bình tĩnh, chuẩn bị kỹ lưỡng cho trận đánh này. Sáng 3/4, không quân Mỹ bắt đầu ném bom vào khu vực Hàm Rồng, chúng sử dụng tới 102 tốp máy bay tấn công trong suốt ba giờ đồng hồ. Tình hình càng trở nên căng thẳng khi vào ngày 4/4, quân Mỹ tiếp tục tấn công dữ dội với cường độ lớn, từ nhiều hướng khác nhau.
Chương trình nghệ thuật tái hiện không khí hào hùng của quân và dân Hàm Rồng - Nam Ngạn. Ảnh: Minh Hiếu.
Mặc dù phải đối mặt với sự tấn công khốc liệt của quân địch, quân và dân Thanh Hóa đã kiên cường bám trụ, đánh trả bằng những chiến thuật thông minh và táo bạo. Kết quả là trong hai ngày 3 và 4 tháng 4, quân dân Thanh Hóa đã bắn rơi 47 máy bay Mỹ, trong đó 31 chiếc rơi ngay tại khu vực Hàm Rồng. Đây là thất bại nặng nề đầu tiên của không quân Mỹ trên bầu trời miền Bắc và được xem là chiến công vang dội của quân dân Việt Nam.
Chia sẻ tâm tư tại lễ kỷ niệm, ông Lê Xuân Giang, nguyên Chính trị viên Đại đội 4, Trung đoàn 228 cho biết: Hàm Rồng không chỉ có 2 ngày mùng 3 và 4/4/1965 mà còn có hơn 2.000 đêm chiến đấu kiên cường dũng cảm, vượt mưa bom bảo đạn của kẻ thù, với lời thề: “Đứng trên núi Ngọc ta thề/Chưa hết giặc Mỹ chưa về quê hương” và quyết tâm: "Thà gục trên mâm pháo quyết không để cầu gục”.
Với tinh thần "giặc đến nhà, cả làng ra trận", quân và dân Hàm Rồng đã chiến đấu anh dũng, kiên cường, bảo vệ vững chắc cầu Hàm Rồng nhiều năm liền, giữ vững mạch máu giao thông thông suốt, góp phần chi viện người và của cho chiến trường miền Nam ruột thịt.
Ông Lê Xuân Giang, nguyên Chính trị viên Đại đội 4, Trung đoàn 228 phát biểu tại lễ kỷ niệm. Ảnh: Ngô Nhung.
Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Doãn Anh, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa cho biết: Hàm Rồng chiến thắng là kết tinh của nhiều yếu tố, trong đó sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, Bác Hồ kính yêu đã quy tụ và kết tinh tinh thần yêu nước của cả dân tộc; ý chí sắt đá, sự mưu trí, sáng tạo của quân và dân Thanh Hóa đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, kiên cường, sáng tạo, anh dũng chiến đấu, hy sinh, lập nên những chiến công oanh liệt.
Những chiến sĩ phòng không - không quân, bộ đội, dân quân tự vệ, công nhân, thanh niên xung phong, nhân dân Thanh Hóa đã viết nên bản hùng ca bằng lòng quả cảm, bằng những hành động quên mình vì Tổ quốc
Ông Nguyễn Doãn Anh, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa. Ảnh: Ngô Nhung.
Hàm Rồng chiến thắng trở thành tượng đài bất tử, minh chứng cho tinh thần quật khởi của dân tộc Việt Nam trước mọi kẻ thù xâm lược. Đây cũng là thất bại lớn đầu tiên của không quân Mỹ trên bầu trời miền Bắc, là sự khẳng định về sức mạnh của chiến tranh nhân dân Việt Nam.
Phát huy tinh thần Hàm Rồng chiến thắng, trong thời gian tới, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân Thanh Hoá nguyện đoàn kết, chung sức, đồng lòng xây dựng Thanh Hóa trở thành tỉnh giàu đẹp, văn minh và hiện đại, tỉnh phát triển toàn diện và kiểu mẫu của cả nước, xứng đáng với công lao của các thế hệ cha anh đã chiến đấu, hy sinh cho cuộc sống bình yên của chúng ta hôm nay.
