Hai anh em bị ngộ độc botulinum đang được điều trị tại Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: Bệnh viện cung cấp.
Chiều 20/5, TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy cho hay, ba bệnh viện gồm: Chợ Rẫy, Nhân dân Gia Định, Bệnh Nhiệt đới TP.HCM đã hội chẩn và phát hiện thêm 3 trường hợp nghi nghờ ngộ độc botulinum: 1 bệnh nhân nam 18 tuổi, 1 nam bệnh nhân 26 tuổi và 1 nam bệnh nhân 45 tuổi.
"Ba trường hợp này thuộc chùm ca bệnh trước đó là 3 em bé đã được chẩn đoán ngộ độc botulinum ở Bệnh viện Nhi đồng 2, ba bé đang được điều trị và bước đầu đã có cải thiện bước đầu, hồi phục sức cơ sau khi được bệnh viện hỗ trợ thuốc giải độc BAT đặc hiệu trị ngộ độc botulinum", TS Hùng cho hay.
Cũng theo TS Hùng, ba trường hợp này đều ngụ tại TP Thủ Đức (khu quận 2 cũ - PV) và nằm điều trị tại 3 nơi: 1 ca tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, 1 ca tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM, 1 ca tại Khoa Bệnh nhiệt đới Bệnh viện Chợ Rẫy. Tuy nhiên, sau khi hội chẩn, quyết định đón bệnh nhân tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM về cùng điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy vì đây là hai anh em ruột (bệnh nhân nam 18 tuổi, bệnh nhân nam 26 tuổi).
Trước đó, ngày 13/5, cả ba người này đều có tiếp xúc với nguồn thức ăn nghi ngờ bị nhiễm độc. Trong đó, hai anh em ruột có ăn bánh mì kèm giò lụa của người bán dạo, và bệnh nhân nam 45 tuổi nghi ngờ ăn một loại mắm để lâu ngày.
Sau khi ăn, đến ngày 14/5 cả ba bệnh nhân này đều có triệu chứng rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, đau đầu, choáng váng, đau bụng, tiêu chảy.
Đến ngày 15/5, bắt đầu có những biểu hiện tiến triển nhiều hơn và bắt đầu buồn nôn, khó nuốt. Trong đó, bệnh nhân 18 tuổi là bệnh nhân có diễn tiến sớm nhất, vì yếu sức cơ nên nhập bệnh viện ở TP.HCM. Còn bệnh nhân 45 tuổi, đến chiều 15/5 thì cũng nhập vào Bệnh viện Nhân dân Gia Định, nam bệnh nhân 26 tuổi bị nhẹ hơn nên tự đến Bệnh viện Chợ Rẫy.
Ngay sau khi tiếp nhận các bệnh nhân, các bác sĩ tại các bệnh viện đều nghi ngờ đến ngộ độc botulinum. Do đó, đã kết nối với Bệnh viện Chợ Rẫy để hội chẩn.
"Chúng tôi đã lấy được mẫu của bệnh nhân 45 tuổi để làm xét nghiệm PCA tại Viện Vệ sinh dịch tễ TP HCM và xác định có hiện diện độc tố botulinum tuýp A. Như vậy, có thể nói rằng, 90% những trường hợp này là ngộ độc botulinum có nguồn gốc từ thức ăn", TS Hùng nói.
TS Hùng cho biết thêm, hiện hai bệnh nhân phải thở máy, sức cơ chỉ có 1/5, không thở được (bệnh nhân nam 18 tuổi và bệnh nhân nam 45 tuổi). Riêng bệnh nhân nam 26 tuổi hiện trong tình trạng sức cơ còn từ 3-4/5, vẫn có thể tự hoạt động được chút, tự thở được, chưa phải thở máy.
"Tuy nhiên, trong một vài ngày tới bệnh nhân 26 tuổi này có nguy cơ cao phải thở máy hỗ trợ", TS Lê Quốc Hùng thông tin.
Thuốc giải độc BAT có giá 8.000$/lọ. Ảnh: Bệnh viện cung cấp.
Theo TS Hùng, Mỹ là một trong những quốc gia có các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm nghiêm ngặt nhưng mỗi năm cũng ghi nhận từ 150-300 trường hợp ngộ độc botulinum.
Còn tại Việt Nam, mãi đến năm 2020, Bệnh viện Chợ Rẫy, Viện Vệ sinh Dịch tễ TP.HCM và các đơn vị khác chẩn đoán chùm ca bệnh ngộ độc botulinum đầu tiên. Từ đó, các bác sĩ trên toàn quốc bắt đầu quan tâm và có cảnh báo về ngộ độc botulinum.
Mặt khác, hiện nay khả năng chẩn đoán của Việt Nam ngày càng tốt hơn, các xét nghiệm cận lâm sàng hiện đại hơn giúp cho việc chẩn đoán bệnh chính xác hơn. Vì vậy, số ca phát hiện ngộ độc botulinum được phát hiện nhiều hơn trước, tuy nhiên không phải con số đột biến.
Như Báo Nông nghiệp Việt Nam đã đưa tin, ngày 13/5, 4 người trong một gia đình (ngụ TP Thủ Đức) mua giò lụa từ người bán dạo không rõ nguồn gốc để ăn với bánh mì. Sau khi ăn khoảng 12-18 giờ, cả 4 người (1 người lớn và 3 trẻ nhỏ) đều bị đau bụng, buồn nôn, ói và tiêu chảy nhiều lần. Sau đó, từ từ xuất hiện các triệu chứng mệt mỏi, đau người và 3 trẻ nhỏ bị yếu cơ dần.
Đến ngày 14/5, cả 3 bé được đưa vào Bệnh viện Nhi Đồng 2 trong tình trạng mệt lả. Trong đó, 1 bệnh có biểu hiện sụp mi, yếu 2 chân và đến 5 giờ sáng ngày 15/5 thì bị suy hô hấp, phải đặt nội khí quản thở máy. Hai bé còn lại cũng có biểu hiện sụp mi, yếu chân vào chiều ngày 14/5. Đến sáng ngày 15/5, hai bé này cũng xuất hiện sụp mi mắt, yếu dần tứ chi, sức cơ khoảng 4/5.
Trước tình hình nguy cấp, các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa khu vực miền núi phía Bắc Quảng Nam đã vận chuyển 2 lọ thuốc BAT (2 lọ thuốc giải độc cuối cùng của Việt Nam - PV) về thẳng Bệnh viện Nhi Đồng 2 để truyền cho 3 bệnh nhi.
Theo TS Hùng, thuốc BAT giải độc đặc hiệu là vấn đề rất đáng tiếc cho bệnh nhân và nan giải với các bác sĩ điều trị. Nếu được sử dụng thuốc BAT sớm, bệnh nhân ngộ độc botulinum có khả năng thoát khỏi tình trạng bị liệt trong 48 đến 72 giờ, không phải thở máy.
Trong trường hợp không có thuốc giải, bác sĩ chỉ có thể điều trị hỗ trợ bằng nuôi dưỡng và thở máy. Kinh nghiệm cho thấy, thời gian điều trị của bệnh nhân ngộ độc botulinum không có thuốc giải sẽ kéo dài nhiều tháng trời, nhiều biến chứng xảy ra như nhiễm trùng, suy dinh dưỡng do thở máy kéo dài...
Được biết, lọ thuốc giải độc BAT có giá 8.000$. Hiện Việt Nam đã hết thuốc giải độc này.
Botulinum là loại độc tố thần kinh cực mạnh, sinh ra bởi vi khuẩn yếm khí, loại vi khuẩn ưa môi trường kín như thức ăn đóng hộp hoặc môi trường thực phẩm không đủ tiêu chuẩn kiềm chế vi khuẩn phát triển, sinh độc tố.
Khi dùng thức ăn chứa độc tố botulinum, người bệnh xuất hiện các triệu chứng ngộ độc sau 12-36 giờ, thậm chí lâu hơn. Triệu chứng thường gặp là đau bụng, đau cơ, mệt mỏi, nhìn mờ hay nhìn đôi, khô miệng, nói khó, nuốt khó, sụp mi mắt, yếu cơ toàn thân. Cuối cùng, bệnh nhân khó thở, không thở được do liệt các cơ hô hấp. Các triệu chứng này xuất hiện chậm hay nhanh tùy thuộc vào lượng botulinum ăn phải.
