Tác phẩm từ chối nhận giải thưởng Dế Mèn lần đầu tiên.
Giải cao nhất “Hiệp sĩ Dế Mèn” của giải thưởng Dế Mèn 2020 thuộc về nhà thơ Nguyễn Quang Thiều với tác phẩm “Chuyện của anh em nhà Mem và Kya” và nhà văn Nguyễn Nhật Ánh với tác phẩm “Làm bạn với bầu trời”. Tuy nhiên, trước giờ trao giải vào chiều 29/9 tại Hà Nội, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã xin rút tên.
Vì sao nhà thơ Nguyễn Quang Thiều từ chối giải cao nhất “Hiệp sĩ Dế Mèn”? Lý do rất đơn giản, vì nhà thơ Nguyễn Quang Thiều là thành viên Ban giám khảo, nên ông không muốn mang tiếng “vừa đá bóng vừa thổi còi”.
Tác phẩm “Chuyện của anh em nhà Mem và Kya” của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều được 6/6 thành viên ban giám khảo giải thưởng Dế Mèn bỏ phiếu biểu dương ở hạng mục “Hiệp sĩ Dế Mèn”. Dù quy chế giải thưởng Dế Mèn không cấm các thành viên ban giám khảo tham gia, nhưng nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cũng chủ động đứng ngoài cuộc chơi.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho biết: “Cuốn sách này tôi viết cho hai cháu tôi là Mem và Kya theo cách người thư ký ghi lại “lời kể” của hai cháu. Đây là giải thưởng mà tôi mong ước được nhận nhất vì viết cho những đứa trẻ, đặc biệt là cháu nội và cháu ngoại của tôi. Nhưng vì tôi tham gia ban giám khảo ( cho dù tôi không bỏ phiếu cho mình) nên tôi đã quyết định rút khỏi giải thưởng. Ngay từ khi biết cuốn sách của tôi được đề cử, tôi đã xin rút. Nhưng ban giám khảo và ban tổ chức vẫn quyết định tiếp tục đưa cuốn sách vào xét giải. Sau khi có kết quả chính thức, tôi đã viết thư cho Ban tổ chức và ban giám khảo xin rút giải thưởng”.
Chân dung Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều qua nét vẽ của họa sĩ Lê Sa Long.
Sự rút tên vào phút chót của tác giả đoạt giải cao nhất “Hiệp sĩ Dế Mèn” cũng khiến nhiều người tiếc nuối, nhưng nhà thơ Nguyễn Quang Thiều kiên định: “Có những giải thưởng bị mất đi giá trị vì thành viên trong ban giám khảo được giải, và giải đó không thuyết phục. Có thể giải thưởng Dế Mèn năm nay chưa hẳn trọn vẹn, nhưng tôi muốn nó trọn vẹn theo một nghĩa khác. Đó là thái độ của người chấm giải, sự uy tín và là bước đệm cho những mùa giải tiếp theo. Tôi rút khỏi giải là một thái độ để chúng tôi tôn trọng giải đó cao hơn nữa. “Chuyện của anh em nhà Mem và Kya” được đón nhận đối với tôi đã là một niềm hạnh phúc. Tôi cũng thấy hạnh phúc và vô tư khi rút khỏi giải thưởng. Và càng hạnh phúc hơn khi tôi – chúng ta đang nỗ lực từng ngày vì một nền văn học cho trẻ em, vì quyền lợi trẻ em tại Việt Nam”.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều năm nay 63 tuổi. Ông từng đoạt nhiều giải thưởng văn học trong nước và quốc tế. Hiện nay, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đang đảm nhận vai trò Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam kiêm Giám đốc Nhà xuất bản Hội Nhà Văn.
Giải thưởng Dế Mèn do báo Thể Thao & Văn Hóa phát động từ ngày 1/6/2020 với mong muốn có một giải thưởng thường niên cho các sáng tác và trình diễn nghệ thuật của thiếu nhi (thiếu nhi là chủ thể sáng tạo) hoặc vì thiếu nhi (thiếu nhi là đối tượng phục vụ).
Giải thưởng Dế Mèn bao gồm giải thưởng “Hiệp sĩ Dế Mèn” với tiền thưởng 30 triệu đồng và tặng thưởng “Khát vọng Dế Mèn” với tiền thưởng 10 triệu đồng.
Hội đồng giám khảo Dế Mèn có cả thảy 7 vị: nhà văn Nguyễn Quang Thiều, nhà thơ Trần Đăng Khoa, nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha, họa sĩ Thành Chương, đạo diễn Nguyễn Phi Phi Anh, họa sLê Linh và nhà báo Lê Xuân Thành - Tổng biên tập báo Thể thao & Văn hóa.
