Tòa án Nhân dân Thành phố Hà Nội vừa quyết định mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án liên quan đến vụ cháy tại tòa nhà chung cư mini 9 tầng trên phố Khương Hạ (phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội). Vụ hỏa hoạn xảy ra vào đêm 12/9/2023, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng với 56 người thiệt mạng và 44 người bị thương.
Dự kiến, phiên tòa diễn ra trong ba ngày, bắt đầu từ ngày 10/3 tới. Hội đồng xét xử gồm năm người, trong đó có hai thẩm phán và ba hội thẩm nhân dân. Thẩm phán Đặng Mạnh Cẩm Yến, Phó Chánh Tòa Gia đình và người chưa thành niên thuộc Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội, sẽ làm chủ tọa. Ngoài ra, một kiểm sát viên của Viện Kiểm sát Nhân dân Thành phố Hà Nội được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa.
Tòa nhà chung cư mini cao 9 tầng trên phố Khương Hạ (Khương Đình, Hà Nội). Ảnh: VTC News.
Bị cáo chính trong vụ án này là Nghiêm Quang Minh (sinh năm 1979, trú tại phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội), chủ sở hữu và chủ đầu tư của tòa chung cư mini bị cháy. Minh bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy” theo Điều 313, khoản 3 Bộ luật Hình sự.
Cùng ra hầu tòa với bị cáo Nghiêm Quang Minh là bảy cựu cán bộ bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 360, khoản 3 Bộ luật Hình sự. Trong số này có ông Trần Trọng Khang (sinh năm 1960), cựu Đội trưởng Đội Thanh tra Xây dựng quận Thanh Xuân.
Sáu bị cáo còn lại đều từng công tác tại phường Khương Đình, bao gồm: Phạm Tần Anh (sinh năm 1975), nguyên Phó Chủ tịch UBND phường, giữ chức từ năm 2018 cho đến khi bị khởi tố; Chu Xuân Sơn (sinh năm 1986), nguyên Phó Chủ tịch UBND phường giai đoạn 2015 - 2020, sau đó đảm nhiệm vị trí Chủ tịch UBND phường Thanh Xuân Nam vào thời điểm bị khởi tố; Nguyễn Thị Kim Trang (sinh năm 1984), nguyên Cán bộ địa chính - xây dựng phường từ năm 2010 đến 2018, sau này công tác tại phường Thanh Xuân Bắc; Nguyễn Tuấn Anh (sinh năm 1983), nguyên Phó trưởng Công an phường Khương Đình; Nguyễn Đình Quân (sinh năm 1983), từng là Tổ trưởng Tổ Thanh tra Xây dựng phường giai đoạn 2014 - 2016, sau đó giữ chức vụ tương tự tại phường Nhân Chính khi bị khởi tố; và Phạm Thanh Tùng (sinh năm 1979), cựu nhân viên hợp đồng phụ trách lĩnh vực môi trường đô thị.
Vi phạm xây dựng kéo dài, hậu quả nghiêm trọng
Theo hồ sơ vụ án, vào năm 2015, Nghiêm Quang Minh được cấp phép xây dựng một công trình nhà ở riêng lẻ trên khu đất rộng 240m2 tại phố Khương Hạ. Theo giấy phép do UBND quận Thanh Xuân cấp, công trình này chỉ được xây dựng với quy mô 6 tầng, thêm một tầng lửng và tum thang, tổng diện tích sàn khoảng 1.100m2 với 33 phòng. Tuy nhiên, từ giữa năm 2015, Minh đã tự ý thay đổi thiết kế, nâng số tầng lên 9 cùng với 1 tum, đồng thời tăng số lượng phòng từ 33 lên 45 mà không lập hồ sơ thiết kế, không thẩm duyệt hay nghiệm thu hệ thống phòng cháy, chữa cháy.
Sự việc không phải là không bị phát hiện. Ngay từ tháng 7/2015, khi công trình mới xây đến tầng 7, lực lượng thanh tra xây dựng phường Khương Đình đã kiểm tra, lập biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu đình chỉ thi công.
Bị cáo Nghiêm Quang Minh lúc bị bắt. Ảnh: Công an Hà Nội.
UBND quận Thanh Xuân sau đó cũng đã ban hành quyết định xử phạt Minh 15 triệu đồng và yêu cầu tháo dỡ phần sai phạm. Đến tháng 8/2015, quận tiếp tục ra quyết định cưỡng chế. Tuy nhiên, Minh đã phớt lờ các yêu cầu này và tiếp tục hoàn thiện công trình đến khi đưa vào sử dụng mà không gặp phải bất kỳ biện pháp xử lý quyết liệt nào từ phía chính quyền địa phương.
Hệ thống phòng cháy, chữa cháy tại chung cư này không hề được kiểm tra, nghiệm thu đúng quy định. Khi hoàn tất, Minh nhanh chóng bán toàn bộ 45 căn hộ cho các hộ dân và không còn cư trú tại đây. Trong khi đó, tầng một của tòa nhà trở thành khu vực để xe với số lượng lớn, trung bình có khoảng 70-80 phương tiện, trong đó có nhiều xe điện, xe máy điện.
Cảnh báo liên tiếp nhưng không ai xử lý
Không chỉ vi phạm trong xây dựng, tòa chung cư mini này còn được xác định là một cơ sở có nguy cơ cháy nổ cao. Trong nhiều năm, cơ quan chức năng đã nhiều lần kiểm tra, phát hiện vi phạm về phòng cháy, chữa cháy tại đây.
Từ năm 2018 đến năm 2020, Công an quận Thanh Xuân liên tục cảnh báo về những rủi ro cháy nổ nếu tòa nhà không được khắc phục kịp thời. Thậm chí, vào ngày 24/6/2020, UBND quận Thanh Xuân đã ra quyết định đình chỉ hoạt động tầng một của tòa nhà do vi phạm nghiêm trọng các quy định về phòng cháy.
Mặt sau của chung cư sau vụ cháy.
Mặc dù quyết định đình chỉ đã ban hành, nhưng chủ đầu tư cũng như cư dân không chấp hành, và các cơ quan có trách nhiệm giám sát thực hiện quyết định này cũng không có biện pháp xử lý hiệu quả. Cựu Phó Chủ tịch UBND phường Khương Đình Phạm Tần Anh và cựu Phó trưởng Công an phường Nguyễn Tuấn Anh dù đã nhận được công văn từ cấp trên nhưng không thực hiện giám sát chặt chẽ. Họ không đôn đốc người dân tuân thủ quy định, cũng không báo cáo cấp trên để có biện pháp xử lý triệt để.
Hệ quả của sự lơ là này đã dẫn đến vụ hỏa hoạn kinh hoàng vào tối ngày 12/9/2023. Theo điều tra, nguyên nhân vụ cháy bắt nguồn từ một mạch điện bị chập tại khu vực tầng một, nơi tập trung nhiều xe máy và xe điện. Lửa bùng lên dữ dội, lan nhanh lên các tầng trên, khiến hàng chục người bị mắc kẹt trong biển lửa. Hậu quả của vụ cháy là 56 người thiệt mạng, 44 người bị thương, thiệt hại tài sản lên tới hơn 3,2 tỷ đồng.
