Những cánh đồng lúa chín vàng xậm như giục giã mọi người, mọi nhà đổ ra đồng thu hoạch lúa.
Mà đâu chỉ có mỗi công việc gặt lúa, cắt lúa xong rồi còn phải chở về nhà tuốt, phơi thóc, phơi rơm... Nếu như vụ lúa mùa rơi vào tháng 9, tháng 10 trời đã se lạnh còn đỡ, chứ lúc thu hoạch lúa chiêm giữa cái nắng chang chang của tháng 4, tháng 5 thì sự vất vả càng tăng lên bội phần.
Có nhiều hôm trời nắng tới gần 40 độ C, cái nắng như thiêu như đốt ngay từ khi mặt trời mới lên cao khỏi ngọn tre. Nhiều nhà mang cả vải bạt, mảnh chiếu, gật tre ra đồng để căng lều ngay đầu ruộng làm chỗ trú nắng.
Vì vậy mẹ thường đánh thức mấy anh chị em chúng tôi dậy khi gà gáy canh hai, mới khoảng 1-2 giờ sáng để ra đồng gặt lúa tránh nắng. Dẫu ngái ngủ, nhưng khi nghe mẹ gọi tất cả đều bật dậy. Hầu như mùa gặt nào của vụ lúa chiêm gia đình tôi cũng đi gặt đêm như vậy.
Việc gặt lúa thường diễn ra từ lúc nửa đêm và kéo dài cho tới khi trời sáng, và mặt trời vừa kịp ló rạng thì ruộng lúa đã gặt xong. Tiếp theo là thu lượm, rồi chở số lúa đã gặt về nhà được mấy anh em tôi làm thật nhanh để tránh nắng nóng.
Cực hơn cả là những buổi gặt đêm không có trăng. Chính vì không có trăng nên không gian tối mò khiến việc gặt lúa không được nhanh, bởi nếu đưa liềm gặt vội dễ bị liềm cứa vào tay, vì vậy mẹ luôn dặn chúng tôi phải cẩn thận, gặt chậm nhưng chắc...
Tất nhiên sướng nhất vẫn là những đêm đi gặt dưới ánh trăng, nhất là hôm trăng tròn thì ánh sáng tràn trề chẳng khác ban ngày là mấy. Trăng thanh, gió mát nền ruộng lại khô thì gặt rất nhanh. Vài sào lúa mà mấy mẹ con chỉ gặt loáng là xong, chờ sáng ra là gom lúa mang về. So với gặt lúa ban ngày dưới nắng nóng, thì gặt lúa trong đêm, dưới trăng sáng quả là nhàn hạ, không mất sức.
Kỷ niệm gắn liền với những buổi gặt đêm trăng là những món ăn mà mẹ chuẩn bị mang ra đồng. Có những hôm mẹ nấu một nồi chè đỗ đen thật lớn từ tối hôm trước. Nhiều bữa mẹ gửi mua trái cây ở chợ, khi thì cân dưa lê, mấy cây mía, lúc trái bưởi, nải chuối... Không thì một niêu cơm nếp nấu đỗ xanh dẻo thơm bùi bùi.
Rồi nữa, để động viên mấy anh chị em chúng tôi, mẹ hứa khi mùa gặt kết thúc, rơm lên đống, thóc vào bồ mẹ sẽ mua cho mỗi đưa một bộ quần áo mới.
Miên man nhớ về quê nhà với những buổi gặt lúa đêm trăng, tôi như sống lại tuổi thơ mang đầy mùi hương của ruộng đồng, lúa má...
