Mạnh ai nấy nhập không theo mức giá sàn nào khiến tình trạng NK gỗ rất nhốn nháo, còn trong nước vô số các thủ tục hải quan cùng quy định kiểm dịch thực vật trên gỗ chồng chéo... khiến DN nản lòng. Vận chuyển gỗ nguyên liệu tại Cảng
Ông Đặng Thái Thành – GĐ Cty TNHH TMDV Thái Thịnh (P.17 Q. Bình Thạnh) cho biết, Thái Thịnh là một trong những DN chuyên NK gỗ có "cỡ" ở TPHCM, mỗi năm nhập tới 20-30.000m3 gỗ nhưng đang điêu đứng. Ông Thành cho rằng, do chúng ta chưa có một Hiệp hội XNK gỗ nên mạnh ai nấy mua, thậm chí tranh giành nhau mua gỗ bằng cách nâng giá thu mua lên. Do chưa có Hiệp hội để quy định giá sàn nhập là bao nhiêu nên các DNNK gỗ mạnh ai nấy thắng. Kẻ bán thì hưởng lợi tha hồ “làm giá” còn người mua với giá cao thì không có lời, thậm chí nhập gỗ về còn lỗ nặng.
Về mặt thủ tục, hiện các DNNK gỗ cũng phải đối mặt với hàng loạt khó khăn khác, trong đó có quy định về cách tính hàng gỗ NK. Ông Nguyễn Xuân Lưu – Phó Chi cục trưởng Chi cục KL TPHCM cho biết, thông thường gỗ NK được tính theo “feed” hoặc “in” (cách tính phổ biến ở các nước) sau đó về cảng Việt Nam sẽ quy đổi ra m3, cm3…Tuy nhiên, không phải cán bộ kiểm lâm hoặc hải quan nào cũng biết cách quy đổi trên. Chính vì thế, khi kiểm tra thấy lượng gỗ không khớp thì hải quan hoặc kiểm lâm giữ lại khiến DN tốn tiền lưu công, thuê kho.
Ông Đoàn Nguyên Ngôn – GĐ Nhà máy gỗ Hoàng Anh Sài Gòn (KCN Bình Chiểu, Q.Thủ Đức) cho biết, DN của ông NK 100% gỗ thông từ New Zealand, mỗi tháng nhập khoảng 800m3 gỗ nguyên liệu nhưng luôn vướng víu thủ tục NK. Chẳng hạn về quy cách gỗ, khi nhập hàng khai quy cách gỗ là 25cm nhưng trong quá trình vận chuyển có thể gỗ bị nở ra hoặc co lại 24 hoặc 26cm, khi kiểm hàng hải quan cho rằng DN khai không đúng, gây phiền hà.
Gỗ chờ kiểm dịch thực vật phải lưu ngay bãi khiến DN mất nhiều thời gian chờ đợi và tiền bạc
Kế đó, tất cả gỗ nhập đều được nơi bán cấp chứng nhận KDTV đảm bảo không có côn trùng. Nhưng về tới cảng ngành BVTV vẫn yêu cầu phải mở hàng ra kiểm tra bằng…mắt thường mà không dùng bất cứ phương tiện, thiết bị gì. Nhiều năm DN Hoàng Anh Sài Gòn nhập gỗ nhưng chưa lần nào BVTV phát hiện được vi sinh vật trong nguyên liệu đã nhập.
Theo ông Ngôn, thời gian để hoàn thành việc KDTV mất ít nhất 1-3 ngày. Bởi phòng kiểm dịch chỉ có 4-5 người trong khi phải đi kiểm tra hàng trăm DN thì làm sao xuể. Theo đó, ông Ngôn đề xuất nên bỏ khâu KDTV cho những DNNK gỗ nếu nguồn gốc gỗ đã rõ ràng và có chứng nhận KDTV của nước sở tại. Ngoài ra, ông Đoàn Nguyên Ngôn cho rằng, hiện nay việc vận chuyển hàng nhập- xuất tại các cảng biển cũng vô cùng gian nan vì lúc nào cũng trong tình trạng quá tải, ứ đọng hàng hóa do chúng ta chưa có cảng lớn, nước sâu để đón tàu lớn.
Tương tự, ông Hứa Trung Hòa – PGĐ Cty CP Nam Việt cho biết, là Cty CPH khá sớm từ năm 2000 với 100% nguyên liệu NK nhưng từ tháng 9 đến nay Cty này méo mặt. Nói về thủ tục hải quan hiện nay, ông Hòa than: “Ở nước ngoài người ta dùng máy soi, máy chiếu để kiểm tra hàng hóa. Còn chúng ta dùng biện pháp thủ công kiểm hóa từng container rất mất thời gian.
Không những vậy, nhiều quy định giữa Chi cục Hải quan và hải quan cửa khẩu áp dụng không thống nhất tạo ra kẽ hở để một số nhân viên hải quan nhũng nhiễu. Chẳng hạn, theo quy định nếu là ván gỗ phải chịu thuế 10%, còn sản phẩm thông thường thì 0%, nhưng Cty sản xuất ra các thanh nẹp cửa, hay ván sàn (sản phẩm được tinh chế như những sản phẩm thông thường) thì lại bị đánh thuế 10% do văn bản không rõ ràng”...