Sau hai vụ án oan Nguyễn Thanh Chấn và Huỳnh Văn Nén (đều bị kết án tù chung thân về tội “giết người”) khiến xã hội chấn động, thì tối hôm 6/8/2016, trong chương trình thời sự lúc 19 giờ, Đài Truyền hình Việt Nam đã phát đi 1 thông tin khiến xã hội còn chấn động hơn. Đó là vụ án “giết người” xảy ra ở Vĩnh Phúc năm 1970, đã khiến cho ông Trần Văn Thêm ở thôn Đức Lân, xã Yên Phụ, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, phải chịu nỗi oan suốt 46 năm qua.
Theo thông tin từ Đài Truyền hình Việt Nam, vào năm 1970, ông Thêm cùng người em đang ngủ trong lều cắt tóc ở Vĩnh Phúc thì bị một kẻ lạ mặt tấn công, người em bị chết còn ông Thêm bị thương.
Công an Vĩnh Phúc điều tra, và kết luận ông Thêm đã giết em để cướp tài sản. Năm ấy ông 34 tuổi. Qua hai cấp tòa xét xử, ông Thêm đều bị kết án tử hình về hai tội “giết người” và “cướp tài sản”. Nhưng chưa kịp thi hành án thì năm 1975, hung thủ thực sự của vụ án đã bị bắt, và đã khai nhận.
TANDTC đã giám đốc thẩm, tuyên hủy cả hai bản án sơ, phúc thẩm, trả hồ sơ để điều tra lại vụ án từ đầu. Ông Trần Văn Thêm được tha sau 5 năm 6 tháng 7 ngày tù. Nhưng từ đó đến nay, chưa có cơ quan nào điều tra, xét xử lại để tuyên ông vô tội, trả lại danh dự cho ông.
Sáng ngày 6/8/2016, đại diện TANDTC, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bắc Ninh đã về nhà ông Trần Ngọc Thêm để nắm thêm thông tin về vụ án. Và theo ông Trần Ngọc Hòa, Phó Chánh án thường trực TANDTC, trong tuần này sẽ có một buổi họp liên ngành để xem lại vụ án, theo tinh thần có sai phải lập tức sửa sai, minh oan cho người vô tội.
Hung thủ thực sự của vụ án đã bị bắt, đã khai nhận. Hai bản án đã bị hủy với yêu cầu điều tra lại, minh oan cho người vô tội. Nhưng vì sao vụ án lại bị vùi lấp suốt 41 năm (1975-2016), khiến một công dân vô tội phải sống trong sự tủi nhục, bị người đời khinh bỉ, xa lánh, bị thân nhân của nạn nhân căm thù? Trách nhiệm đó thuộc về ai?
Vụ án Trần Văn Thêm và hai vụ án Nguyễn Thanh Chấn, Huỳnh Văn Nén đã nói lên một điều. Đó là quá trình tố tụng của nền tư pháp nước nhà đã bộc lộ quá nhiều bất cập. Và nếu cứ tình trạng các điều tra viên nện nghi can thật lực để bắt nhận tội, và cáo trạng thì cứ rập khuôn theo kết luận điều tra. Rồi thì tòa án cứ đòi bằng chứng mỗi khi bị cáo tố cáo bị ép cung, chắc chắn sẽ còn nhiều vụ án oan nữa. Cần phải cải cách triệt để.
Cùng với các vụ án trên, còn một vụ án nữa mà dấu hiệu oan sai đã quá rõ ràng, dư luận đang hàng ngày hàng giờ mong người oan được minh oan, đó là vụ án “giết người” xảy ra ở xã Phú Phúc, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, ngày 29/11/1992, khiến anh Trần Ngọc Thanh bị kết án 15 năm tù, và anh Trần Văn Vót bị kết án tù chung thân, cùng về tội danh trên. Đến nay, Trần Văn Vót đã phải trải qua 23 năm tù, dù đang bệnh rất nặng, nhưng vẫn không ngừng kêu oan.
