Hiệp hội Chè Việt Nam cho biết, 10 tháng đầu năm 2012, Việt Nam đã XK khoảng 142 nghìn tấn chè với trị giá 216 triệu USD.
Ước cả năm 2012, sản lượng chè XK sẽ đạt khoảng 150 nghìn tấn, đạt doanh thu lớn nhất từ trước tới nay cả về lượng và giá trị. Các thị trường dẫn đầu về NK chè của Việt Nam là Pakistan, Đài Loan, Indonesia, Nga, Trung Quốc, Afganistan, Mỹ, Iran, Ba Lan và Malaisia.
Thuận lợi trong việc XK chè của Việt Nam hiện nay, đó là trong số các quốc gia NK chè lớn của Việt Nam như Afganistan, Iran, Pakistan, Mỹ và Đức hiện đều có đơn giá NK cao nhất. Về yêu cầu chất lượng và kiểm soát dư lượng thuốc BVTV, nhiều quốc gia NK chè lớn của Việt Nam hiện nay đều không có yêu cầu cao (Pakistan chưa có yêu cầu về kiểm soát chất lượng và dư lượng thuốc BVTV; Đài Loan đã có yêu cầu nhưng chưa theo tiêu chuẩn EU; Indonesia, Malaisia chưa có yêu cầu...). Mặc dù vậy, một số thị trường lớn khác như Ba Lan, Nga... hiện nay cũng đã chuẩn bị có kế hoạch kiểm soát chất lượng và dư lượng chè NK theo các quy định hiện hành của EU. Điều này đang đặt ra cho Việt Nam nhiều thách thức về XK chè, khi mà tình hình kiểm soát chất lượng và dư lượng thuốc BVTV trên sản phẩm chè của Việt Nam đang chưa thật sự chặt chẽ.
Theo Cục BVTV, kết quả kiểm định dư lượng chất BVTV trên sản phẩm chè 5 năm về trước cho thấy, có 3,4 - 10% mẫu chè chứa dư lượng thuốc BVTV vượt ngưỡng tối đa cho phéo (MRL). Trong 10 tháng đầu năm 2012, Cục BVTV đã tiến hành lấy 30 mẫu chè tại thị trường Hà Nội và TP.HCM để phân tích 12 hoạt chất thuốc BVTV/mẫu. Kết quả cho thấy, không phát hiện mẫu chè nào chứa dư lượng thuốc BTVT vượt ngưỡng tối đa cho phép. Tuy nhiên, đã phát hiện 27/30 mẫu phát hiện có tồn dư thuốc BVTV, với số lượng từ 1-4 hoạt chất, nhưng thấp hơn mức dư lượng tối đa cho phép. Điều này cho thấy, nguy cơ mất ATTP trên chè vẫn còn rất tiềm ẩn.
Trong khi đó theo Hiệp hội chè Việt Nam, 90% sản lượng chè nguyên liệu cung cấp cho các NM chế biến hiện nay thuộc sở hữu của nông dân, và nông dân tự quyết định việc phun thuốc BVTV như thế nào. Điều này đang gây rất nhiều khó khăn cho việc kiểm soát chất lượng và dư lượng thuốc BVTV. Từ năm 2009 đến nay, Hiệp hội chè Việt Nam cũng đã tiến hành lấy mẫu và gửi đi phân tích về tiêu chuẩn chất lượng tại Đức, kết quả cho thấy, mặc dù tỉ lệ mẫu chè không đạt tiêu chuẩn chất lượng có giảm dần, tuy nhiên vẫn đang ở mức cao.
Kết quả phân tích chất lượng 24 mẫu chè tại 8 tỉnh do Cục Chế biến, Thương mại Nông lâm - thủy sản và Nghề muối thực hiện trong thời gian qua cũng cho thấy, vẫn còn phát hiện một số mẫu chè có tiêu chuẩn về hàm lượng, độ ẩm... không đạt yêu cầu. Kết quả kiểm tra, giám sát, đánh giá và phân loại cơ sở chế biến chè của cục này cũng cho thấy, tỉ lệ xếp loại A (đạt yêu cầu các chỉ tiêu về cơ sở chế biến) vẫn còn rất thấp.
Cụ thể trong tổng số 167 cơ sở chế biến chè tại 8 tỉnh SX chè trọng điểm của cả nước, chỉ có 15% số cơ sở đạt loại A, 49,7% số cơ sở đạt loại B và tỉ lệ cơ sở xếp loại C lên tới 32,3%. Một số nhóm chỉ tiêu có tỉ lệ cơ sở không đạt yêu cầu rất cao như: 77/151 cơ sở kiểm tra (chiếm 51%) không đạt yêu cầu về việc công bố tiêu chuẩn chất lượng; 72% cơ sở không đạt yêu cầu quy định về quy trình truy xuất nguồn gốc hàng hóa; 73% cơ sở không trang bị thiết bị giám sát chất lượng, đảm bảo ATVSTP trong quá trình chế biến; 43% cơ sở không thiết kế nhà xưởng đúng yêu cầu; 54% cở sở nhà xưởng không đạt tiêu chuẩn về điều kiện thông gió, hút bụi; 81% cơ sở không đạt yêu cầu về dụng cụ phòng chống côn trùng gây hại...
