Ổn định sản lượng để giữ vị thế hạt tiêu Việt Nam

Xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam suy giảm đáng kể về lượng trong những tháng đầu năm nay. Theo Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), trong 4 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất khẩu 83 nghìn tấn hạt tiêu, giảm 19,4% so với cùng kỳ năm ngoái.

Bà Hoàng Thị Liên, Chủ tịch VPSA cho biết, lượng xuất khẩu giảm mạnh nhưng giá hạt tiêu tại Việt Nam tăng cao. Nếu như trong tháng 4/2023, giá hạt tiêu ở mức 67.000 đồng/kg, thì tháng 4 năm nay gần 97.000 đồng/kg.

Thông tin từ các thương nhân ngành hồ tiêu cho hay, trong những ngày đầu tháng 5, giá hạt tiêu đã lên trên 100.000 đồng/kg. Dù lượng xuất khẩu giảm mạnh, nhưng nhờ giá tăng cao cả trong nước và xuất khẩu, giúp cho kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu 4 tháng đạt 352 triệu USD, tăng 10,3% so với cùng kỳ.

Bà Liên cho rằng giá hạt tiêu tăng cao là điều đáng mừng cho nông dân trồng tiêu để bù lại cho những năm giá xuống quá thấp (2019 và 2020). Với diễn biến giá hạt tiêu từ đầu năm đến nay, rõ ràng hạt tiêu đang vào chu kỳ tăng giá mới. Nguyên nhân chính là nguồn cung hạt tiêu hạn chế trên toàn cầu.

Sản lượng hạt tiêu giảm không chỉ ở Việt Nam mà cả ở những nước sản xuất lớn khác tại châu Á là Indonesia, Ấn Độ, và những nước sản xuất nhỏ hơn như Malaysia, Sri Lanka. Một nước sản xuất hồ tiêu lớn nhất ở Nam Mỹ là Brazil cũng đang bị giảm sản lượng do tác động của El Nino. Sản lượng giảm trên toàn cầu đã bắt đầu hỗ trợ cho việc tăng giá hạt tiêu từ tháng 9, tháng 10/2023, và tăng mạnh kể từ sau Tết Giáp Thìn.

Với tình hình sản xuất hồ tiêu trên toàn cầu, bà Liên nhận định, trong 3 - 5 năm tới, sản lượng hạt tiêu toàn cầu chưa thể đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng vẫn đang có xu hướng tăng lên.

Vấn đề của Việt Nam hiện nay là làm sao ổn định được sản lượng hạt tiêu ở mức từ 170.000 đến 190.000 tấn để duy trì được vị thế của hồ tiêu Việt Nam trên thị trường thế giới.

Sản lượng hạt tiêu Việt Nam đang giảm bởi diện tích trồng tiêu liên tục giảm do thời tiết bất lợi và nhất là sự cạnh tranh mạnh mẽ của các cây trồng khác như sầu riêng, cà phê... Trong hàng chục năm qua, giá cà phê ở Việt Nam luôn thấp hơn giá tiêu. Tuy nhiên, trong năm nay, dù giá tiêu tăng cao, nhưng giá cà phê lại tăng mạnh hơn nhiều và có thời điểm lên đến hơn 140.000 đồng/kg, còn sầu riêng vẫn đang mang lại lợi nhuận gấp nhiều lần so với hồ tiêu.

Bà Liên cho rằng vấn đề cốt lõi trong việc giữ diện tích, sản lượng hạt tiêu là phải đảm bảo được giá tốt cho nông dân để họ tiếp tục gắn bó với cây trồng này. Trong năm qua, khi VPSA tổ chức đoàn khảo sát các vùng trồng tiêu, nhiều nông dân đã nói nếu giá tiêu chỉ ở mức 50.000 - 60.000 đồng/kg thì họ không muốn trồng tiêu nữa.

Ngoài việc giữ được giá tốt cho nông dân, tăng cường sản xuất các sản phẩm chất lượng cao, sản phẩm giá trị gia tăng cũng là giải pháp quan trọng đang được nhiều doanh nghiệp áp dụng để nâng cao giá trị hạt tiêu và thu nhập cho nông dân.

Ở Bình Phước - tỉnh trồng tiêu lớn nhất khu vực Đông Nam bộ, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã đang đầu tư vào chế biến hạt tiêu và sản xuất tiêu chất lượng cao.

Ông Trương Tấn Nhất Linh, Phó Giám đốc Sở Công thương Bình Phước, cho biết, Bình Phước hiện có 14.000ha hồ tiêu, tổng sản lượng 27 nghìn tấn. Trước đây, sau khi thu hoạch hồ tiêu, nông dân Bình Phước chủ yếu làm sạch, sấy khô và bán cho thương lái.

Tuy nhiên, những năm gần đây, với sự tham gia của Nespice Việt Nam và một số doanh nghiệp địa phương, nhiều nông hộ ở Bình Phước đã tham gia vào chuỗi chế biến các sản phẩm giá trị gia tăng từ hạt tiêu. Đến nay, Bình Phước đã có những sản phẩm chế biến từ tiêu được thị trường chấp nhận như bột tiêu tứ sắc sấy thăng hoa, bột tiêu xanh sấy thăng hoa, hạt tiêu xanh sấy thăng hoa, hạt tiêu đỏ, hạt tiêu đen, hạt tiêu trắng... Những sản phẩm này giúp gia tăng đáng kể giá trị hạt tiêu Bình Phước và giúp nông dân an tâm gắn bó với cây tiêu nhờ được doanh nghiệp thu mua với giá tốt.

Cũng theo ông Trương Tấn Nhất Linh, Bình Phước đã xây dựng, đăng ký thành công nhãn hiệu “Hồ tiêu Lộc Ninh” và đang từng bước bảo vệ cũng như phát triển nhãn hiệu này một cách bền vững.

UBND tỉnh Bình Phước đã giao Sở NN-PTNT chủ trì phát triển chuỗi giá trị ngành hồ tiêu Bình Phước, phát triển chuỗi cung ứng tiêu bền vững liên kết với Nespice Việt Nam và chương trình sản xuất theo tiêu chuẩn nông nghiệp bền vững (Rainforest Alliance – RA). Đây là điều kiện để tiêu Bình Phước có thể vươn tới thị trường châu Âu và các thị trường khó tính khác. Chương trình này đã được triển khai tại 6 huyện có diện tích và sản lượng hồ tiêu lớn của tỉnh Bình Phước.