Theo chỉ đạo của Bộ NN-PTNT, Cục BVTV vừa có công văn gửi các Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng về việc tạm dừng làm thủ tục kiểm dịch thực vật đối với 5 mặt hàng rau, quả tươi xuất khẩu đi EU, gồm: quế (húng quế), quế đắng; ớt; cần tây; khổ qua (mướp đắng); ngò gai (mùi tàu).
Theo Cục BVTV, trong thời gian qua, tình trạng rau, quả tươi của Việt Nam xuất khẩu sang các nước thuộc Liên minh Châu Âu (EU) không tuân thủ yêu cầu kiểm dịch thực vật (KDTV) và an toàn thực phẩm của EU tăng mạnh, đặc biệt nhóm 5 mặt hàng rau, quả nói trên. Trước tình hình đó, Cục BVTV đã liên tục chỉ đạo kiểm dịch chặt chẽ nguồn hàng rau, quả tươi xuất sang các nước EU. Đồng thời, Cục đã khẩn trương, tích cực đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, phổ biến tới doanh nghiệp xuất khẩu về quy định của EU, khuyến cáo các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hàng xuất khẩu, khắc phục tình trạng trên. Bộ NN-PTNT cũng đã có Công điện số 05/CĐ-BNN-BVTV về việc tăng cường kiểm tra an toàn thực phẩm và KDTV đối với rau và quả xuất khẩu sang thị trường EU, đề nghị các cơ quan liên quan phối hợp triển khai các biện pháp cần thiết.
Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực đó, tình trạng rau quả xuất khẩu sang EU vi phạm các quy định an toàn thực phẩm và kiểm dịch thực vật của khu vực này hầu như không được cải thiện mà còn có chiều hướng ngày càng nghiêm trọng hơn. Bởi thế, phía EU đã tiếp tục cảnh báo, từ nay cho đến 1/2/2013, nếu phát hiện thêm 2 lô thuộc nhóm mặt hàng này nhiễm dịch hại KDTV thì EU sẽ ban hành lệnh cấm nhập khẩu 5 mặt hàng rau, quả trên của Việt Nam.
Đóng gói bưởi xuất khẩu sang EU
Trước tình thế đó, nhằm giữ vững thị trường xuất rau, quả đi EU, Cục BVTV đã yêu cầu các Chi cục KDTV tạm dừng làm thủ tục KDTV đối với 5 mặt hàng rau, quả tươi nói trên. Thời gian tạm ngưng làm thủ tục bắt đầu từ ngày 15/5/2012 đến 01/2/2013. Đối với các tổ chức, cá nhân đã ký kết hợp đồng xuất khẩu những mặt hàng này sang EU trước ngày 15/5/2012, sẽ chỉ tiến hành kiểm dịch thêm 1 lô hàng nữa trước ngày 31/5/2012. Cục BVTV cũng yêu cầu các Chi cục KDTV thực hiện kiểm dịch chặt chẽ các lô hàng thuộc loại trên đã ký kết hợp đồng xuất khẩu sang EU trước ngày 15/5/2012 và các mặt hàng rau, quả khác xuất sang EU. Đồng thời khuyến cáo các nhà xuất khẩu, nhà sản xuất, trong thời gian tạm dừng xuất khẩu những mặt hàng này, nên đầu tư xây dựng vùng sản xuất và giám sát chặt chẽ việc thực hiện các biện pháp kỹ thuật nhằm đảm bảo yêu cầu kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm của EU.
Theo ông Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục BVTV, 5 mặt hàng rau quả vừa bị ngưng làm thủ tục KDTV, vốn có số lượng xuất khẩu không lớn, lại mang tính là hàng bán kèm..., do đó thường bị các doanh nghiệp xuất khẩu lơ là trong khâu kiểm dịch. Vì thế, 5 mặt hàng này có tần số bị cảnh báo lặp đi lặp lại khá nhiều ở thị trường EU. Bởi vậy, để tránh có thêm những rắc rối do 5 mặt hàng này gây ra, đã từng có những ý kiến cho rằng nên ngưng xuất khẩu ngay, không cho đi thêm một lô nào nữa.
Tuy vậy, cuối cùng, với những doanh nghiệp đã lỡ ký hợp đồng xuất khẩu 5 mặt hàng này sang EU trước ngày 15/5, Cục BVTV vẫn quyết định cho đi thêm 1 lô nữa. Doanh nghiệp nào lỡ ký nhiều lô hơn, cũng đành phải chịu thiệt thòi, vì càng có thêm nhiều lô hàng được cho đi, nguy cơ bị cảnh báo thêm lại càng lớn. Ông Trung khẳng định “Chúng ta không thể để xảy ra thêm một cảnh báo nào nữa có thể ảnh hưởng tới uy tín, thương hiệu rau quả Việt Nam”
Lý giải về việc tạm ngưng từ ngày 15/5 đến 1/2/2013, ông Hoàng Trung cho hay, đây là quãng thời gian để Việt Nam cải thiện công tác kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm trên rau quả xuất khẩu sang EU. Theo đó, Cục BVTV đang cử 6 cán bộ sang Thái Lan học hỏi các kinh nghiệm kiểm dịch thực vật, với sự hướng dẫn trực tiếp của các chuyên gia đến từ EU. Còn Bộ NN-PTNT đang khẩn trương xây dựng một thông tư về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm đối với rau quả xuất khẩu sang EU.
