Sau những lời hứa hẹn, vẫn chỉ là những đống sắt vụn, những viên gạch hoen ố cùng cỏ cây hoang dại...
 |
| Ảnh: T.N |
Bắt đầu triển khai năm 2007, theo giấy chứng nhận đầu tư số 1301000018 của UBND tỉnh Bắc Kạn, Công ty TNHH Ngọc Linh (Cty Ngọc Linh) đã “vẽ” ra một bức tranh hoàn hảo, ban đầu chỉ có 2 năm, rồi 3 năm, sau đó 5 năm, tức là đến năm 2011, sẽ hoàn thành dự án. Theo quy mô do DN trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Kạn ngày ấy, thì dự án sẽ “hiện đại nhất, nhì Đông Nam Á”, có chế biến sâu và triệt để chì, kẽm. Ngoài ra, sẽ đóng góp lớn vào ngân sách tỉnh.
 |
| Giấy chứng nhận đầu tư do UBND tỉnh Bắc Kạn cấp cho Cty năm 2007 |
Chính vì vậy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Kạn nhiệm kỳ 2005 – 2010, nhất trí về chủ trương tạo cho Cty Ngọc Linh tổ chức thăm dò, tìm kiếm để tạo nguồn nguyên liệu chì, kẽm cho NM. Cty Ngọc Linh tưởng là các ngọn núi ở huyện Chợ Đồn đều có quặng chì, kẽm, nên hào hứng vẽ ra đại dự án cả trăm tỷ đồng, nhưng thực chất lúc đó Cty mới có trong tay tờ Thông báo về chủ trương của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, còn nguồn quặng, cũng như mỏ quặng, thì chưa biết ở đâu?
Do đó, cả 2 cùng “thử tải nhau”, phía Cty Ngọc Linh vừa làm vừa chờ cấp mỏ (vì phải có mỏ mới thế chấp ngân hàng vay tiền làm NM), còn phía tỉnh Bắc Kạn cũng bị các DN "lừa" nhiều lần rồi, từ NM tinh bột sắn, NM ô tô, NM gang, NM sắt Vạn Lợi, NM xi măng…, nên có kinh nghiệm, chơi cao tay hơn là “chờ DN xây xong NM” tỉnh mới cấp mỏ.
Cứ thế, Cty Ngọc Linh cũng chỉ khởi công cho có, rồi nằm bất động. Suốt hơn 10 năm, có những giai đoạn dài, cả công trường xây dựng NM không bóng người, ngoài mấy người làm bảo vệ. Hiện tại, dự án NM điện phân chì, kẽm Bắc Kạn vẫn chỉ là đại công trường dang dở, chưa có đóng góp gì cho ngân sách tỉnh. Những kế hoạch ban đầu vẫn chỉ là “bánh vẽ” với mục đích thôn tính các mỏ quặng chì, kẽm.
 |
| Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư mới nhất cấp ngày 01/11/2017 |
Sau 11 năm, Cty Ngọc Linh đã thay đổi giấy chứng nhận đăng ký đầu tư 8 lần (gần nhất là ngày 01/11/2017). Theo giấy chứng nhận đăng ký đầu tư gần nhất thì đến tháng 3/2018, Cty sẽ hoàn thành xưởng SX bột cát kết và phân xưởng axit đưa vào hoạt động, tháng 11/2018 xong phân xưởng kẽm, và tháng 5/2019 hoàn thành toàn bộ dự án. Tuy nhiên, cũng giống như 7 lần trước, tiến độ vẫn ì ạch như cua bò.
Dự án chây ì nhiều năm, nhưng Cty vẫn được tỉnh Bắc Kạn gia hạn tiến độ đều đều mỗi khi hết hạn. Mỗi lần như vậy, Cty lại được Sở KH- ĐT cấp mới giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Số tiền đăng ký đầu tư cũng tăng chóng mặt, gần gấp 3 lần ban đầu, phần lớn là tiền đi vay. Cụ thể theo giấy chứng nhận đầu tư ban đầu, tổng vốn đầu tư 789 tỷ (vốn tự có là 180 tỷ), còn đến lần thứ 8 đã tăng lên 2.170 tỷ đồng (vốn góp là 355,8 tỷ đồng, chỉ chiếm 16%).
Đánh giá về dự án của Cty Ngọc Linh, một chuyên gia mỏ tại Bắc Kạn cho rằng: Cả chính quyền tỉnh và Cty Ngọc Linh đang có bước đi mạo hiểm với dự án nghìn tỷ trên đồi Khau Thăm này. Bởi với trữ lượng quặng và hàm lượng quặng được dự báo, mà dự kiến cấp cho Cty Ngọc Linh, sẽ rất khó đủ quặng cho NM vận hành, cũng như có lãi so với suất đầu tư khủng hiện nay. Lý do, đây là kim loại màu chứ không phải là kim loại quý hiếm như vàng, bạc, kim cương thì DN còn có cơ may bù đắp đầu tư ngoài kiểm soát.
 |
| Ảnh: T.N |
| Việc xây dựng NM điện phân chì kẽm trên đồi Khau Thăm sẽ là bài toán khó không chỉ với DN, mà với cả chính quyền, nếu đổ bể thì thiệt hại sẽ khôn lường. Rõ ràng, Cty Ngọc Linh được tỉnh ưu đãi thái quá. 11 năm qua, Cty chưa có đóng góp gì cho ngân sách Bắc Kạn, ngoài việc xin gia hạn chứng nhận đầu tư chỉ để huy động vốn. Liệu có ai chống lưng cho Cty Ngọc Linh hay không? |
