Vụ lừa xuất khẩu điều sang Italy: Vinacas chạy đua với thời gian giúp doanh nghiệp

Chiều 9/3, Hiệp hội điều Việt Nam (Vinacas), đã tổ chức họp báo thông tin về vụ nhiều container nhân hạt điều xuất đi nước ngoài có nguy cơ bị mất do thất lạc chứng từ gốc.

Tại buổi họp báo, ông Bạch Khánh Nhựt, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội điều Việt Nam cho biết: “Theo kế hoạch ban đầu, đúng là có khoảng 100 container nhân điều sẽ xuất đi Italy và Thổ Nhĩ Kỳ. Trong quá trình thực hiện, một số container đã xuất phát đi. Khi đang trong quá trình thực hiện, thì các doanh nghiệp phát hiện có những dấu hiệu mờ ám, nghi bị lừa, nên đã kịp thời ngăn chặn các container chưa xuất phát. Nhờ vậy, con số container bị mất quyền kiểm soát chính xác là 36 chứ không phải gần 100 như một số thông tin đã đăng tải trước đó. Trong đó, có 2 container xuất đi Thổ Nhĩ Kỳ, còn lại là xuất đi Italy".

Theo ông Nhựt, 36 container mất chứng từ gốc (mỗi container có 1 bộ chứng từ gốc), tức mất quyền kiểm soát trị giá 7.025.000 USD, tương đương 162 tỷ đồng.

Trước đó, Hiệp hội Điều Việt Nam nhận được “đơn kêu cứu” của 5 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nhân điều. Theo nội dung đơn kêu cứu, 5 doanh nghiệp này đã ký hợp đồng với 1 số khách hàng Italy thông qua Công ty môi giới Kim Hạnh Việt xuất khẩu nhân điều sang Italy và Thổ Nhĩ Kỳ. Tới thời điểm này, một số container đã tới cảng. Vài ngày nữa và trong tháng 3, toàn bộ số container này sẽ cập bến cảng Italy. Một khó khăn là các container này đều đến các cảng nhỏ lẻ tại Italy và rải rác nhiều địa điểm chứ không tập trung ở một cảng lớn.

Trong quá trình gửi hồ sơ nhờ thu từ ngân hàng Việt Nam tới các ngân hàng của người mua, ngân hàng tại Italy thông báo họ đã nhận được bộ chứng từ nhưng chỉ là chứng từ photocopy, không phải bản gốc. Còn tại ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ thì đều có sự thay đổi về số Swift (mã định danh nhận diện ngân hàng).

Do đó, các ngân hàng này thông báo người mua không phải khách hàng của họ và họ đã trả lại bộ chứng từ cho phía Việt Nam, nhưng không ghi rõ trả theo hình thức nào, không cung cấp số vận đơn cho ngân hàng Việt Nam cho dù phía ngân hàng Việt Nam đã gửi rất nhiều điện liên hệ nhưng không có trả lời. 

Theo thông tin từ Hiệp hội điều Việt Nam, toàn bộ gần 100 container nhân điều xuất đi Italy và Thổ Nhĩ Kỳ lần này đều thông qua Công ty môi giới Kim Hạnh Việt. Được biết, doanh nghiệp này do người phụ nữ tên Hạnh (Việt kiều Mỹ) làm chủ, có thâm niên trên 10 năm hoạt động và chưa xảy ra sự cố gì, vì thế, không có lý do gì để cảnh báo và rất khó để lường trước hoặc không làm việc với người này.

Tuy nhiên, sau khi xảy ra sự cố, một số doanh nghiệp đã có đơn với nội dung cho rằng Kim Hạnh Việt có dấu hiệu lừa đảo. Nhưng, đây mới chỉ là nghi ngờ chứ chưa có cơ sở khẳng định.

Trong khi đó, tại phía ngân hàng Italy, Chứng từ photocopy không có giá trị. Đồng thời, bất cứ ai có chứng từ gốc đều có thể đến gặp hãng tàu vận chuyển để nhận hàng. Theo ông Nhựt, các doanh nghiệp có nguy cơ mất trắng 36 container là rất cao và cho rằng là “tình huống cấp bách”.

Sáng 9/3, Hiệp hội đã họp với 5 ngân hàng do các doanh nghiệp điều liên kết để tìm thêm giải pháp tháo gỡ, các ngân hàng đều rất nhiệt tình, nhưng buổi chiều, khi làm việc với các hãng tàu vận chuyển thì chỉ có một đại diện hãng tàu là Cosco đến họp, còn các hãng khác có tham gia vận chuyển thì không đến.

“Hiện tại chúng tôi đang làm hết sức mình, làm mọi thứ có thể để mong cứu vãn tình hình. Chúng tôi đã gửi công văn khẩn đến Đại sứ quán và Thương vụ Việt Nam tại Italy nhờ quan tâm, hỗ trợ, làm việc với các cơ quan có thẩm quyền và hãng tàu tại Italy, đề nghị các hãng tàu trên áp dụng biện pháp “khẩn cấp” tạm thời giữ lại các lô hàng đang nằm tại cảng và sẽ đến cảng, không giải phóng hàng cho người nhận ngay cả trong trường hợp họ trình vận đơn gốc. Chỉ cho phép giải phóng hàng khi nhận được xác nhận từ các công ty chủ hàng (người bán). Mọi thông tin hãng tàu nhận được từ phía người nhận hàng phải thông báo ngay cho công ty chủ hàng. Tuy nhiên, rất khó khăn, vì bất cứ ai, cho dù đó là cướp, mà cầm chứng từ gốc đến nhận hàng, họ cũng phải giao, nếu không họ sẽ bị kiện”, ông Nhựt nói.

“Chúng tôi cũng như các doanh nghiệp có chung nhận định, có một tổ chức tội phạm quốc tế làm việc này", ông Nhựt nói.

Hiện Vinacas đang tiếp tục nỗ lực phối hợp với các cơ quan chức năng Việt Nam đề nghị phía Italy hỗ trợ ngăn chặn việc lừa đảo doanh nghiệp điều Việt Nam.