'Vén màn bí ẩn' dự án hỗ trợ sản xuất ở Bắc Kạn: [Bài 2] Mỗi hộ được hỗ trợ hơn 600 triệu đồng để thoát nghèo?

Xã nghèo nhưng chỉ có 8 hộ được tham gia dự án thoát nghèo?

Yên Mỹ là xã còn rất nhiều khó khăn của huyện Chợ Đồn (tỉnh Bắc Kạn), kinh tế người dân nhờ chủ yếu dựa vào sản xuất nông, lâm nghiệp, tỷ lệ hộ nghèo còn cao. Những năm qua, một số dự án hỗ trợ sản xuất đã giúp người dân có thêm sinh kế, vươn lên thoát nghèo. Nhưng gần đây, dư luận ở xã này xôn xao khi một dự án ngân sách Nhà nước hỗ trợ gần 5 tỷ đồng để nuôi gà nhưng chỉ có 8 hộ tham gia.

Có mặt tại xã Yên Mỹ vào những ngày giữa tháng 2/2025, chúng tôi tìm đến một điểm nuôi gà tại thôn Pác Khoang, một dãy chuồng nuôi quy mô khá lớn nhưng vắng vẻ, đìu hiu không một bóng người. Người dân cho biết, đây là chuồng trại của ông Bàn Đặng Vững thực hiện dự án nuôi gà thịt liên kết do Hợp tác xã (HTX) Bánh Chưng Xanh chủ trì, gà họ đã bán hết từ trước Tết Ẩt Tỵ.  

Tìm hiểu được biết, dự án gây nhiều tranh cãi này là Dự án liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi gà thả vườn thương phẩm. Tổng kinh phí thực hiện hơn 7,2 tỷ đồng, trong đó ngân sách Nhà nước hỗ trợ gần 5 tỷ đồng, quy mô chăn nuôi 60.000 con gà/3 chu kỳ, mỗi chu kỳ 20.000 con, có 8 hộ tham gia dự án, trung bình mỗi hộ được hỗ trợ 7.500 con, tương đương 624 triệu đồng/hộ. Đây có lẽ là dự án hỗ trợ sản xuất mà một hộ được hỗ trợ với số tiền lớn kỷ lục như vậy trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn.

Bài liên quan

'Vén màn bí ẩn' dự án hỗ trợ sản xuất ở Bắc Kạn: [Bài 1] Gà, bò dự án đi thẳng vào chuồng của hợp tác xã

Trao đổi với phóng viên Báo Nông nghiệp Việt Nam, ông Hoàng Văn Tuy, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Mỹ cho biết, dự án này do UBND xã Yên Mỹ làm chủ đầu tư, HTX Bánh Chưng Xanh làm chủ trì liên kết. Sau khi được hỗ trợ, dự án có 4 điểm nuôi gà, mỗi điểm có 2 hộ tham gia (tổng 8 hộ).

Khi phóng viên hỏi với định mức hơn 600 triệu đồng/hộ có lớn quá không? Ông Tuy cho rằng quá lớn và hiện nay xã mới giải ngân vốn năm 2023, còn năm 2024 chưa thể giải ngân, cũng chưa biết triển khai ra sao cho năm 2025, hiện vẫn đang chờ hướng dẫn. Khi được hỏi về hiệu quả dự án, ông Tuy trả lời lòng vòng cho rằng dự án triển khai gặp nhiều khó khăn.

Khi chúng tôi đang làm việc với lãnh đạo UBND xã Yên Mỹ tại trụ sở của xã, bất ngờ một người phụ nữ vào trong phòng làm việc, người này xưng là Hoàng Thị Viên, Giám đốc HTX Bánh Chưng Xanh.

Bà Viên cho biết, thực hiện dự án này, một chu kỳ các hộ nuôi 20.000 con, 8 hộ được hỗ trợ 104 tấn cám chăn nuôi. Về hiệu quả dự án, bà Viên viện dẫn nhiều lý do gặp khó khăn như các hộ chăm gà không tốt nên không đưa ra được con số cụ thể, thậm chí bà Viên còn cho rằng dù được hỗ trợ rất lớn, nhưng năm 2024 còn lỗ, do giá bán gà thương phẩm thấp 40.000 đồng/kg.

Hàng loạt dự án hỗ trợ vượt định mức nhiều lần

Vừa qua, Ban Dân tộc (HĐND tỉnh Bắc Kạn) giám sát việc thực hiện tiểu dự án 2 (dự án 3), Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn từ năm 2021 - 2025 đã chỉ rõ nhiều dự án hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị đã hỗ trợ vượt nhiều lần định mức kỹ thuật mà UBND tỉnh Bắc Kạn quy định.

Theo Quyết định số 1449/QĐ-UBND của UBND tỉnh Bắc Kạn ban hành ngày 12/8/2020 về định mức kỹ thuật áp dụng trong thực hiện các chương trình, dự án, mô hình trên địa bàn tỉnh quy định, hỗ trợ không quá 1.000 con gà thịt/hộ; đối với nuôi trâu, bò sinh sản không quá 3 con bò/hộ và 2 con trâu/hộ.

Tuy nhiên, thực tế nhiều dự án trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn đã hỗ trợ vượt nhiều lần định mức theo quy định. Trong đó đáng chú ý là dự án liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi bò sinh sản do HTX Rượu men lá Thanh Tâm (huyện Chợ Đồn) thực hiện. Dự án này có tổng kinh phí thực hiện hơn 5,4 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ gần 4,4 tỷ đồng, quy mô nuôi 167 con bò sinh sản nhưng chỉ có 12 hộ tham gia, trung bình mỗi hộ được hỗ trợ 13 con bò, tương đương giá trị 364 triệu đồng/hộ. Như vậy dự án này hỗ trợ vượt gấp hơn 4 lần định mức theo Quyết định số 1449 của UBND tỉnh Bắc Kạn.  

Tương tự, Dự án liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi trâu sinh sản do HTX Nông nghiệp Bằng Phúc (huyện Chợ Đồn) làm chủ trì liên kết có tổng mức đầu tư hơn 5 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ hơn 4 tỷ đồng. Dự án có quy mô 105 con trâu, số hộ tham gia liên kết 12 hộ, trung bình mỗi hộ được hỗ trợ 8,75 con, tương đương 333 triệu đồng/hộ. Dự án này các hộ cũng được hỗ trợ vượt định mức gấp hơn 4 lần.

Dự án liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi bò sinh sản do HTX Nhung Lũy (huyện Ba Bể) chủ trì liên kết thực hiện được hỗ trợ 5 tỷ đồng, quy mô dự án 170 con bò với số hộ liên kết là 34 hộ, như vậy, bình quân mỗi hộ được hỗ trợ 5 con bò, tương đương 147 triệu đồng/hộ.

Việc dự án hỗ trợ vượt quá định mức theo quy định gây nhiều hệ lụy, hiện một số chủ đầu tư đang tạm dừng giải ngân vốn những dự án này. Ngân sách đầu tư cho một hộ quá lớn đã khiến cho rất nhiều hộ nghèo, hộ khó khăn khác không thể tiếp cận. Ngoài ra, nhiều hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ số tiền quá lớn cũng gây khó khăn cho chính bản thân họ khi số tiền đối ứng cũng sẽ vượt quá khả năng. Khi đó hầu hết các hộ nghèo phó mặc cho các HTX chủ trì liên kết tự thực hiện dự án, dẫn đến lợi nhuận các hộ đạt thấp, nguy cơ thất thoát ngân sách nhà nước.

Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Bắc Kạn vừa khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, bắt tạm giam bà Phùng Thị Sim, Phó Chủ tịch UBND xã Đôn Phong (huyện Bạch Thông, Bắc Kạn) về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” quy định tại khoản 2, Điều 355, Bộ luật Hình sự. Qua điều tra xác định, năm 2024, Phùng Thị Sim đã lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong việc thực hiện dự án nuôi dúi thuộc nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để chiếm đoạt tài sản.