Hạn khốc liệt ở Bắc Tây Nguyên

Kiểm tra thực tế tại hồ Kanak thuộc công trình Thủy điện An Khê - Kanak, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi Nguyễn Văn Tỉnh nhấn mạnh: Với hồ thủy điện Kanak, từ 1/3 - 20/3, lượng nước còn nhiều, ban ngày xả 6 m3/s, ban đêm 4 m3/s; từ 21/3 - 30/4, lượng nước ít, cần phải giảm lượng xả xuống còn 4m3/s. Tuy nhiên, tùy tình hình cụ thể, cần điều chỉnh lượng nước xả, thậm chí có thể giảm lượng nước xả hơn nữa.

Ngành nông nghiệp phải làm việc với 8 huyện, thị xã của tỉnh thuộc vùng hạ du sông Ba để có phương án sử dụng nước từ các hồ thủy điện một cách có hiệu quả.
 

Nước sông, suối tụt sâu

Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi (Bộ NN-PTNT) Nguyễn Văn Tỉnh và đoàn công tác của Bộ vừa có buổi làm việc tại tỉnh Gia Lai, kiểm tra công tác phòng, chống hạn hán và bảo đảm an toàn hồ, đập thủy lợi.

Lòng hồ Thủy điện An Khê - Kanak gần như cạn nước

Bên cạnh đó, tỉnh Gia Lai cần phải nắm chắc dự báo tình hình mưa, hạn để có phương án xử lý kịp thời; cần khoanh vùng các khu vực có khả năng xảy ra hạn hán cao, trên cơ sở nguồn nước để khuyến cáo người nông dân trong việc canh tác nông nghiệp, tránh tình trạng thiệt hại do hạn hán; phải luôn ưu tiên nước cho sinh hoạt, rồi đến chăn nuôi, sau cùng mới đến lúa...

Tỉnh Gia Lai hiện có 344 công trình thủy lợi kiên cố (113 công trình hồ chứa, 189 công trình đập dâng, 42 công trình trạm bơm), với năng lực thiết kế tưới gần 55.000ha lúa, rau màu và cây công nghiệp. Tuy nhiên, với tình hình nắng nóng kéo dài và không có mưa như hiện nay, dự báo sẽ có hơn 1.200ha diện tích cây trồng trên địa bàn tỉnh Gia Lai có khả năng bị thiệt hại.

Dự báo từ ngành Khí tượng thủy văn cho biết: Từ 16/12/2018 - 15/2/2019, mực nước ở các sông, suối trên địa bàn tỉnh Gia Lai biến đổi chậm, riêng sông Ba (Gia Lai) có dao động theo điều tiết của các hồ thủy điện. So với trung bình nhiều năm, lượng dòng chảy trên các sông trong tháng 12/2018 ở mức thấp hơn 50 - 75%; hai tháng đầu năm 2019 ở mức thấp hơn 5 - 15%; riêng các sông ở phía tây và trung tâm tỉnh thấp hơn từ 50 - 60%. Mực nước ở một số hồ chứa thủy lợi (phía đông và đông nam tỉnh), các hồ thủy điện ở mức thấp hơn mực nước dâng bình thường từ 2 - 4m, cá biệt hồ Kanak thấp hơn 22,2m (đạt khoảng 10% dung tích thiết kế).

Cũng theo nhận định của ngành thủy văn thì, từ ngày 16/2/2019 đến 15/4/2019, lượng dòng chảy trên các sông, suối vùng phía tây và trung tâm tỉnh Gia Lai sẽ tiếp tục ở mức thấp hơn so với trung bình nhiều năm từ 55 - 65%; các vùng phía đông nam tỉnh thấp hơn từ 5 - 15%, riêng các vùng phía đông sẽ cao hơn từ 10 - 30%.
 

Hạn "thiếu cháy" hàng trăm tỷ đồng

Trên thực tế tại Gia Lai, hạn hán đã gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng của nông dân. Khu vực Đông Trường Sơn (các huyện Kông Chro, Đăk Pơ, Kbang và thị xã An Khê) đang là cao điểm của niên vụ mía 2018 - 2019. Tại đây có Nhà máy đường An Khê là nhà máy đường có công suất lớn nhất VN với mức tiêu thụ 16 ngàn tấn mía. Khu vực này có 30 ngàn ha mía, là vùng nguyên liệu chủ yếu của nhà máy đường đã phải gánh chịu hậu quả lớn của hạn hán.

Ông Nguyễn Hoàng Phước - Phó giám đốc Nhà máy đường An Khê, cho biết: "Hiện sản lượng mía toàn vùng giảm năng suất 25 - 30%, tương đương 450 - 500 ngàn tấn. Với giá mía mua tại nhà máy hiện nay (800 ngàn đồng/tấn mía cây), nông dân đã mất hàng trăm tỷ đồng”.

Nhà máy thủy điện An Khê - Kanak có công suất 173MW. Từ đầu năm đến nay, nhà máy cũng hoạt động cầm chừng do thiếu nước. Ông Đỗ Đức Hoài - Phó giám đốc Nhà máy thủy điện An Khê - Kanak, cho biết: “Hiện hồ Ka Nak có khoảng 20 - 30 triệu m³ trong khi dung tích bình thường đạt 290 - 300 triệu m³. Nhà máy An Khê (13MW) dừng phát điện tuyệt đối từ đầu tháng 1/2019 để đảm bảo quy trình mực nước đạt 427m tại hồ An Khê, nhằm phục vụ nước sinh hoạt cho nhà máy nước Sài Gòn - An Khê và xả về hạ du. Riêng tại thủy điện Ka Nak (160MW), từ đầu năm 2019 đến nay chỉ phát điện cầm chừng, tính ra chỉ đạt 10 - 15% công suất thiết kế”.

Mía ở khu vực Đông Trường Sơn bị khô cháy do thiếu nước

Hiện Gia Lai cũng như khu vực Tây Nguyên đang là cao điểm của mùa khô, nhiều vùng ở khu vực này sẽ còn chịu ảnh hưởng nặng nề của hạn hán, kéo theo nhiều diện tích cây trồng thiếu nước tưới, khô hạn. Ông Trần Trung Thành, Phó giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn Khu vực Tây Nguyên cho biết: “Chúng ta đang chịu ảnh hưởng của El Nino với xác suất 70 - 75%. Như vậy các tháng tới đây, lượng mưa trái mùa sẽ ít hơn. Mùa mưa sẽ đến chậm hơn. Về cả lượng mưa sẽ ít hơn so với quy luật.