Hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu nông sản ảnh hưởng xung đột Nga - Ukraine

Theo Bộ NN-PTNT, xung đột Nga - Ukraine, kèm theo các biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây cũng như phản ứng tứ phía Nga đã tác động toàn diện và sâu sắc đến kinh tế thế giới như: ngắt hệ thống thanh toán quốc tế (SWIFT) các Ngân hàng quốc tế lớn của Nga; phong tỏa tài sản của các ngân hàng tập đoàn lớn; ngăn cản xuất nhập khẩu; ngừng cung cấp tín dụng, đứt gãy chuỗi cung ứng, phá giá đồng Rub, tăng lạm phát, bất ổn thị trường chứng khoán toàn cầu…

Trong bối cảnh ấy, Bộ NN-PTNT đánh giá Việt Nam không nằm ngoài các tác động xấu về kinh tế do ảnh hưởng của xung đột Nga - Ukraine, đặc biệt là các rủi ro về thanh toán quốc tế, đứt gãy chuỗi cung ứng cho các xuất và nhập khẩu (các hàng tàu lớn đã tuyên bố không vận chuyển đi và đến Nga, tăng chi phí vận chuyển), tăng chi phí đầu vào nhập khẩu đối với hàng hóa cơ bản, nhu cầu suy giảm ở Nga, Ukraine và các nước liên quan.

Thương mại nông nghiệp giữa Việt Nam và hai nước Nga, Ukraine bị suy giảm đáng kể. Hàng năm, Việt Nam xuất khẩu sang Nga khoảng 500 triệu USD (năm 2021 là 550 triệu USD) hàng nông, lâm, thủy sản, trong đó có một số mặt hàng đáng kể như thủy sản (164 triệu USD, chiếm 3% tổng xuất khẩu thủy sản), cà phê (173 triệu USD chiếm khoảng 6%), tiêu, điều (60 triệu USD, chiếm khoảng 2%).

Khi xung đột nổ ra, giao dịch xuất khẩu sang Nga đều phải tạm dừng do rủi ro về giao dịch ngân hàng, thiếu tàu vận chuyển và chi phí cao. Các doanh nghiệp trong nước hiện nay đều phải theo dõi tình hình để xử lý hàng tồn hoặc tìm cách xuất khẩu sang các thị trường khác.

Về nhập khẩu, tổng giá trị kim ngạch nông, lâm, thủy sản từ Nga vào Việt Nam năm 2021 khoảng 500 triệu USD. Trong đó, có nhiều nguyên liệu đầu vào cho sản xuất nông nghiệp trong nước như lúa mỳ (trong điều kiện bình thường có thể đến 1 triệu tấn, chiếm khoảng 20% tổng nhập khẩu lúa mỳ), ngô (3% tổng nhập khẩu ngô) làm thức ăn chăn nuôi; phân bón (10% tổng nhập khẩu phân bón).

Việc thiếu hãng tàu và tăng chi phí vận chuyển khiến các doanh nghiệp nhập khẩu đầu vào của Việt Nam phải dừng giao dịch với Nga và chuyển sang các tìm nhà cung ứng từ các nước khác như: Australia, Nam Mỹ, Nam Phi. Ngoài ra, sự thiếu hụt nguồn cung từ Nga và Ukraine làm tăng giá nguyên liệu đầu vào cho sản xuất trên toàn cầu. Giá nguyên liệu đầu vào như: lúa mỳ, ngô… đã tăng khoảng 10-20%, giá phân bón tăng trên 20% trong thời gian gần đây, ảnh hưởng xấu đến ngành chăn nuôi và trồng trọt trong nước.

Trước tình hình chiến sự Nga - Ukraine còn diễn biến phức tạp, Bộ NN-PTNT chủ trương theo dõi sát tình hình, phối hợp chặt chẽ với Hiệp hội ngành hàng và Ngân hàng Nhà nước để hỗ trợ thanh toán cho các doanh nghiệp đã có hàng xuất đi Nga nhưng giao dịch tài chính đang bị đình trệ.

Đồng thời, Bộ NN-PTNT sẽ làm việc với các Hiệp hội ngành hàng như: Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Hiệp hội cà phê - cacao (VICOFA), Hiệp hội điều (Vinacas), Hiệp hội gỗ để tìm giải pháp xử lý khó khăn trước mắt do ngưng trệ thị trường Nga và Ukraine; và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, kể cả các thị trường trước đây có lượng nhập khẩu khá lớn (EU, Trung Quốc, Trung Đông…) từ Nga, Ukraine đối với các mặt hàng thủy sản, gỗ và nội thất.

Song song với đó, Bộ NN-PTNT xúc tiến làm việc với các doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu đầu vào để bàn giải pháp ổn định giá đầu vào cho sản xuất nông nghiệp trong nước.

Trong dài hạn, Bộ NN-PTNT sẽ có những chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư để chủ động các nguyên liệu đầu vào thiết yếu cho sản xuất nông nghiệp, hệ thống chế biến và logistics nông nghiệp.