Với kinh nghiệm sản xuất lâu năm tại nơi được xem là vựa lúa của vùng Đồng bằng sông Hồng, người nông dân xã Đông Tân, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình đã đúc rút nhiều kinh nghiệm quý báu trong sản xuất lúa gạo. Chính nhờ ưu điểm cứng cây, chống đổ gãy, cùng với việc chất lượng gạo tốt và được thị trường ưa chuộng, đã từ lâu, Đài thơm 8 được xác định là giống lúa chủ lực tại địa phương.

Từ năm 2015, người nông dân đã xác định chuyển đổi cơ cấu sản xuất giống lúa thương phẩm sang giống lúa chất lượng cao Đài thơm 8 của Công ty Cổ phần Tập đoàn giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed). Qua sản xuất, bà con đánh giá Đài thơm 8 là giống lúa có tính chống đổ gãy tốt, cho năng suất khá, khả năng chống chịu nhiều loại sâu bệnh và được thị trường ưa chuộng. Đặc biệt, cơm nấu từ gạo Đài thơm 8 có độ dẻo, thơm, phù hợp với bữa cơm gia đình Việt Nam nên gạo Đài thơm 8 được tiêu thụ rất thuận lợi.

Sau 7 năm, đến thời điểm hiện tại, trên cánh đồng 400 ha của xã Đông Tân đã có tới 90% là giống lúa Đài thơm 8. Vụ xuân năm 2022, HTX Kinh doanh lúa chất lượng cao xã Đông Tân, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình đã tiêu thụ cho bà con 100 tấn thóc, chủ yếu là sản phẩm lúa chất lượng cao.

Do giống lúa Đài thơm 8 ít sâu bệnh nên bà con ít khi phải sử dụng thuốc BVTV hóa học, qua đó, được thị trường đánh giá đủ tiêu chuẩn của một thương hiệu gạo chất lượng cao hiện nay. Trước đây, bà con cấy những giống lúa khác, do bị tác động của yếu tố thời tiết nên phải phun từ 5 - 7 lần thuốc BVTV hóa học mới có thể đảm bảo năng suất.

Tuy nhiên hiện nay khi sản xuất giống lúa Đài thơm 8, nếu có xuất hiện sâu bệnh, người dân chỉ phải phun thuốc BVTV tối đa 1 lần. Thậm chí trong vụ mùa 2022, nhiều hộ gia đình không cần dùng đến thuốc BVTV hóa học mà chỉ cần chăm bón cân đối, bón đạm, lân, kali dứt điểm ngay từ giai đoạn đầu.

Nhờ chuyển đổi cơ cấu sản xuất giống lúa chất lượng cao Đài thơm 8, tập quán sản xuất của bà con địa phương đã có sự thay đổi lớn. Nếu như trước đây các xã viên không cấy theo vùng, trên một cánh đồng đan xen nhiều giống lúa khác nhau thì hiện nay, người dân đã xây dựng sản xuất cánh đồng lớn một giống. Bà con cùng cấy một loại giống, cùng nhau tưới và điều hành nước cũng như phòng trừ sâu bệnh.

Bên cạnh những ưu điểm vượt trội, đặc biệt, hạt gạo Đài Thơm 8 được bà con nông dân đánh giá thon dài, tỷ lệ hạt bạc bụng thấp, nấu lên cơm trắng, bóng, dẻo, thơm ngon… nên được thị trường ưa chuộng, thương lái thu mua giá cao. Cùng với việc tuân thủ quy trình nghiêm ngặt, theo hướng hữu cơ, gạo Đài Thơm 8 đã trở thành loại gạo chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn OCOP của quê lúa Thái Bình.

Để có thể phấn đấu trở thành sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao được đánh giá OCOP từ 3 đến 4 sao, thậm chí hướng đến xuất khẩu, người dân xã Đông Tân đã và đang xây dựng các mô hình sản xuất được quy hoạch theo vùng diện tích, được xuống giống cùng ngày, được chăm sóc theo quy trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), được cấy cùng một thời điểm, chăm bón dứt điểm để hạn chế tối đa sự phá hoại của sâu bệnh, hạn chế tối thiểu việc sử dụng thuốc BVTV hóa học, thu hoạch cùng một thời điểm, thu hoạch đến đâu sấy khô đến đó để đảm bảo hương vị gạo Đài thơm 8, sấy xong sẽ được bảo quản cẩn thận tại kho để chờ xuất bán.

Để có thể xây dựng thương hiệu giống lúa chất lượng cao Đài thơm 8, cần nhắc đến đặc điểm của xã Đông Tân là số lượng người dân lao động tại nước ngoài rất lớn, diện tích bình quân đầu người lớn với 730m2/người nên nhiều hộ gia đình đã bỏ hoang ruộng đồng, không tham gia sản xuất. Từ đó, người dân đã được khuyến khích tích tụ và thuê lại đồng ruộng bị bỏ hoang. Do vậy, nhiều hộ nông dân đã có diện tích trồng lúa lớn, từ 15 - 20 mẫu. Qua đó đặt ra vấn đề thu hoạch lúa số lượng lớn cùng một thời điểm và phải ứng dụng máy sấy, máy xay xát.

Công ty TNHH Hưng Cúc là đơn vị bao tiêu và xuất khẩu lúa Đài thơm 8 cho bà con nông dân xã Đông Tân 4 năm nay, sản lượng gạo Đài Thơm 8 chiếm từ 18 - 20% sản lượng tiêu thụ của Công ty. Không chỉ được thị trường trong nước ưa chuộng, với chất lượng gạo tốt, khi nấu cơm thơm, dẻo và không bị lại gạo, Đài thơm 8 đã đạt tiêu chuẩn để xuất khẩu. Hiện, gạo Đài Thơm 8 đang được xuất khẩu sang thị trường các nước Đông Á, Trung Đông… và chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng sản lượng xuất khẩu gạo của cả nước.

Phạm Hiếu