Trại cho họ bút giấy và tạo điều kiện để họ viết thư gửi lời xin lỗi đến gia đình mình và những bị hại, xin được tha thứ. Rất nhiều lá thư như vậy được gửi đi từ trại đã được hồi âm. “Đánh kẻ chạy đi chứ không ai đánh kẻ chạy lại”, là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Gia đình họ và những bị hại đã tha thứ...
Cuộc vận động mang tính nhân văn rất cao. Con người sinh ra tính vốn thiện (sách "Tam Tự Kinh" có câu “Nhân chi sơ, Tính bản thiện”). Dù sai trái đến đâu, nhưng khi con người đã biết cất lên lời xin lỗi, là lúc cái gốc thiện trong họ được khơi dậy.
Tính thiện như ánh sáng, còn tội ác như một vùng tối tăm ngự trị trong trái tim mỗi con người. Ánh sáng được khơi lên nghĩa là bóng tối sẽ lui. Người có sáng kiến này rất đáng được biểu dương.
Thế còn khi những cơ quan tố tụng làm sai thì sao?
Hai vụ án oan được dư luận gần đây đặc biệt quan tâm là vụ Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang và vụ Lương Ngọc Phi ở Thái Bình.
Ông Nguyễn Thanh Chấn bị 2 cấp tòa kết án tù chung thân, chấp hành án được 10 năm thì được tha do phát hiện bị oan. Ông Lương Ngọc Phi bị tòa sơ thẩm kết án 17 năm tù, ngồi tù được 35 tháng thì được tòa phúc thẩm tuyên vô tội và được tha.
“Nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại”. Giá như sau khi đã làm rõ nỗi oan của công dân, mà cơ quan Tố tụng gây oan chủ động tìm đến người bị oan để tổ chức xin lỗi và bồi thường những thiệt hại cho họ theo Luật định. Làm được vậy, thì người bị oan sẽ cảm thấy được an ủi, và nỗi đau của họ sẽ vơi đi rất nhiều.
Thế nhưng 3 cơ quan tố tụng của Thái Bình đã đổ lỗi cho nhau, không ai nhận là người gây oan cho ông Phi. Chỉ đến khi Thường vụ Quốc hội có văn bản chỉ đích danh TAND tỉnh Thái Bình là cơ quan gây oan, nhưng cũng phải gần 3 năm sau, cơ quan này mới “Thay mặt các cơ quan tố tụng tỉnh Thái Bình” xin lỗi ông Phi, nghĩa là vẫn không chịu nhận lỗi ngay trong buổi xin lỗi.
Còn ông Nguyễn Thanh Chấn, đến nay vẫn chưa nhận được một lời xin lỗi.
Về việc bồi thường, dù cách đây một năm, TAND TP Thái Bình đã ra bản án tuyên buộc TAND tỉnh Thái Bình phải bồi thường thiệt hại cho ông Lương Ngọc Phi. Bản án đã có hiệu lực pháp luật đúng 1 năm. Mặc dù Cục Thi hành án tỉnh Thái Bình đã ra quyết định THA cách đây đúng 10 tháng. Rồi đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình cũng có văn bản yêu cầu trả lời. Nhưng đến nay ông Phi vẫn chưa nhận được một đồng bồi thường nào.
Đến nỗi báo "Pháp luật Việt Nam" (cơ quan của Bộ Tư pháp), trong số ra ngày 12/9/2014, phải đặt câu hỏi “Tại sao TAND tỉnh Thái Bình chây ỳ việc thực hiện Thi hành án?”, và kết luận: Dù là một Tòa án cấp tỉnh, nhưng cơ quan này đã “Có dấu hiệu không tôn trọng các quy định của Luật Thi hành án dân sự”.
Còn ông Nguyễn Thanh Chấn, cho đến nay Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội, cơ quan gây oan cho ông, vẫn chưa có một buổi thương lượng chính thức nào về việc bồi thường, dù ông đã có đơn và đã nhiều lần đi lại.
Những can phạm ở trại tạm giam Công an tỉnh Hòa Bình kia, trình độ về mọi mặt chắc chắn là thấp hơn người của các cơ quan tố tụng rất nhiều. Nhưng chỉ cần một lời khuyên của quản giáo là họ viết thư xin lỗi những bị hại ngay.
Còn một lời xin lỗi của các cơ quan tố tụng, sao lại khó khăn đến thế?
