Tác phẩm bị thu hồi Giải thưởng Tác Giả Trẻ của Hội Nhà văn Việt Nam.
Tác Giả Trẻ là giải thưởng mới được Hội Nhà văn Việt Nam triển khai vào năm 2021, với sự tài trợ của tập đoàn Thaco. Tác Giả Trẻ nằm trong hạng mục giải thưởng chính thức hằng năm của Hội Nhà văn Việt Nam, nhằm phát hiện, khuyến khích, ghi nhận các cây bút trẻ có tài năng dấn thân vào lĩnh vực lao động sáng tạo nghệ thuật.
Đầu năm 2022, giải thưởng Tác Giả Trẻ lần 1 đã được trao tặng cho 5 tác phẩm, gồm tiểu thuyết “Nắng thổ tang” của Đinh Phương, tập thơ “Yao” của Lý Hữu Lương, tập thơ “Con người” của Phương Đặng, tập lý luận phê bình “Phê bình phân tâm học- Phía của những ám ảnh nghệ thuật” của Vũ Thị Trang và tập dịch “Truyện Kiều” từ tiếng Việt sang tiếng Anh của Nguyễn Bình.
Đáng tiếc, bên cạnh sự hưởng ứng nồng nhiệt của công chúng, giải thưởng Tác Giả Trẻ đã vấp phải thị phi khi cuốn sách “Phê bình phân tâm học – Phía của những ám ảnh nghệ thuật” bị dính líu đến nghi án đạo văn.
Đầu tiên là Tiến sĩ Đỗ Hải Ninh – Trưởng phòng Văn học Việt Nam đương đại của Viện Văn học gửi đơn khiếu nại tác giả Vũ Thị Trang đã sử dụng một số tư liệu trong đề tài nghiên cứu chung, nhưng chưa được sự đồng ý từ Tiến sĩ Đỗ Hải Ninh.
Tiếp theo, giới truyền thông phát hiện Vũ Thị Trang đã sao chép nhiều trang từ cuốn sách “Phê bình văn học, con vật lưỡng thê ấy” xuất bản năm 2011 của Đỗ Lai Thúy để chuyển sang cuốn sách “Phê bình phân tâm học – Phía của những ám ảnh nghệ thuật” xuất bản năm 2020.
Ngày 28/3, Ban thường vụ Hội Nhà văn Việt Nam đã họp mở rộng để phân tích các dữ liệu liên quan. Thông cáo chính thức đưa ra vào sáng 30/3 của Hội Nhà văn Việt Nam. viết:
“Để bảo đảm tính trong sáng, khách quan, nghiêm minh trong hệ thống Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, cũng như xét các yếu tố liên quan đến quy chế và uy tín của giải thưởng, Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam quyết định:
Tạm thời thu hồi Giải thưởng Tác giả trẻ năm 2021 đối với tác phẩm “Phê bình phân tâm học – phía của những ám ảnh nghệ thuật” của tác giả Vũ Thị Trang.
Khi có kết luận chính thức từ phía các cơ quan chức năng liên quan đến vấn đề bản quyền, Hội Nhà văn Việt Nam sẽ tham khảo và đưa ra quyết định tiếp theo phù hợp với trách nhiệm và nghĩa vụ của mình”.
Đây là một quyết định dù khó khăn và muộn màng, nhưng cũng thể hiện được thái độ của Hội Nhà văn Việt Nam với một giải thưởng Tác Giả Trẻ bị tố cáo đạo văn.
Trong một cuộc trò chuyện liên quan đến câu chuyện này, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, khẳng định: “Từ thầy đạo văn của trò, rồi tiến sĩ, giáo sư sử dụng nghiên cứu của đồng nghiệp, của sinh viên, học viên mình hướng dẫn… nhưng rồi tất cả đều trôi qua mà chẳng ai bị kết luận sai phạm và rồi rơi vào quên lãng. Điều này sẽ tiếp tục nuôi dưỡng cái sai phạm, cái tệ hại.
Các cơ quan liên quan cần có chế tài nghiêm minh với những vụ việc này bởi vi phạm bản quyền là ăn cắp, và tôi cho rằng hành động ăn cắp đáng sợ nhất là ăn cắp tri thức.
Một trí thức ăn cắp tri thức thì tệ hại hơn cả những tội ăn cắp vật chất, nguy hiểm hơn cả tham nhũng. Trí thức là đại diện cho trí tuệ và đức hạnh của một quốc gia mà lại ăn cắp thì tồi tệ hơn tất cả và là mối nguy cơ cho quốc gia, cho dân tộc lớn hơn tất cả các loại ăn cắp khác”.
