Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Ái Nghĩa (huyện Đại Lộc) được xem là một trong những HTX điển hình tiêu biểu trong loại hình kinh tế tập thể của tỉnh Quảng Nam. Những năm qua, dù còn gặp nhiều khó khăn nhưng đơn vị đã khẳng định được vai trò của mình trong việc hỗ trợ thành viên, hộ nông dân, đóng góp tích cực vào giải quyết việc làm, cải thiện đời sống cho bà con nông dân.
Các HTX ở Quảng Nam hiện nay gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận nguồn lực hỗ trợ để phát triển sản xuất. Ảnh: L.K.
HTX này hiện quản lý và tổ chức sản xuất gần 500ha đất nông nghiệp, trong đó có hơn 300ha đất trồng lúa. Đơn vị thực hiện liên kết với 6 doanh nghiệp bao tiêu khoảng 1.000 tấn lúa giống cho thành viên, với mức giá mua cao gấp 2,5 - 3 lần so với sản xuất lúa thương phẩm. Đồng thời HTX đã xây dựng được 2 chuỗi giá trị sản xuất lẫn tiêu thụ gồm: gạo an toàn Ái Nghĩa sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh và sản phẩm bánh tráng Đại Lộc được gắn hạng 4 sao OCOP cấp tỉnh.
Ông Trương Cảm, Giám đốc HTX Nông nghiệp Ái Nghĩa cho biết, kể từ khi Luật HTX mới ra đời vào năm 2012 đã tạo cơ chế thông thoáng để các HTX mạnh dạn đầu tư, phát triển, xây dựng các chuỗi liên kết để gia tăng hiệu quả sản xuất và có được thành công như ngày hôm nay. Bên cạnh đó, đơn vị cũng không ngừng đổi mới, sáng tạo, tiếp thu, học hỏi kinh nghiệm trong công tác quản lý, vận hành HTX. Từng bước tạo niềm tin để nông dân cũng như các thành viên gắn bó với HTX.
“Tuy nhiên, nhìn đi thì cũng phải nhìn lại. Đến thời điểm này, những HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp vẫn còn gặp khá nhiều khó khăn. HTX chuyển đổi từ cũ sang mới thì số lượng thành viên rất đông, tư duy về nhận thức còn ảnh hưởng nặng nề từ thời bao cấp. Trong khi công tác tuyên truyền lại còn khá hạn chế.
Đặc biệt, khó khăn nhất hiện nay của chúng tôi cũng như các HTX trên địa bàn chính là cơ sở vật chất qua nhiều năm đã lạc hậu, lỗi thời. HTX không được quyền thế chấp tài sản để nâng cấp, đầu tư máy móc công nghệ vào sản xuất. Trong khi đó, nguồn lực hỗ trợ từ các cơ chế, chính sách của Trung ương lại không dễ gì tiếp cận; chủ yếu tiếp cận nguồn vốn của tỉnh nhưng không thể đủ để trang trải”, ông Cảm chia sẻ.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng cho rằng, những cơ chế, chính sách hỗ trợ kinh tế HTX dù có hay nhưng chưa sát với thực tế thì cần phải xem xét, đánh giá lại. Ảnh: L.K.
Theo ông Hồ Ngọc Mẫn, Phó Chủ tịch UBND huyện Đại Lộc, huyện này là một trong những địa phương có mô hình HTX phát triển mạnh. Để mô hình giữ được cho đến thời điểm hiện nay trong quá trình chuyển đổi theo luật 2012 thì Đại Lộc đã tập trung quan tâm đến lĩnh vực HTX và hướng dẫn cho HTX phải thực hiện chuyển đổi, đặc biệt là trong vấn đề liên kết sản xuất. Toàn huyện có 17 HTX thì có 15 HTX thực hiên liên kết với 3 sản phẩm chủ yếu là lúa, ngô, đậu xanh trên diện tích hàng năm khoảng 2.000 – 2.500ha.
Lãnh đạo huyện Đại Lộc cũng thông tin, để giúp các HTX phát triển sau khi thực hiện chuyển đổi, tỉnh Quảng Nam đã xây dựng nhiều cơ chế chính sách hỗ trợ. Hầu hết các chính sách của tỉnh thì các HTX trên địa bàn đều tiếp cận được. Chỉ riêng cơ chế của Trung ương, cụ thể là Nghị định 98 thì Quảng Nam chỉ tiếp cận được ở cuối giai đoạn 2015 – 2020 để đầu tư một số cơ sở hạ tầng chủ yếu là hệ thống kênh mương. Nhưng giai đoạn từ 2020 – 2025 mặc dù các HTX đăng ký nhưng cơ chế tiếp cận nguồn lực hạn chế.
“Do đó chúng tôi rất mong muốn ngành chuyên môn tạo điều kiện cho HTX tiếp cận vốn vay để mở rộng quy mô hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đồng thời hướng dẫn chi tiết, cụ thể cho các địa phương tích tụ ruộng đất, cơ chế hỗ trợ để doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp có quy mô hơn. Từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế và giúp người dân, thành viên HTX gia tăng thu nhập”, ông Hồ Ngọc Mẫn, Phó Chủ tịch UBND huyện Đại Lộc kiến nghị.
Trước tình hình thực tế cũng như kiến nghị của địa phương, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi Trường Võ Văn Hưng cho rằng, hiện nay, các HTX nông nghiệp ở Quảng Nam cũng như cả nước đang chèo lái trong cái khó chung của kinh tế tập thể. Thời gian qua, từ Trung ương đến tỉnh đã có sự quan tâm rất lớn với nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ nhưng kinh tế tập thể, kinh tế HTX không phát triển được. Đây là một dấu hỏi lớn.
“Chính sách, ý tưởng có hay nhưng chưa đi vào đối tượng phục vụ, quản lý thì cũng cần phải xem lại chính sách. Thậm chí có những HTX khi nhận được chính sách còn phải bỏ ra các khoảng phí rất tốn kém, phức tạp. Sắp tới phải có sự đánh giá tổng kết về phát triển kinh tế tập thể, HTX, hộ gia đình, kinh tế trang trại, kinh tế theo chuỗi. Về phía Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng sẽ tiếp tục nghiên cứu lại, làm sao để các cơ chế, chính sách dễ hiểu, dễ vận dụng vào thực tế. Từ đó, giúp kinh tế tập thể, kinh tế HTX phát triển tốt hơn”, Thứ trưởng Võ Văn Hưng khẳng định.
