Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nguy hiểm thế nào?

Nguy hiểm

GS.TS Ngô Quý Châu, Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là 4,2% và tỷ lệ mắc hen phế quản là 4,1%. Tỉ lệ tử vong vì căn bệnh này chỉ đứng sau bệnh mạch vành, ung thư và tai biến mạch máu não với trên 3 triệu bệnh nhân tử vong mỗi năm. Bệnh nhân mắc COPD nặng thường kèm theo các bệnh lý như suy kiệt, tăng huyết áp, đái tháo đường, suy tim... phải điều trị liên tục, tốn kém.

Tắc nghẽn phổi mãn tính nguy cơ tử vong cao

Đặc biệt, trong thời tiết lạnh của mùa đông miền Bắc, số bệnh nhân mắc căn bệnh này càng có xu hướng gia tăng, diễn biến nặng. Thế nhưng việc phát hiện sớm còn hạn chế, có tới 25 - 50% bệnh nhân COPD không được chẩn đoán đúng trước khi nhập viện điều trị và còn tỉ lệ rất lớn bệnh nhân không tuân thủ liệu trình điều trị dự phòng, chỉ điều trị khi có cơn kịch phát.

Chỉ ra những sai lầm trong điều trị khiến cho tình trạng bệnh ngày một trầm trọng hơn, PGS.TS Chu Thị Hạnh - Phó giám đốc Trung tâm Hô hấp Bệnh viện Bạch Mai cho biết, đó là việc bệnh nhân không tuân thủ điều trị, hoặc sử dụng thuốc không đúng cách, chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý, chưa chú ý đến phục hồi chức năng hô hấp và nhất là vẫn tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ khiến bệnh không được cải thiện...

"Rất nhiều bệnh nhân khi ho, khó thở, tức ngực nhập viện được chỉ định dùng thuốc, nhưng chỉ sau khoảng 1 tháng, bệnh tình đỡ hơn thì tự ý dùng thuốc cũng không đi tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ. Trong khi đó, COPD là bệnh mãn tính phải điều trị cả đời. Chúng tôi luôn giải thích với bệnh nhân, khi đã chẩn đoán là phải sống chung với bệnh, dùng thuốc dự phòng như một thói quen ăn cơm, uống nước hàng ngày để phòng bệnh. Bởi bình thường, bất cứ bệnh nào rồi cũng sẽ đi đến đích, nếu không điều trị đều, đích đến (là giai đoạn nặng) chỉ khoảng 5 năm, trong khi đó nếu điều trị, phải từ 10-20 năm, thậm chí lâu hơn mới đến đích, nhưng nhiều người bệnh vẫn chủ quan bỏ thuốc khi thấy tình trạng ổn định hơn", PGS Hạnh cho biết.

Một sai lầm nữa người bệnh hay mắc phải, đó là dùng thuốc không đúng kĩ thuật nên hiệu quả kém. Bệnh nhân cần sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ - kỹ thuật đúng, thuốc phân bổ vào phổi tốt nhất sẽ mang lại hiệu quả điều trị tối đa.

Đặc biệt với bệnh nhân COPD cần tránh tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá, thuốc lào chủ động hoặc thụ động; khói bếp củi, bếp than... tuy nhiên theo PGS Hạnh, rất nhiều người vẫn tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ này. Đặc biệt trong mùa rét như hiện nay, nhiều gia đình sử dụng bếp than sưởi ấm mà không hề biết rằng, ngoài nguy cơ bị ngộ độc khí CO thì đây cũng là tác nhân gây nên các đợt cấp của COPD.
 

Phòng tránh thế nào?

Để phòng ngừa, PGS. Chu Thị Hạnh tư vấn, bệnh nhân COPD cần được tiêm phòng cúm, sử dụng thuốc tăng cường miễn dịch trong mùa lạnh. Bởi nhiễm virus cúm, vi khuẩn, không khí lạnh là một dạng stress gây khởi phát cơn cấp COPD. Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng lành mạnh cũng là yếu tố quan trọng trong điều trị: bệnh nhân COPD khó thở khiến việc ăn uống khó khăn nên có thể ăn đồ loãng, đồ nóng, thức ăn mềm dễ hấp thu, tránh uống nước đá, đồ ăn lạnh. Chế độ ăn cần đủ chất dinh dưỡng và bổ sung thêm nước hoa quả, trái cây, rau xanh.

Người bệnh cần thăm khám định kỳ

Với bệnh nhân COPD, việc luyện tập phục hồi chức năng rất quan trọng. Người bệnh COPD mức độ nhẹ hoặc trung bình nên duy trì luyện tập các bộ môn như đạp xe, đi bộ, thảm lăn mức độ vừa phải từ 30-60 phút tùy theo khả năng. Với thể nặng có thể giảm thời gian luyện tập, hoặc có các phương pháp tập luyện khác như luyện sức bền với tạ nhỏ; hoặc tập thở cơ hoành bằng cách hít sâu và thở mạnh ra hết sức, tập ho khạc đờm chủ động.

“Tuân thủ điều trị, sử dụng thuốc đúng cách, dinh dưỡng đầy đủ, tiêm dự phòng vắc xin cúm, tránh xa các yếu tố nguy cơ (thuốc lá, khói bụi, khói than...) bệnh nhân COPD sẽ ổn định, giảm nguy cơ lên đợt cấp nguy hiểm. Thời tiết lạnh như hiện nay, bệnh nhân cũng cần ăn đồ nóng ấm, tuyệt đối không ăn/uống đồ đá lạnh", PGS Hạnh khuyến cáo.