Theo quy định thì địa phương nào có điều kiện thích hợp có thể bắt đầu năm học mới từ ngày 1/8, trừ những vùng bị thiên tai, lũ lụt. Thế nhưng, chẳng có tỉnh, thành nào đủ can đảm để khẳng định việc dạy và học có thể ổn định ngay trong tháng 8, vì tâm lý cả thầy và trò là đến trường để đợi… ngày khai giảng!
Năm nay, số lượng học sinh lớp 1 tăng vọt, do 6 năm trước nhiều bậc cha mẹ thích sinh con vào tuổi “rồng vàng”. Tại Hà Nội, phải tiếp nhận 130 ngàn học sinh vào lớp 1. Còn tại TP.HCM, số lượng học sinh đăng ký vào lớp 1 nhiều đến mức nhiều trường tiểu học choáng váng. Hệ lụy kéo theo là khủng hoảng thiếu sách giáo khoa cho học sinh lớp 1.
Dù Nhà xuất bản Giáo Dục đã in thêm 30% sách giáo khoa lớp 1 nhưng tình trạng khan hiếm vẫn xảy ra. Ở những đô thị lớn, phụ huynh nháo nhào chen chân các nhà sách để mua cho con đầy đủ các loại sách mà nhà trường yêu cầu. Thậm chí, không ít phụ huynh phải ngược xuôi hàng chục nhà sách vẫn không gom đủ sách cho con. Tình cảnh ấy trực tiếp chứng minh quá trình cải cách giáo dục áp dụng cho bậc tiểu học vẫn còn đầy bất cập.
Ngoài sách giáo khoa, học sinh lớp 1 phải được trang bị các loại sách như sách Thủ công, sách Luyện tập mỹ thuật, sách Tiếng Anh… Khó hiểu hơn, các loại sách này lại luôn có kế hoạch thay đổi, cho nên những công ty sách và thiết bị trường học cũng không dám đặt hàng nhiều với Nhà xuất bản Giáo Dục vì sợ… tồn kho lỗ vốn. Mỗi năm hàng trăm triệu bản sách được in ra chỉ để phục vụ cho một năm học, thì không phải sự lãng phí sao? Biên soạn sách cho học sinh tiểu học cần dựa trên những tiêu chí và tiêu chuẩn cụ thể, chứ không thể ngẫu hứng chuyển đổi nội dung để phục vụ cho việc in sách mới. Một bộ sách giáo khoa nếu có cả sách tham khảo thì có giá thành không rẻ. Nếu gia đình có thu nhập thấp sẽ phải đối diện với bài toán tài chính nan giải, bởi lẽ số sách đứa con lớn đi học không thể tiếp tục sử dụng cho đứa con nhỏ.
Trước đây, ngày 5/9 được chọn làm “ngày toàn dân đưa trẻ đến trường”. Đó là một ngày hội mà nhiều thế hệ đều ghi nhớ trong tiềm thức “buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh”. Bây giờ, nhập học sớm cũng không mang lại điều tốt đẹp gì, ngoài sự chộn rộn không cần thiết. Lẽ ra, khoảng thời gian trong tháng 8, các nhà quản lý giáo dục và đội ngũ giáo viên có thể ngồi lại với nhau để dự liệu những kế hoạch chu toàn nhất cho năm học mới, giảm bớt gánh nặng cho phụ huynh và xã hội. Giáo dục đại học nhiều năm qua đã ê chề, mà giáo dục phổ thông cũng xộc xệch ngay từ bậc tiểu học, thì lương lai sẽ đi về đâu?
