Yêu cầu tạm dừng bê tông hóa điểm ngắm cảnh đẹp nhất Y Tý

Bê tông hoá, dựng rào sắt không phù hợp văn hoá địa phương

Sáng 23/6, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Giàng Thị Dung đã có chỉ đạo khẩn Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh dừng thi công hạng mục chòi ngắm cảnh, lan can khu vực công viên Choản Thèn tại xã Y Tý (huyện Bát Xát, Lào Cai).

Trước đó, đã có phản ánh của chính quyền địa phương, người dân và du khách về việc thi công hạng mục chòi ngắm cảnh, lan can khu vực công viên Choản Thèn không phù hợp với văn hoá dân tộc bản địa.

Trong khi đó, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai chính là chủ đầu tư của công trình, thuộc dự án bảo tồn thôn truyền thống văn hoá dân tộc Hà Nhì tại thôn Choản Thèn, xã Y Tý.

Ngoài việc yêu cầu tạm dừng thi công, UBND tỉnh Lào Cai yêu cầu Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh tiến hành rà soát, nghiên cứu lại hồ sơ thiết kế đề xuất phương án, báo cáo UBND tỉnh xem trước ngày 30/6/2021.

Khi những hạng mục nêu trên được xây dựng, người dân đặc biệt là du khách không khỏi ngỡ ngàng tại khu vực "cây hoàng hôn" - theo cách gọi của du khách - đã bị đào xới, đổ bê tông, dựng lan can sắt. Trong khi vị trí này là điểm check-in, ngắm cảnh đẹp hoang sơ tại thôn Choản Thèn.

Khu vực này cũng là nơi diễn ra các nghi lễ của người đồng bào Hà Nhì trong đó có lễ hội Khô Già Già rất đặc biệt. 

Điều đáng nói là việc xây dựng diễn ra ngay sau khi UBND tỉnh Lào Cai có ban hành Quyết định số 1926/QĐ-UBND công nhận thôn Choản Thèn (xã Y Tý, huyện Bát Xát) là điểm du lịch.

Được biết, thôn Choản Thèn là một trong những thôn cổ ở Y Tý được hình thành cách đây 300 năm. Thôn Choán Thèn có diện tích tự nhiên 236 ha, nằm cách trung tâm xã Y Tý khoảng 2km và cách biên giới Việt - Trung khoảng 6km. Toàn thôn hiện có 57 hộ gia đình với 323 nhân khẩu, trong đó 100% là người Hà Nhì Đen.

Cây thiêng của người Hà Nhì ở Choản Thèn 

Theo những vị cao tuổi sinh sống ở thôn Choản Thèn, 2 cây nằm trong khu vực công viên tại thôn cổ Choản Thèn là cây dẻ sồi, không ai biết nó có từ khi nào nhưng ít nhất cũng khoảng 100 năm tuổi.

Đây là những cây thiêng bởi nó gắn với đời sống hằng ngày của bà con Hà Nhì ở Y Tý và đặc biệt còn là nơi tổ chức các nghi lễ truyền thống diễn ra hằng năm.

Trong đó, tại đây có dựng lán thờ làm bằng gỗ, lợp mái cỏ. Các vị cao tuổi trong thôn sử dụng để cầu thần linh phù hộ cho mùa màng bội thu, mưa thuận gió hoà, cuộc sống người dân ấm no, thịnh vượng.

Ngoài ra, cây này còn biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của người dân vùng cao nơi biên cương của Tổ quốc.

Tại khu vực có 2 cây dẻ sồi cổ kể trên, đất khá dốc nên việc xây dựng lan can có thể hiểu được là để đảm bảo an toàn cho du khách đến ngắm cảnh và để trẻ em trong thôn vui chơi.

Tuy nhiên, việc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai cho xây chòi ngắm cảnh bê tông, làm lan can sắt khiến những công trình này lạc lõng giữa không gian núi rừng với những ngôi nhà trình tường bằng đất của bà con Hà Nhì.

Đặc biệt là công trình xây dựng làm biến dạng cảnh quan tự nhiên vốn là thế mạnh về du lịch của Y Tý nói chung và thôn Choản Thèn nói riêng.

Sau chỉ đạo khẩn của UBND tỉnh Lào Cai, ngay trong ngày 23/6 tại khu vực này toàn bộ lan can sắt, cột bê tông đã bị dỡ bỏ. Khu vực 2 cây dẻ sồi cổ đã được khôi phục lại nguyên trạng ban đầu với nền đất đỏ.

Điều đáng nói, việc triển khai xây dựng từ khâu thiết kế đến thi công trên thực địa một công trình mang tính văn hoá đã được phê duyệt, giám sát nhưng không hiểu tại sao lại thành ra một công trình méo mó đến như vậy. Ai chịu trách nhiệm về thiệt hại làm rồi lại dỡ bỏ của công trình trên?

Trước đó, ngay khi có chỉ đạo của UBND tỉnh Lào Cai, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, UBND huyện Bát Xát cùng chính quyền xã đã đi kiểm tra công trình nêu trên, yêu cầu khôi phục lại hiện trang ban đầu. Đồng thời bàn bạc tìm phương án xây dựng công viên Choản Thèn vừa đảm bảo an toàn, vừa giữ được cảnh quan.