Yu Wuyang, một nông dân dân tộc thiểu số đang thua hoạch ngô trên cánh đồng thuộc làng Nuodong, huyện Menghai, khu tự trị Xishuangbanna, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, ngày 13 tháng 7 năm 2019.
Công nghệ chỉnh sửa gen hay thay đổi gen của cây trồng để thay đổi hoặc cải thiện hiệu suất của nó - được một số nhà khoa học coi là ít rủi ro hơn so với đột biến gen, liên quan đến việc chuyển gen ngoại lai.
Hướng dẫn mới về cây trồng chỉnh sửa gen vừa được Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc công bố vào cuối ngày thứ Hai, được đưa ra trong bối cảnh một loạt các biện pháp nhằm cải tổ ngành công nghiệp hạt giống tại quốc gia đông dân số nhất thế giới. Đây được coi là một mắt xích trọng yếu trong nỗ lực đảm bảo nó có thể đủ sức nuôi sống trên 1,4 tỷ người.
Trước đó chính quyền Bắc Kinh cũng đã thông qua các quy định mới, đặt ra một lộ trình rõ ràng để phê duyệt cây trồng biến đổi gen (GM). Theo giới chuyên gia nghiên cứu, Trung Quốc đã cân nhắc vấn đề này trong nhiều năm qua về việc liệu có nên cho phép trồng cây biến đổi gen để làm thức ăn cho người và gia súc hay không, nhưng Bắc Kinh đã đi trước một số quốc gia trong việc vạch ra các quy trình rõ ràng và tương đối nhanh cho cây trồng chỉnh sửa gen.
“Với sự đầu tư mạnh mẽ của chính phủ Trung Quốc vào việc chỉnh sửa bộ gen cây trồng, chúng tôi mong đợi việc ban hành một chính sách tương đối cởi mở trong những năm tới”, Rabobank viết trong một báo cáo vào tháng 12 năm ngoái.
Trước đó các viện nghiên cứu của Trung Quốc đã công bố nhiều nghiên cứu về cây trồng chỉnh sửa gen theo định hướng thị trường, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Độ chính xác của công nghệ này làm cho nó phát triển nhanh hơn so với công việc nhân giống thông thường hoặc biến đổi gen, và đặc biệt là tiết giảm chi phí.
Quy định vừa ban hành cũng ít rườm rà hơn nhiều so với một số quốc gia khác, chẳng hạn như Hoa Kỳ, mặc dù Liên minh châu Âu vẫn đang xem xét cách thức điều chỉnh công nghệ chỉnh sửa gen cây trồng.
“Điều này thực sự mở ra cánh cửa cho việc nhân giống cây trồng. Đây là cơ hội vô tận để cải thiện giống cây trồng chính xác hơn và hiệu quả hơn nhiều”, Han Gengchen, Chủ tịch công ty hạt giống Origin Agritech cho biết.
Các điều kiện, quy tắc dự thảo quy định rằng một khi cây trồng được chỉnh sửa gen đã hoàn thành các thử nghiệm thí điểm, thì có thể xin giấy chứng nhận sản xuất, bỏ qua các thử nghiệm trên đồng ruộng kéo dài cần thiết để được phê duyệt chính thức.
“Điều đó có nghĩa là có thể sẽ chỉ mất từ một hoặc hai năm để được chấp thuận đối với cây trồng đã được chỉnh sửa gen”, ông Han cho hay khi so sánh với khoảng 6 năm đối với cây trồng biến đổi gen.
Hiện không rõ có bao nhiêu công ty hoặc viện nghiên cứu sẵn sàng nộp đơn xin phê duyệt các sản phẩm cây trồng đã chỉnh sửa gen.
Theo tờ Thời báo Hoàn cầu, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, thời gian qua các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã sử dụng phương pháp chỉnh sửa gen để tạo ra hạt giống rau diếp giàu vitamin C cùng với gạo kháng thuốc diệt cỏ.
Giới lãnh đạo Trung Quốc cho biết, vào cuối năm 2020, nước này cần sử dụng khoa học và công nghệ để "thay đổi" ngành công nghiệp hạt giống khẩn cấp, vốn từ lâu đã phải vật lộn với tình trạng dư thừa công suất và ít đổi mới sáng tạo.
Nhiều năm qua Trung Quốc vẫn phải nhập khẩu một phần đáng kể hạt giống rau về nước để sản xuất và đang muốn giảm sự phụ thuộc vào nguồn giống từ nước ngoài.
Công nghệ chỉnh sửa gen (CRISPR) là một trong các kỹ thuật chỉnh sửa gen thực vật hiện đại, được thiết kế nhằm tạo ra những thay đổi nhỏ đối với một gen mục tiêu của cây trồng để mang lại nhiều lợi ích về giá trị dinh dưỡng, kinh tế cũng như khả năng chống chịu với điều kiện bất thuận của môi trường, thời tiết, đặc biệt là biến đổi khí hậu. Mặc dù công nghệ chỉnh sửa gen cây trồng được dự đoán sẽ làm thay đổi hoàn toàn ngành công nghiệp, hành lang pháp lý và việc sử dụng công nghệ này vẫn đang là vấn đề được thảo luận, tranh cãi tại nhiều quốc gia.
