Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng dâng hương ở Đền Xương Giang. Ảnh: TTXVN.
Không phải ngẫu nhiên có việc tham quan cùng dâng hương ấy. Cuộc chiến đấu vây hãm thành Xương Giang cùng trận phục kích ngoạn mục bắt sống tướng giặc Hoằng Phúc và Thôi Tụ là chiến công chói lọi của quân dân Đại Việt trong cuộc kháng chiến chống giặc Minh xâm lược. Trận chiến ác liệt này diễn ra, như sử chép là từ đầu năm 1427 đến tháng 11- 1427 mới kết thúc. Quãng trận chiến đó trùng với thời điểm Chủ tịch nước có chuyến thăm Bắc Giang và dừng chân ở Xương Giang.
Xương Giang nay thuộc phường Xương Giang tọa lạc phía đông bắc thành phố Bắc Giang. Hơn 500 năm trước (năm 1420) quân xâm lược Minh đã xây dựng Xương Giang một căn cứ quân sự kiên cố. Toàn bộ khu vực thành rộng 26 ha. Chân thành xây bằng đá hộc, gạch vồ rộng 16m. Tường thành đắp đất dày, bề mặt thành rộng 6- 7m.
Từ cuối năm 1426, nghĩa quân Lam Sơn đã tiến hành hãm thành Xương Giang. Những trận chiến công thành diễn ra vô cùng ác liệt. Bình Định vương Lê Lợi phải điều viên tướng tài Trần Nguyên Hãn từ mặt trận phía Nam lên để chỉ huy các đợt công thành. Ông đã cho đào công sự từ các khu rừng lân cận, đào hầm ngầm từ ngoài vào trong thành, rồi tiến hành nội công ngoại kích với sự phối hợp của toán quân đã lọt được vào nội thành giặc. Đến ngày 28/9/1427, sau hơn 9 tháng vây hãm, thành Xương Giang bị hạ.
Hạ được thành Xương Giang, quân Lam Sơn đã chiếm được cứ điểm rất quan trọng trên đường hành quân từ Trung Quốc đến Đông Quan của viện binh nhà Minh hòng tiếp ứng cho Vương Thông cũng đang bị vây hãm.
Một điều độc đáo là do thành Xương Giang bị thất thủ bất ngờ, quân Lam Sơn lại được lệnh giữ kín cái tin thành Xương Giang bị hạ. Vậy nên viện binh quân do đô đốc Thôi Tụ cùng Thượng thư Bộ binh Hoằng Phúc trên đường hành tiến để hợp quân với Xương Giang.
Thôi Tụ, Hoằng Phúc hy vọng nếu vào được thành Xương Giang, cánh quân này có chỗ trú an toàn, tạm tránh được sự uy hiếp của quân Lam Sơn đông đảo và mạnh mẽ để tìm cách liên lạc với Vương Thông ở Đông Quan. Nhưng khi đến gần thành, quân Minh mới biết thành đã bị hạ, tướng sĩ đều rất sợ hãi, không dám tiến lên nữa. Thôi Tụ buộc phải đóng quân ở ngoài cánh đồng Xương Giang trống trải giữa lúc trời mưa to gió lớn.
Và kết quả không lâu sau bị quân Lam Sơn vây áp 4 mặt, tổng tấn công tiêu diệt và bắt sống toàn bộ đám viện binh của Thôi Tụ Hoằng Phúc!
Đền Xương Giang.
Trận hạ thành Xương Giang và diệt viện bắt sống Thôi Tụ, Hoằng Phúc là một trong những nhân tố quan trọng khiến Vương Thông ở thành Đông Quan phải chấp nhận nghị hòa. Ngày 22/11/1427, Lê Lợi cùng Tổng binh Vương Thông mở hội thề ở thành Đông Đô. Ngày 22/12/1427, quân Minh rút quân về nước.
Đến đây cũng phải mở thêm một cái ngoặc để biết thêm dã tâm của bọn xâm lược Minh cùng bộ mặt giả nhân giả nghĩa lấp liếm của đám sử gia nhà Minh!
Một cố gắng lớn của NXB Hà Nội cùng đối tác mới đây đã khiến sự đọc nước nhà thêm phần xôm tụ. Đó là bộ Minh thực lục được xuất bản với hơn ba ngàn trang in khổ 16x24cm. Sách được chuyển ngữ và chú thích bởi dịch giả nổi tiếng Hồ Bạch Thảo. Lại có phần chăm sóc hiệu đính, bổ chú của nhà nghiên cứu Phạm Hoàng Quân.
Minh Thực lục (MTL) là bộ biên niên sử viết về triều Minh Trung Quốc. Bộ sử ghi lại các sự kiện bắt đầu từ thời Minh Thái tổ tới Minh Hy Tông, tổng cộng là 13 triều vua.
Trước nay, MTL từng được những nhà làm sử Việt từ thời Hậu Lê, Lê Trịnh, thời Nguyễn, Pháp và gần đây là các học giả Hoàng Xuân Hãn, Đào Duy Anh, Trần Văn Giáp… cần mẫn tiếp cận được văn bản gốc. Và bây giờ bạn đọc, những ai lưu tâm tới sử nước nhà, đặc biệt là thời hậu Lê giai đoạn cuộc kháng chiến chống quân Minh của Bình Định Vương Lê Lợi có thể bỏ ra số tiền khoảng 1,5 triệu đồng để có 3 tập MTL mà tham khảo!
Đã đành MTL đã và đang đáp ứng nhu cầu tìm hiểu nghiên cứu nhiều lĩnh vực như sử, văn , khảo cổ, dư địa chí… Và khi tiếp cận với MTL, bạn đọc có thể đối chiếu so sánh với chính sử nước nhà như Toàn thư để thấy những hạt sạn và sự không toàn bích của bộ cổ sử Trung Hoa mang tên MTL này.
Sau khi Giao Chỉ hoàn toàn rơi vào tay giặc Minh, ngày 5 tháng 7 năm 1407 dương lịch, Minh thành tổ, vị vua thứ 3 nhà Minh ra ngay một chiếu chỉ.
Khảo cổ ở Xương Giang.
Nhân An Nam được bình định nay ban chiếu cho thiên hạ biết
…
An nam vốn là đất cũ Giao Châu đã được đặt làm quân, huyện của Trung Quốc. Một thời bị luân lạc vào tập tục Man Di. Nay được dịp đáng được quét sạch ô uế lập lại quận huyện để dân được canh tân, Trẫm xét lòng dân chấp thuận lời thỉnh cầu cho đặt Ty Đô sứ Giao Chỉ, các Ty Bố chính sứ Thừa tuyên Giao Chỉ, Ty Án sát đề hình Giao Chỉ cùng các nha lại quân dân. Đặt quan chức cai trị để mở mang làm sạch yêu khí biến đổi phong tục nước man dã.
…
Trong nước An nam đối với kẻ cao tuổi đức lớn quan chức phải theo lễ ưu đãi. Đối với những người quan quả cô độc không nơi nương tựa thì lập viện cứu tế chẩn cấp.
…
Ô hô! Dương uy vũ không phải lòng ta mong muốn, diệt kẻ đứng đầu tội ác là do quần chúng đồng tình, thi hành cư xử rộng rãi cùng một lòng nhân để vĩnh viễn vui thú cảnh thái bình.
( MTL, NXB Hanoi Tập I Trg 207, 208)
Mồm miệng, chiếu chỉ thì nhân nghĩa thống thiết là vậy. Nhưng ngay sau đó lại có lệnh khác từ vua Minh.
… Sắc dụ quan Tổng binh Thành hầu Trương Phụ, Tả tướng quân Tây bình hầu Mộc Thạnh Thượng thư bộ binh Lưu Tuấn rằng.
Đất Giao Chỉ có nhiều người tài đức song toàn ẩn dật tại núi rừng rành kinh điển văn hay học rộng có tài hiền lương đứng đầu, nông dân hiếu đễ thông minh chính trực, kẻ thư lại có khả năng được việc thông thạo sách vở, người tập luyện binh pháp vũ nghệ trí mưu, dũng mạo khôi ngô cao lớn ăn nói lưu loát có sức vóc dũng cảm, kẻ biết thuật số âm dương rành y dược chẩn mạch. Hãy hỏi han tìm cho kỳ được dùng lễ sai khiến để mang về Kinh dùng.
(MTL, NXB Hanoi Tập I. trg 226)
Lệnh vua phát, ban ngày 21 tháng 6 tức ngày 25 tháng 7 năm 1407 và chỉ ít tháng sau, Tổng binh Giao Chỉ Trương Phụ cùng thuộc hạ đã nhanh nhẩu thực thi rất hiệu quả chính sách tàn bạo ấy.
Ngày Đinh Hợi (ngày 7 tháng 10 năm Vĩnh Lạc thứ 5 (tức ngày 6-11- 1407) quan Tổng binh Giao Chỉ Trương Phụ tâu rằng đã thăm hỏi khắp các quân huyện Giao Chỉ để cử những người tài đức rành kinh điển giỏi văn chương học rộng tài cao thông minh chính trực lực điền hiếu đễ hiền lương đoan chính thông thạo việc quan hiểu rành binh pháp và tài nghệ các mặt gồm 9.000 người đang lục tục đến kinh đô. (MTL, NXB Hanoi, Tập I Trg. 237)
MTL không chép, hoặc chép sơ sài hoặc là ẩn tránh đi những chiếu dụ thực thi chính sách bạo tàn tận diệt văn hóa Đại Việt. Chúng tôi xin trích dẫn công trình nghiên cứu của học giả Nguyễn Huệ Chi Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh… Trong đó học giả Huệ Chi đã dẫn sách sử của chính Trung Hoa là Việt Kiệu thư.
Trong sắc chỉ 10 điều của Minh Thành Tổ gửi Tổng binh Chu Năng, bên cạnh những điều căn dặn tỉ mỉ về cách chế ngự “hoả khí” lợi hại của cha con họ Hồ, về việc tịch thu sổ sách kê khai nhân khẩu và ruộng đất, hoặc đập phá cột đồng trụ,... còn một điều đặc biệt hơn mọi điều kia:
“Một khi binh lính vào nước Nam, trừ các sách kinh và bản in của đạo Phật, đạo Lão thì không thiêu hủy; ngoài ra hết thảy mọi sách vở văn tự, cho đến cả những loại [sách] ca lý dân gian, hay sách dạy trẻ…một mảnh một chữ đều phải đốt hết. Khắp trong nước phàm những bia do Trung Quốc dựng từ xưa đến nay thì đều giữ gìn cẩn thận, còn các bia do An Nam dựng thì phá sạch hết thảy, một mảnh một chữ chớ để còn”.
Cuốn Minh thực lục ( MTL).
Trở lại trận đánh hoành tráng hào sảng của nghĩa quân Lam Sơn hạ thành Xương Giang mà Toàn thư (Đại Việt sử ký toàn thư) đã chép tỉ mỉ. Lại thêm những dòng hoành tráng trong Đại Cáo Bình Ngô.
Đô đốc Thôi Tụ lê gối xin dâng tờ tạ tội/ Thượng thư Hoằng Phúc trói tay để tự xin hàng.
Trận đại bại ấy, Minh thực lục- MTL đã chép những gì?
Chỉ vài dòng qua quýt và đầy hơi hướng sĩ diện giả dối từ người đứng đầu thiên triều.
Xin bạn đọc thưởng lãm cái đoạn kịch tính trong MTL.
… Ngày hôm nay Thượng thư bộ Công Hoằng Phúc người phụ trách Ty Bố chính Giao Chỉ về tới Long Châu (Lê Lợi tha cho về- XB)
Sau khi Liễu Thăng bị giết, Phúc vội vã quay về. Khi đến Ải Chi Lăng, Phúc bị quân phòng thủ Lê Lợi bắt. Phúc muốn tự tử nhưng quân phòng thủ quỳ lạy trước mặt Phúc hết sức can ngăn.
Thưa ngài, ngài là cha mẹ của dân Giao, dân Giao nghển cổ trông ngóng cha mẹ sao ngài lại tự sát.
Lê Lợi được tin này bèn nói “Triều đình sai người đến cai trị Giao Chỉ. Nếu tất cả mọi người đều như Thượng thư Hoàng thì dân được sống yên không cần phải binh đao”
Lê Lợi (nguyên bản MTL chép là Y) lập tức sai người đến bảo vệ Phúc, đối đãi hậu lễ và nói rằng.
Sẽ đưa ngài trở về triều đình ngay!
Sau đó sai viên đầu mục Nguyễn Phu dùng lễ đưa Hoằng Phúc sang biên cảnh!
(MTL. NXB Hanoi, Tập II. Trg, 184)
Dám chắc bạn đọc nước Nam không khỏi phì cười trước những lời lẽ ngô nghê sai lạc, sĩ diện kiểu nói lấy được bất chấp sự thật lịch sử ấy! Nghĩa quân Lam Sơn phục kích ải Chi Lăng đợi giặc mà lại quỳ lạy trước tên đầu sỏ của tướng giặc, lại gọi hắn là cha mẹ dân mình như vậy sao?
Bình tâm và ngó kỹ một chút thôi, có thể lấy ra trong Minh thực lục những thứ ngụy tạo, trí trá ấy!
Sự thật là vậy. Chỉ có một. Nói như khẩu khí người phát ngôn thời nay là không thể bàn cãi!
Vĩ thanh
Cũng cần nói thêm điều độc đáo này. Sau khi Thành Xương Giang được giải phóng, để tưởng thưởng sự đóng góp hy sinh của dân Xương Giang, khi Bình Định Vương Lê Lợi lên ngôi, Ngài đã chia đất trong thành Xương Giang cũ cho 5 làng cày cấy không phải nộp thuế gọi là “điền thành”.
Ruộng Điền Thành này gồm 25 héc ta, được dân địa phương duy trì đến tận… năm 1955. Khi tiến hành Cải cách ruộng đất, số ruộng trên mới không còn tên gọi là "công điền" nữa mà xung vào hợp tác xã!
