Gần đây dư luận xôn xao về nghi vấn một số DN cố tình vi phạm bán gạo vào các thị trường tập trung, nhất là thị trường Cuba, gây khó khăn cho việc đàm phán cung ứng gạo và đòi nợ Chính phủ ở thị trường này. Vậy thực hư thế nào?
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), Cuba là một thị trường tập trung, được Chính phủ giao cho TCty Lương thực Miền Bắc làm đầu mối, với số lượng theo thoả thuận giữa Chính phủ 2 nước là 400 ngàn tấn gạo/năm. Ngày 16/6/2009, Hội đồng Quản trị VFA đã họp mở rộng và thống nhất như sau: Ngoài số lượng được ký kết theo thoả thuận Chính phủ giao cho TCty Lương thực Miền Bắc thực hiện hàng năm là 400 ngàn tấn gạo, nếu Cuba có mua thêm ngoài kế hoạch, các DN được bán theo hợp đồng thương mại để tiêu thụ thêm lúa gạo hàng hoá cho nông dân.
Tuy nhiên, gần đây do những diễn biến không tốt từ thị trường này, vào ngày 19/4/2010 Bộ Công thương đã có chỉ đạo cho VFA triển khai các biện pháp cần thiết để tạo thuận lợi cho việc thực hiện vai trò đầu mối của TCty Lương thực Miền Bắc đối với việc cung cấp gạo và đòi nợ mua gạo với Cuba. Theo đó, Bộ Công thương yêu cầu các DN không giao dịch và không bán cho DN nước ngoài để tái xuất vào thị trường Cuba. Các trường hợp XK gạo trái quy định vào Cuba, ảnh hưởng tới việc đàm phán cung cấp gạo và đòi nợ Chính phủ do TCty Lương thực Miền Bắc thực hiện sẽ bị xử lý nghiêm.
Thế mà mấy tháng qua, đã có một lượng gạo không nhỏ được các DN bán cho nước ngoài trước khi XK vào Cuba trong đó “đại gia” TCty Lương thực Miền Nam. Vậy phải chăng TCty Lương thực Miền Nam đã cố tình vi phạm quy định của Chính phủ và Bộ Công thương về thị trường Cuba, gây khó khăn cho TCty Lương thực Miền Bắc trong việc đàm phán bán gạo và đòi nợ Chính phủ?
Trả lời thắc mắc của NNVN, VFA cho biết đúng là có 67 ngàn tấn gạo đã được các DN ký hợp đồng và giao cho các khách hàng Singapore, Thuỵ Sỹ sau đó đã được bán cho Cuba. Những DN này gồm TCty Lương thực Miền Nam và một số DN trong nước khác. Tuy nhiên, toàn bộ 67 ngàn tấn gạo này đều đã được ký hợp đồng và giao cho khách hàng Singapore, Thuỵ Sỹ rất lâu trước khi có chỉ đạo của Bộ Công thương về thị trường này nên việc ký hợp đồng và giao hàng này là hoàn toàn hợp lệ. Còn từ sau khi có chỉ đạo của Bộ Công thương, VFA đã hướng dẫn tất cả các DN thành viên phải chấp hành nghiêm chỉ đạo trên.
Ngay chính bà Bùi Thị Thanh Tâm, Phó TGĐ TCty Lương thực Miền Bắc trong cuộc họp mới đây của Hội đồng Quản trị VFA (ngày 3/6/2010), cũng đã khẳng định: Những thông tin cho rằng TCty Lương thực Miền Nam và các DN xuất lô hàng 67 ngàn tấn gạo nói trên là giành giật thị trường Cuba hoàn toàn không đúng. TCty Lương thực Miền Bắc cũng không cung cấp thông tin không chính xác về thị trường Cuba như một vài báo đã đăng. Bởi ngay chính TCty Lương thực Miền Bắc trong mấy tháng đầu năm nay cũng đã xuất tới 100 ngàn tấn gạo cho khách hàng Trung Quốc, và toàn bộ số gạo này đã được đưa tới Cuba.
