Cần khơi dậy tinh thần hợp tác xã

Xây dựng lại thiết chế, hệ giá trị HTX

Theo thống kê, hiện cả nước có hơn 29.300 hợp tác xã (HTX), 125 liên hiệp HTX và 71.000 tổ hợp tác. Các HTX hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp với 19.500 HTX, chiếm 66,4%. Tổng số thành viên khu vực kinh tế tập thể là gần 8 triệu thành viên, với trên 5,9 triệu thành viên của HTX, 851 HTX thành viên của liên hiệp HTX và trên 1 triệu thành viên tổ hợp tác.

Chia sẻ về việc tổ chức, hoạt động của các HTX hiện nay, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan cho biết, khi nói đến việc thành lập các HTX của Việt Nam, chúng ta mới chỉ nhắc đến những điều luật, quy định mà chưa làm toát lên được tinh thần xuyên suốt của phong trào HTX là tinh thần hợp tác. Bộ trưởng cho rằng đó là điểm nghẽn lớn nhất trong việc tạo dựng thương hiệu của các HTX trong xã hội. Bên cạnh đó, quá trình truyền thông về các HTX cũng chưa quan tâm đúng mức đến khía cạnh này.

“Nếu người dân chỉ sản xuất theo hộ đơn lẻ với diện tích nhỏ lẻ mà không có các HTX sẽ vấp phải những khó khăn như chi phí cao, thị trường đầy bất trắc. Đặc biệt, với một quy mô nhỏ, sản lượng nhỏ sẽ không thể hình thành được chuỗi ngành hàng và tạo ra giá trị gia tăng cho nông sản”, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT phân tích.

Theo đó, tư lệnh ngành nông nghiệp bày tỏ các chuyên gia cần chung tay với Bộ NN-PTNT và các bộ ban ngành khác xây dựng lại thiết chế, hệ giá trị HTX. Và mỗi cơ quan, đơn vị của Bộ NN-PTNT cũng cần thấm nhuần tinh thần hợp tác để đưa tinh thần đó xuống tới người dân.

“Các địa phương cũng không nên coi mô hình HTX là một phương thức đóng góp vào GDP toàn tỉnh mà phải xem HTX là ‘cứu cánh’ để giúp người dân vượt qua ‘lời nguyền’ manh mún, nhỏ lẻ, tự phát; là giải pháp để tổ chức lại sản xuất, cấu trúc lại nền nông nghiệp”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Kì vọng Luật Hợp tác xã sửa đổi

Ông Nguyễn Văn Tiến, nguyên Vụ trưởng Vụ NN-PTNT, Ban Kinh tế Trung ương, nhận định, thời gian qua, khu vực kinh tế tập thể, HTX đã có sự chuyển đổi về chất nhưng nhìn chung quy mô của HTX còn khiêm tốn. Do đó, ông Tiến cho rằng các chính sách cần phải hướng mạnh tới việc hỗ trợ các HTX phát triển cả về quy mô dịch vụ, số lượng HTX, số lượng thành viên tham gia vào HTX.

“Đồng thời, cần phải có quy định cụ thể nhằm tạo điều kiện cho các HTX, nhất là HTX nông nghiệp tiếp cận đất đai, cũng như tiếp cận tín dụng, khoa học công nghệ để tổ chức sản xuất nông nghiệp quy mô lớn”, chuyên gia phân tích.

Bà Chu Thị Vinh, Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) thông tin, hiện Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang hoàn thiện Luật HTX sửa đổi, dự kiến trình Quốc hội vào tháng 5/2023 tới đây.

Theo đó, Luật HTX sửa đổi sẽ có những chính sách, nội dung mới để tăng tính minh bạch cho các tổ chức hoạt động của các HTX, từ đó tạo dựng niềm tin với các thành viên HTX, với bà con nông dân, với khách hàng và các tổ chức tín dụng.

Chia sẻ thêm về Luật HTX, ông Đào Thế Anh, Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (Bộ NN-PTNT), cho rằng việc chỉ sau 20 năm, chúng ta đã thay đổi Luật HTX nhiều lần khiến việc sản xuất của nông dân chưa kịp thích nghi với luật cũ đã phải thay đổi theo luật mới.

“Nhìn ra các quốc gia có phong trào HTX phát triển trên thế giới có thể thấy Luật HTX của họ rất đơn giản, không đi sâu quá nhiều vào các chi tiết quản lý hành chính như Luật HTX tại Việt Nam. Từ đó có thể thấy để các HTX có thể phát huy hết tiềm năng, Luật HTX cần tạo dựng được khung pháp lý và trao quyền cho đa dạng kinh doanh dịch vụ tại khu vực nông thôn”, ông Đào Thế Anh bày tỏ quan điểm.

"Nhìn ra phong trào HTX trên thế giới, Nhật Bản kéo cả truyền thông từ phim ảnh, sách báo để khơi dậy tinh thần hợp tác của các HTX nông nghiệp. Hay như nhiều Trung tâm dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp của Hàn Quốc, Đài Loan đã mời nông dân đến tham quan, giới thiệu những tiến bộ khoa học kỹ thuật nhưng cũng không quên kêu gọi bà con tham gia vào mô hình HTX. Nông nghiệp Việt Nam cũng cần thấm nhuần tinh thần như vậy mới có thể đẩy mô hình HTX lên thành phong trào hiệu quả”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan khẳng định.