Một con cầy bạc má chuẩn bị trở thành mồi nhậu cho thực khách. Ảnh: SL.
Trước câu hỏi, động vật hoang dã bị săn bắt vận chuyển đi đâu, đề làm gì, phóng viên đã nhập vai khách hàng để tận thấy thú rừng bị xẻ thịt ra sao. Cách thành phố Bắc Kạn không xa, một quán nhậu ở vị trí khá hẻo lánh được nhiều người biết đến với món đặc sản từ thú rừng. Gọi điện cho chủ quán ngỏ ý muốn đặt bàn với các món đồ rừng, chủ quán hồ hởi giới thiệu “bây giờ có chim, sóc, cầy bạc má”. Khi được hỏi cầy rừng hay cầy nuôi, chủ quán khẳng định “cầy rừng chứ, cầy bạc má không ai nuôi được”.
Có mặt tại quán như đã hẹn, chúng tôi tận thấy những con cầy bạc má, sóc, gà rừng đã thịt sẵn để trong tủ lạnh. Chủ quán khẳng định toàn là đồ rừng, không phải đồ nuôi, thường khách quen đến sẽ chế biến, còn lại phải đặt trước. Nguồn chủ yếu do người dân trong vùng săn bắt sau đó mang ra bán cho quán.
Dù hành vi săn bắt, buôn bán động vật hoang dã bị cấm, mức xử phạt vi phạm hành chính, thậm chí xử lý hình sự khá cao nhưng vì lợi nhuận nhiều người vẫn bất chấp vi phạm. Những năm gần đây, lực lượng chức năng tỉnh Bắc Kạn đã khám phá nhiều vụ vi phạm, xử phạt hàng tỷ đồng, nhiều vụ đã khởi tố xử lý hình sự.
Vụ việc điển hình nhất vào tháng 12/2023, trong quá trình tuần tra tại thị trấn Đồng Tâm (huyện Chợ Mới) lực lượng kiểm lâm phát hiện đối tượng Nguyễn Văn Tú điều khiển xe ô tô biển kiểm soát 12A01760 vận chuyển 4 cá thể cầy hương (nhóm IIB) còn sống, tổng trọng lượng 9kg; 2 cá thể cầy hương đã chết, trọng lượng 3,5kg; 5 cá thể cầy bạc má đông lạnh trọng lượng 3,5kg và 2kg chim rừng.
Tính từ cuối năm 2022 đến nay, lực lượng kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn đã phát hiện, xử lý 6 vụ mua bán, vận chuyển, quảng cáo động vật hoang dã trái phép, thu giữ hàng trăm cá thể động vật hoang dã, trong đó có nhiều loài quý hiếm như gà lôi trắng thuộc nhóm IB.
Sau nhiều tháng theo dõi, tháng 4/2022, lực lượng nghiệp vụ của Công an tỉnh Bắc Kạn ập vào bắt quả tang đối tượng Hoàng Văn Đình (SN 2001, trú tại thôn Khuổi Lầy, xã Thuần Mang, huyện Ngân Sơn) khi đang vận chuyển động vật hoang dã đi tiêu thụ. Lực lượng chức năng thu giữ tại chỗ 1 cá thể gà lôi, 2 cá thể mèo rừng. Đối tượng Đình khai thường xuyên đi đặt bẫy ở những khu rừng gần nhà, sau khi bắt được sẽ vận chuyển đi bán cho một số đầu nậu chuyên thu gom động vật hoang dã.
Từ năm 2021 đến nay, lực lượng nghiệp vụ Công an tỉnh Bắc Kạn đã phát hiện, xử lý 7 vụ vận chuyển, buôn bán động vật hoang dã. Tang vật thu giữ gồm 29 cá thể dúi mốc, 25 con chim họa mi, 3 cá thể gà lôi trắng , 2 con mèo rừng và 1 cá thể gà tiền mặt vàng. Trong số này, cơ quan chức năng đã khỏi tố 4 vụ án, xử lý hành chính 3 vụ, số tiền hơn 1 tỷ đồng.
Ngoài ra, mới đây, Phòng PC03, Công an tỉnh Bắc Kạn cũng phát hiện 1 vụ vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp quý hiếm, tang vật thu giữ gồm 9 cá thể rùa (8 con rùa sa nhân, 1 con rùa đầu to). Phòng PC03 đã khởi tố vụ án, khởi tố 1 bị can theo quy định.
Những cá thể cầy hương bị lực lượng chức năng tỉnh Bắc Kạn thu giữ đang chờ bàn giao cho trung tâm cứu hộ động vật hoang dã. Ảnh: Cơ quan chức năng cung cấp.
Nhận định của lực lượng chức năng tỉnh Bắc Kạn cho thấy, dù mức phạt vi phạm hành chính đối với hành vi săn bắt, vận chuyển, buôn bán động vật hoang dã khá cao, có những vụ xử phạt hơn 600 triệu đồng nhưng vẫn có nhiều người bất chấp vi phạm. Nhiều vụ việc đã bị khởi tố, nhiều người vướng vòng lao lý nhưng vì lợi nhuận nhiều người vẫn săn bắt, buôn bán động vật hoang dã trái phép.
Tỉnh Bắc Kạn có 3 khu rừng đặc dụng lớn là Vườn Quốc gia Ba Bể, Khu Dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ, Khu Bảo tồn loài và sinh cảnh Nam Xuân Lạc, tại đây hệ động vật hoang dã vẫn còn khá đa dạng, nhiều loài quý hiếm. Ngoài ra, Bắc Kạn cũng là tỉnh có tỷ lệ che phủ rừng cao nhất cả nước, hơn 73%, trong rừng số lượng loài động vật hoang dã khá phong phú.
