Diễn đàn được tổ chức theo 2 hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Thực hiện nhiệm vụ của Bộ trưởng Bộ NN-PTNT, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường phối hợp Báo Nông nghiệp Việt Nam cùng các đơn vị liên quan tổ chức Diễn đàn “Kết nối sản xuất và tiêu thụ sản phẩm dừa” tại tỉnh Bến Tre, từ 8h30 sáng nay (13/12).
Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ NN-PTNT) Nguyễn Thị Thanh Thủy phát biểu khai mạc. Tiếp đó, dự kiến diễn đàn được nghe tham luận chính của các diễn giả: Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam về quy định về an toàn thực phẩm và kiểm dịch đối với sản phẩm dừa xuất khẩu vào các thị trường;
Bà Phan Thị Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu 2 về hướng dẫn đăng ký xuất khẩu dừa tươi sang Trung Quốc; bà Trần Thị Mỹ Hạnh, Trưởng Bộ môn Bảo vệ thực vật, Viện Cây ăn quả miền Nam về Quản lý dịch hại tổng hợp một số sâu bệnh phổ biến trên cây dừa... cùng các diễn giả khác.
Phiên thảo luận, các đại biểu và đầu cầu dự trực tiếp sẽ được nghe những chia sẻ từ Hiệp hội Dừa Bến Tre, một số doanh nghiệp Trung Quốc, các doanh nghiệp sản xuất dừa trong nước, cùng các tổ chức, cá nhân liên quan.
Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, kiêm Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, sẽ kết luận diễn đàn.
Bến Tre là tỉnh trồng dừa nhiều nhất cả nước.
Dừa là 1 trong 6 đối tượng nằm trong Đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030 đã được Bộ NN-PTNT ban hành theo Quyết định 431/QĐ-BNN-TT năm 2024. Đề án đặt mục tiêu, đến năm 2030, diện tích dừa khoảng 195.000 - 210.000ha, trong đó vùng trồng dừa trọng điểm ĐBSCL khoảng 170.000 - 175.000ha.
Đồng thời, trên 30% diện tích dừa được sản xuất theo quy trình GAP, hoặc tương đương. Diện tích dừa được cấp mã số vùng trồng khoảng 30%.
Từ con số khiêm tốn 180 triệu USD kim ngạch xuất khẩu năm 2010, ngành dừa phát triển mạnh mẽ, đạt hơn 900 triệu USD vào năm 2023 và kỳ vọng vượt mốc 1 tỷ USD trong năm 2024.
Trong nhóm thị trường trọng điểm, Trung Quốc có nhu cầu lớn nhất. Vừa qua, Bộ NN-PTNT và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký Nghị định thư cho phép dừa tươi xuất khẩu chính ngạch, mở ra cơ hội to lớn cho dừa tươi Việt Nam
Diễn đàn tại Bến Tre sáng 13/12, vì thế, đặt mục tiêu thúc đẩy kết nối giữa các bên trong chuỗi giá trị dừa, từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ; qua đó, hỗ trợ doanh nghiệp, HTX và nông dân nắm bắt các yêu cầu về chất lượng, an toàn thực phẩm. Đồng thời hướng tới tăng cường hợp tác, minh bạch thông tin và phát triển bền vững ngành dừa Việt Nam.
11 giờ 40 phút
'Đã đến lúc phải cạnh tranh bằng chất lượng, chứ không còn là hạ giá'
Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường.
Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường chia sẻ: Từ khi Bộ NN-PTNT đưa dừa vào danh mục các cây công nghiệp chủ lực đã giúp ngành hàng dừa có sự thay đổi rõ nét. Tuy nhiên, khi các Hiệp định thương mại được ký kết, thuế suất xuất khẩu dừa giảm xuống còn 0% vừa là điều kiện thuận lợi vừa là thách thức nếu chúng ta không có chiến lược cụ thể. Do đó, hiện nay, Chính phủ, Bộ NN-PTNT đã ban hành nhiều chính sách phát triển ngành dừa, các địa phương cần tận dụng các chính sách này để hỗ trợ hoạt động sản xuất của người dân.
Về phía các doanh nghiệp Việt, trong nước đã có nguồn nguyên liệu chất lượng cao thì phải có chiến lược nâng giá bán sản phẩm ở các thị trường, để lấy phần gia tăng đó quay trở lại hỗ trợ giá mua cho người dân, thay vì tìm cách thu mua nguyên liệu giá rẻ và bán giá rẻ như hiện tại. "Lợi nhuận cho cây dừa đang nằm ở đâu?", ông Hòa nêu vấn đề.
Theo ông, xơ dừa có thể làm giá thể, làm thảm, nhưng làm theo hướng nào cho giá trị kinh tế tốt hơn? Với định hướng của Bộ NN-PTNT, cây dừa đã trở thành một cây công nghiệp. Do đó, chiến lược và phát triển định hướng cây dừa cũng sẽ có những điểm khác so với cây nông nghiệp như lúa, ngô, khoai, sắn. Ngoài ra, Việt Nam đang tham gia sâu rộng vào các FTA thế hệ mới, nên để thúc đẩy xuất khẩu ngành hàng dừa, một số mặt hàng xuất khẩu khác từ các nước sẽ vào Việt Nam.
“Đã đến lúc chúng ta phải cạnh tranh bằng chất lượng, chứ không còn là hạ giá”, lãnh đạo Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường nhận định.
Ông cũng nói thêm, rằng qua Lễ hội trái cây Việt Nam tổ chức tại Bắc Kinh vừa qua, nhiều doanh nghiệp nước ngoài, có nguồn lực mạnh, sẵn sàng thâm nhập thị trường Việt Nam. Việc cạnh tranh sẽ càng trở nên gay gắt.
Qua các ý kiến tại diễn đàn, TS Lê Thanh Hòa nói “bất ngờ” khi biết giá dừa tươi bán có thể xuống thấp tới 1.000 đồng/quả. Để tránh lặp lại chuyện “được mùa mất giá” này, ông Hòa kêu gọi các bên cùng chung tay, hợp tác để cùng đem lại lợi ích cho người dân.
11 giờ 30 phút
Nghiên cứu những sản phẩm mới cho ngành dừa
Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ NN-PTNT) Nguyễn Thị Thanh Thủy phát biểu tại Diễn đàn.
Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ NN-PTNT) Nguyễn Thị Thanh Thủy cảm ơn các ý kiến quý báu trong diễn đàn. Theo bà Thủy, điều này chứng tỏ các bên rất tâm huyết trong việc phát triển bền vững mặt hàng dừa.“Không chỉ vì mục tiêu xuất khẩu, chúng ta mới làm chất lượng, mà phải xác định là cần làm vì chính người dân, cuộc sống và sinh kế của họ”, bà Thủy nói.
Theo bà Thủy, bên cạnh việc sản xuất và xuất khẩu dừa tươi, công nghiệp chế biến dừa hiện đã rất phát triển, hiện chiếm tới hơn 70% giá trị xuất khẩu. Ngoài ra, cây dừa còn là loại cây gần như không bỏ đi thứ gì, đây cũng là tiền đề quan trọng trong nhiệm vụ phát triển nông nghiệp tuần hoàn.
Để cây dừa tránh được những rủi ro về thị trường, giá bán cũng như cân đối cung - cầu, bà Thủy nêu ý kiến, rằng cần có thêm những sản phẩm mới, tích hợp được các giá trị khác nhau từ cây dừa. Từ đó, mới tránh được tâm tư giá dừa xuống thấp như thời gian qua.
Căn cứ Quyết định 431/2024/QĐ-BNN-TT, diện tích đến năm 2030 dừa được giữ ổn định 200.000ha. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, diện tích dừa cả nước đã đạt con số này. Do đó, lãnh đạo Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, việc phát triển cây dừa phải đi sâu vào chất lượng, hoặc những phụ phẩm từ cây dừa có thể chế biến thành nhiều mặt hàng khác nhau.
11 giờ 20 phút
Bà Nguyễn Thị Kim Thanh, Chủ tịch Hiệp hội dừa Việt Nam, cho rằng, để ngành dừa phát triển, cần chia sẻ hài hòa lợi ích nông dân và doanh nghiệp.
Để ngành dừa phát triển cần chia sẻ hài hòa lợi ích nông dân và doanh nghiệp, giá thế nào về vùng nguyên liệu, bà Nguyễn Thị Kim Thanh, Chủ tịch Hiệp hội dừa Việt Nam, cho biết.
Bà cũng chỉ ra thực trạng rằng ở các vùng cơ sở hạ tầng tốt ở Bến Tre, giá dừa ở mức 70.000-100.000 đồng/chục quả. Nhưng ở các vùng cơ sở hạ tầng yếu kém, giá dừa ở mức thấp hơn nhiều. Như vậy, bà đề nghị các địa phương trồng dừa tập trung nâng cấp cơ sở hạ tầng để thúc đẩy ngành dừa ở vùng sâu xa, tạo điều kiện cho logistics.
Trong 10 năm trở lại đây, các doanh nghiệp tiếp cận thị trường thế giới đã hiểu được xu thế và đầu tư nhiều vào máy móc hiện đại. Tại Việt Nam, công nghệ chế biến dừa tương đương với quốc tế.
Với sự đầu tư của doanh nghiệp vào máy móc, cần hiểu sự hài hòa lợi ích doanh nghiệp người nông dân, như vậy, hệ thống pháp lý, hợp đồng chặt chẽ để khi có yếu tố vi phạm hợp đồng có thể xử lý minh bạch.
11 giờ 10 phút
Phát huy năng lực của Trung tâm Dừa Đồng Gò
Ông Trần Anh Thuy, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Bến Tre, đề nghị cơ quan quản lý quan tâm hơn đến các giống dừa, cũng như công nghệ chế biến sản phẩm dừa.
Nhờ sản phẩm rượu mật hoa dừa, ông Trần Anh Thuy, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Bến Tre, cho biết, các đơn vị trong hiệp hội khá quan tâm đến những sản phẩm chế biến từ dừa.
“Lúc nào mua dừa, chúng tôi cũng nghĩ là dừa trồng ở Bến Tre. Nhưng không phải lúc nào cũng vậy”, ông Thuy bày tỏ, đồng thời đề nghị tỉnh Bến Tre có phương án để phát triển hơn nữa các sản phẩm, dựa trên thương hiệu sẵn có.
Hiện tỉnh Bến Tre đang tổ chức tiếp nhận Trung tâm Dừa Đồng Gò từ Bộ Công thương. Dựa trên nguồn lực này, ông Thuy đề nghị cơ quan quản lý quan tâm hơn đến các giống dừa, cũng như công nghệ chế biến sản phẩm dừa.
Ngoài ra, dừa tại Long An và Trà Vinh đang ngày càng chứng tỏ được chất lượng. Do đó, vấn đề này cần được tỉnh Bến Tre nghiên cứu, sớm đưa ra giải pháp.
11 giờ 00 phút
Buộc phải tuân thủ các điều kiện khi tham gia chuỗi xuất khẩu
Nhà báo Trần Cao, Phó Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp Việt Nam, chỉ đích danh việc gian lận mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói là "vi phạm pháp luật".
Nhà báo Trần Cao, Phó Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp Việt Nam, cho biết, đối với việc gian lận mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói, nếu như ngày trước còn có sự dè dặt thì nay cần phải làm gay gắt và chỉ đích danh vì đây là hành vi “vi phạm pháp luật”, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến xuất khẩu.
TS. Phan Thị Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu 2, Cục Bảo vệ thực vật, chia sẻ từ góc độ kỹ thuật, việc mở cửa cho một loại nông sản sang các nước cần trải qua một thời gian dài đàm phán, ví dụ với quả xoài xuất khẩu đi Hoa Kỳ phải mất đến 10 năm.
Bà Hiền khẳng định đây là nỗ lực của cả một hệ thống. Như vậy, việc tham gia chuỗi xuất khẩu đòi hỏi doanh nghiệp, nông dân buộc phải tuân thủ các điều kiện của nhà nhập khẩu, thậm chí phải làm tốt hơn, theo bà Hiền.
Vấn đề vùng trồng, cơ sở đóng gói là vấn đề được các nhà quản lý, nhà khoa học quan tâm. Việc được cấp mã số chỉ là sự khởi đầu nhưng quan trọng hơn cả là duy trì được thương hiệu của cá nhân công ty, vùng trồng và hình ảnh nông sản Việt Nam.
“Trong quá trình tham gia xuất khẩu, nếu doanh nghiệp vi phạm nhiều lần, phía nhà nhập khẩu có thể tăng cường các rào cản, thậm chí dừng nhập khẩu”, bà Hiền nêu.
10 giờ 50 phút
Trà Vinh mong phát triển nhiều hơn mã số vùng trồng dừa
Ông Lê Văn Đông, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Trà Vinh, mong muốn doanh nghiệp xuất khẩu và các chuỗi liên kết tiếp tục mở rộng hơn nữa diện tích trồng dừa tại Trà Vinh.
Ông Lê Văn Đông, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Trà Vinh, cho biết, địa phương đã được cấp 20 mã số vùng trồng, trong đó có 10 mã đã đủ điều kiện xuất khẩu sang Trung Quốc.
Thời gian tới, ông Đông mong muốn doanh nghiệp xuất khẩu và các chuỗi liên kết tiếp tục mở rộng hơn nữa diện tích trồng dừa tại Trà Vinh. Dù so với Bến Tre, diện tích trồng dừa của Trà Vinh chỉ bằng 1/6 (khoảng 20.000ha), địa phương tiếp tục quy hoạch các vùng nguyên liệu đủ điều kiện cấp mã số vùng trồng.
“Diện tích trồng dừa tại Trà Vinh còn khá manh mún nên việc cấp mã còn hạn chế”, ông Đông chia sẻ và kêu gọi các thành phần trong chuỗi giá trị ngành dừa tiếp tục chuẩn hóa quy trình, tránh tình trạng gian lận thương mại như ý kiến đã phản ánh tại diễn đàn.
10 giờ 35 phút
Vận chuyển dừa xuất khẩu bằng đường biển cho hiệu quả kinh tế tốt nhất
Ông Đặng Đình Long, Chủ tịch HĐQT Công ty Mega A Logistics, chứng minh việc vận chuyển dừa xuất khẩu bằng đường biển cho hiệu quả kinh tế tốt nhất.
Tại Diễn đàn, ông Đặng Đình Long, Chủ tịch HĐQT Công ty Mega A Logistics, cho rằng: Những năm qua, các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực logistics đã phối hợp rất chặt chẽ với Bộ NN-PNTNT, Công thương để hạ giá logistics xuống mức thấp, góp phần tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm dừa Việt.
Hiện nay, ngoài vận chuyển dừa xuất khẩu bằng đường bộ qua các cửa khẩu, loại hình vận chuyển đường biển đang chứng minh cho hiệu quả kinh tế tốt nhất. Bên cạnh đó, các chuỗi cấp lạnh (cơ sở bảo quản, công lạnh…) xuất khẩu đi thị trường Trung Quốc được cải thiện, nâng cấp hơn.
Thông qua chuỗi này, chi phí logistics (toàn thời gian) chỉ tiêu tốn khoảng 3.000 đồng/trái nhưng các mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói được cơ quan kiểm dịch của Tổng cục Hải quan Trung Quốc kiểm tra và thông quan nhanh (chưa đầy 12 tiếng).
Theo ông Long, tất cả các Nghị định thư đã ký kết, các doanh nghiệp, người dân phải tuân thủ nghiêm ngặt, vì khi một lô hàng bị phát hiện vi phạm quy định vừa gay thiệt hại kinh tế vừa tạo hệ lụy rất lớn về sau (bị tăng cường kiểm tra, hoặc thu hồi không cho xuất khẩu...).
Bên cạnh đó, sản phẩm chế biến từ dừa khi xuất khẩu có mã, biểu thuế, tiêu chuẩn kỹ thuật khác nhau nên các doanh nghiệp phải tìm hiểu kỹ quy định nước nhập khẩu để định hướng sản xuất phù hợp.
10 giờ 25 phút
Xây dựng các chính sách hỗ trợ dựa theo từng giai đoạn cung ứng
Ông Nguyễn Thế Phương, Phó Giám đốc Công ty Thực phẩm Kết nối Toàn cầu, chia sẻ về việc triển khai sản xuất dừa tươi tại Tiền Giang.
Ông Nguyễn Thế Phương, Phó Giám đốc Công ty Thực phẩm Kết nối Toàn cầu, chia sẻ về việc triển khai sản xuất dừa tươi tại Tiền Giang, nhấn mạnh mối liên kết giữa ba đối tượng chính: nông dân trong sản xuất, doanh nghiệp trong tiêu thụ và chính quyền trong hỗ trợ. Ông cho rằng, để ngành dừa phát triển, cần đảm bảo tính bền vững, minh bạch và hài hòa giữa các bên.
Tính bền vững là nền tảng, nhằm đảm bảo sự phát triển ổn định, hướng đi lên cho tất cả các thành phần tham gia. Về minh bạch, ông Phương cho rằng cần có cơ chế chính sách rõ ràng, với sự tham gia của chính quyền, hiệp hội và các tổ chức phi chính phủ để đảm bảo quyền lợi cho tất cả các bên liên quan. Tuy nhiên, các diễn đàn hiện nay chủ yếu tập trung vào hỗ trợ kỹ thuật mà thiếu các chính sách cụ thể.
Ông đề xuất xây dựng các chính sách dựa trên đặc tính của dừa (tươi hoặc khô) và theo từng giai đoạn cung ứng để tối ưu hóa năng lực thu mua và tiêu thụ của doanh nghiệp. Ví dụ, trong thời điểm nguồn cung ít, chính sách cần hướng đến việc tận thu và sử dụng tại chỗ. Trong thời điểm nguồn cung dồi dào như tháng 6-7, nên đẩy mạnh xuất khẩu.
Sự hài hòa là yếu tố không thể thiếu trong chuỗi liên kết này. Nông dân cần hiểu rõ lợi ích và vai trò của mình để tham gia hiệu quả. Lãnh đạo Công ty Thực phẩm Kết nối Toàn cầu lấy ví dụ từ ngành sầu riêng, nơi mỗi nông dân đều đóng vai trò như một thương lái, đảm bảo giao dịch minh bạch và bình đẳng. Cơ chế chia sẻ thông tin từ nguồn hàng trực tiếp, từ Trung Quốc hay Mỹ… giúp nông dân không bị thiệt khi tham gia vào chuỗi cung ứng xuất khẩu và doanh nghiệp ổn định và thu mua với giá hợp lý, tạo sự tin tưởng giữa các bên.
Ông Phương nhấn mạnh, để xây dựng chính sách hỗ trợ cụ thể hiệu quả, cần có sự tham gia đồng bộ của các bên liên quan.
10 giờ 10 phút
Chuẩn hóa số liệu và các thủ tục hỗ trợ với ngành hàng dừa
Ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Dừa Bến Tre, bày tỏ sự băn khoăn về các thống kê liên quan tới ngành hàng dừa.
Ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Dừa Bến Tre, kêu gọi doanh nghiệp xuất khẩu tuân thủ đúng những quy định trong Nghị định thư, từ đó tạo giá trị bền vững cho ngành hàng dừa.
Ngoài những quy định xuất khẩu, ông Tuấn bày tỏ sự băn khoăn về các thống kê liên quan tới ngành hàng dừa. Dù đây được xem là mặt hàng “tỷ đô” nhưng có vẻ như số liệu chưa thật sự đồng bộ, mang tính định hướng cho người sản xuất.
“Thống kê cả nước xuất khẩu dừa tươi 300 triệu USD, nhưng Sở Công thương Bến Tre lại thống kê chỉ hơn 30 triệu USD. Như vậy có vẻ không hợp lý”, ông Tuấn nói và lý giải, bởi Bến Tre là vùng trọng điểm trồng dừa của cả nước.
Cùng chuẩn hóa với số liệu, ông Tuấn kiến nghị cơ quan quản lý xem xét việc miễn, giảm thuế đối với hoạt động sản xuất, xuất khẩu dừa, tạo động lực cho người dân, doanh nghiệp mở rộng sản xuất.
10 giờ 00 phút
Sớm có giải pháp bảo vệ nguồn nguyên liệu dừa xuất khẩu
Bà Nguyễn Thị Kim Thanh, Chủ tịch Hiệp hội dừa Việt Nam, phát biểu tại Diễn đàn.
Bà Nguyễn Thị Kim Thanh, Chủ tịch Hiệp hội dừa Việt Nam, chia sẻ: Ngành công nghiệp chế biến dừa Việt Nam đang đứng trước nguy cơ thiếu nguyên liệu nghiêm trọng. Nhiều doanh nghiệp đã đầu tư cơ sở vật chất, nhà máy tại Bến Tre nhưng lượng cung của tỉnh không đủ cho tất cả hoạt động. Nhiều doanh nghiệp đã phải ngừng hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng với công suất chỉ đạt 10-15%.
Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, nguyên liệu dừa khô thuế suất 0%, nên nhiều doanh nghiệp đặt cơ sở sơ chế dừa khô rồi đưa sang Trung Quốc chế biến sâu. Ngoài ra, từ 1/1/2025, Indonesia là thị trường xuất khẩu dừa khô hàng đầu đã áp dụng thuế xuất khẩu dừa 80% để bảo vệ nguyên liệu trong nước và kêu gọi đầu tư. Như vậy, nguyên liệu dừa khô phục vụ xuất khẩu cho doanh nghiệp Việt đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Nếu không sớm có chính sách thuế, tạo hàng rào thuế quan để giữ lại nguồn nguyên liệu dừa cho ngành công nghiệp chế biến trong nước thì ngành dừa của chúng ta chắc chắn sẽ lao dốc.
9 giờ 45 phút
Xử lý triệt để gian lận trong quản lý mã số vùng trồng dừa
Th.S Nguyễn Phong Phú - Giám đốc Kỹ thuật Vina T&T Group - thông tin về tình trạng mua bán mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói trong ngành dừa nói riêng, nông sản nói chung.
Tình trạng mua bán mã số vùng trồng (MSVT) và cơ sở đóng gói (CSĐG) trong ngành dừa và nông sản đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và khả năng cạnh tranh của Việt Nam trên thị trường quốc tế. Chia sẻ tại diễn đàn, Th.S Nguyễn Phong Phú - Giám đốc Kỹ thuật Vina T&T Group - nhấn mạnh, đây là một vấn đề nổi cộm cần giải quyết triệt để, từ đó đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành xuất khẩu dừa.
Hiện nay, nhiều tổ chức sau khi được cấp MSVT đã vi phạm quy định bằng cách bán lại hoặc cho thuê, làm sai lệch thông tin xuất xứ sản phẩm. Thậm chí, một số vùng trồng không duy trì sản xuất theo tiêu chuẩn đăng ký, dẫn đến việc vi phạm kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng xuất khẩu mà còn khiến các nước nhập khẩu, đặc biệt là Trung Quốc, tăng cường kiểm soát hoặc đình chỉ nhập khẩu từ Việt Nam. Điều này gây thiệt hại lớn cho nông dân và doanh nghiệp chân chính.
Theo ông Phú, việc gian lận này đang đe dọa uy tín quốc gia, làm giảm niềm tin của đối tác quốc tế và cản trở việc mở rộng thị trường. Để khắc phục, cần xây dựng hệ thống số hóa để quản lý MSVT và CSĐG chặt chẽ từ sản xuất đến xuất khẩu. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm hành vi gian lận và tăng cường tập huấn, nâng cao nhận thức cho nông dân và doanh nghiệp về trách nhiệm bảo vệ thương hiệu quốc gia.
Chỉ khi các biện pháp giám sát và quản lý được thực hiện đồng bộ, ngành xuất khẩu dừa mới có thể khai thác hiệu quả tiềm năng tại các thị trường lớn như Trung Quốc, đảm bảo vị thế cạnh tranh và phát triển bền vững trong tương lai.
9 giờ 30 phút
4 lưu ý khi dập dịch sâu đầu đen hại dừa
TS Trần Thị Mỹ Hạnh, Trưởng Bộ môn BVTV, Viện Cây ăn quả Miền Nam, gợi ý các giải pháp an toàn sinh học tiêu diệt sâu đầu đen hại dừa.
TS Trần Thị Mỹ Hạnh, Trưởng Bộ môn BVTV, Viện Cây ăn quả Miền Nam, thông tin, có 8 loài sâu bệnh hại phổ biến trên cây dừa gồm: sâu đầu đen, bọ cánh cứng, kiến vương 1 sừng, đuông dừa, bọ vòi voi, sâu nái, bọ xít quả và nhện.
Ngoài ra còn 4 bệnh hại phổ biến, là bệnh đốm xám lá, bệnh thối nõn, bệnh nứt thân, bệnh đốm nâu, bệnh thối rễ, bệnh thối ngọn và nứt, rụng quả.
Tại diễn đàn, bà Hạnh đã trình bày một số đặc điểm sâu bệnh gây hại chính, trong đó nhấn mạnh rằng, sâu đầu đen thường gây hại nặng từ tháng 11. Việc thiếu giám sát và phòng trừ kịp thời, cũng như thiếu thiên địch ngoài tự nhiên khiến sâu đầu đen có thể bộc phát thành dịch.
Bên cạnh một số biện pháp kỹ thuật như vệ sinh vườn thường xuyên, trồng xen... bà Hạnh khuyến nghị giải pháp về giống có tính chống chịu. Nếu mật độ sâu hại lớn, người dân có thể tiến hành đặt bẫy đèn, hoặc phun một số chế phẩm sinh học.
Cận cảnh sâu đầu đen hại dừa.
“Nhân nuôi và phóng thích bọ rùa, bọ cánh lưới, bọ đuôi kìm, kiến vàng có tác dụng tốt trong việc bảo vệ dừa”, bà Hạnh nói và gợi ý mật độ có thể là 4.000 con/ha.
4 lưu ý của đại diện Viện Cây ăn quả Miền Nam, đó là: Lựa chọn thuốc sinh học, ít độc, đặc trị đối với sâu đầu đen; Chọn dạng thuốc và cách sử dụng thích hợp để đạt hiệu quả cao, giảm tối thiểu ô nhiễm môi trường; Chọn giai đoạn dịch hại mẫn cảm với thuốc nhiều nhất để giảm bớt lượng thuốc và số lần phun ít nhất; Bảo đảm thời gian cách ly an toàn, dư lượng thấp nhất.
9 giờ 20 phút
Mỗi năm, xuất khẩu dừa mang về cho Bến Tre hơn 350 triệu USD
Ông Huỳnh Quang Đức, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Bến Tre, cho biết, cho biết, xuất khẩu dừa mang về cho tỉnh hơn 350 triệu USD hằng năm.
Ông Huỳnh Quang Đức, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Bến Tre, cho biết, tỉnh được mệnh danh “thủ phủ dừa” của cả nước với diện tích trồng trên 80.000ha, chiếm 88% diện tích dừa vùng Đồng bằng sông Cửu Long và gần 42% diện tích dừa cả nước. Cây dừa được xác định là cây trồng chủ lực và nguồn thu nhập của hơn 200.000 hộ dân khu vực nông thôn của tỉnh.
Sản phẩm dừa xiêm xanh Bến Tre đã được cấp giấy đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa và chứng chỉ quốc gia về chỉ dẫn địa lý. Đến nay, toàn tỉnh Bến Tre có 133 vùng trồng dừa được cấp 133 mã số với diện tích hơn 8.300ha. Toàn tỉnh có 14 doanh nghiệp được cấp mã số cơ sở đóng gói xuất khẩu dừa tươi xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Mỗi năm, xuất khẩu dừa mang về cho tỉnh Bến Tre hơn 350 triệu USD.
Sở NN-PTNT đã phối hợp với các ban ngành đoàn thể, chính quyền địa phương xây dựng vùng nguyên liệu dừa hữu cơ đạt trên 20.700ha. Hình thành chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ với 8 doanh nghiệp lớn, có công nghệ chế biến hiện đại, chế biến và xuất khẩu các sản phẩm dừa hữu cơ vào nhiều thị trường như: Mỹ, EU, Nhật, Trung Quốc, Canada, Hàn Quốc…
Theo ông Đức, để trồng dừa hữu cơ và quản lý hiệu quả việc cấp mã số vùng trồng, Bến Tre đã quyết liệt đưa việc phát triển dừa vào các Nghị quyết của Tỉnh ủy, kế hoạch của UBND tỉnh. Bên cạnh đó, lấy việc xây dựng chuỗi liên kết sản xuất làm nền tảng để phát triển cây dừa. Bởi lẽ, khi chuỗi liên kết lớn mạnh mới huy động được sự vào cuộc của hệ thống chính trị, doanh nghiệp, nông dân.
Ngoài ra, đẩy mạnh công tác chuyển giao quy trình kỹ thuật. Tăng cường tập huấn nâng cao năng lực về quy định cũng như các giải pháp kỹ thuật liên quan để bảo đảm thực hiện đúng các quy định của nước nhập khẩu cho người dân, doanh nghiệp trên địa bàn khi đăng ký xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói.
Triển khai hướng dẫn các vùng trồng, cơ sở đóng gói cập nhật đầy đủ thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia về vùng trồng, cơ sở đóng gói xuất khẩu, hướng dẫn người dân, doanh nghiệp sử dụng phần mềm "Nhật ký đồng ruộng", phần mềm "Quản lý cơ sở đóng gói" để cập nhật đầy đủ các thông tin theo yêu cầu của nước nhập khẩu.
9 giờ 10 phút
Các quy định quan trọng khi xuất khẩu dừa tươi sang Trung Quốc
TS. Phan Thị Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch Thực vật Sau nhập khẩu 2, Cục Bảo vệ Thực vật, trình bày tham luận tại diễn đàn.
TS. Phan Thị Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch Thực vật Sau nhập khẩu 2, Cục Bảo vệ Thực vật, chia sẻ các hướng dẫn xuất khẩu dừa tươi sang Trung Quốc.
Theo bà, để đáp ứng quy định về vùng trồng và cơ sở đóng gói, cần tuân thủ bốn nguyên tắc cơ bản: (1) bảo đảm việc tuân thủ các yêu cầu của nước nhập khẩu; (2) việc đăng ký mã số thực hiện trên cơ sở tự nguyện; (3) việc kiểm tra và đánh giá là căn cứ để cấp, duy trì hoặc phục hồi mã số; và (4) mã số phải được công nhận bởi nước nhập khẩu và giám sát bởi cơ quan quản lý. Việc triển khai cấp mã số thực hiện theo Công văn 1776/BNN-BVTV ngày 23/3/2023.
Nghị định thư về xuất khẩu dừa tươi sang Trung Quốc quy định, dừa phải có vỏ xanh và cuống ngắn ≤ 5cm, không lẫn đất và tàn dư thực vật. Sản phẩm xuất khẩu cần tuân thủ các luật, quy định về kiểm dịch thực vật, vệ sinh an toàn thực phẩm, và các yêu cầu của nghị định thư. Các vùng trồng và cơ sở đóng gói phải đăng ký với Cục Bảo vệ Thực vật (PPD) và được Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) phê duyệt. Thông tin đăng ký bao gồm tên, địa chỉ và mã số, được công khai trên website của GACC.
Quản lý vùng trồng yêu cầu xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc, áp dụng thực hành nông nghiệp tốt (GAP), quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), và giám sát đối tượng kiểm dịch thực vật (KDTV) theo tiêu chuẩn ISPM 6. Hồ sơ giám sát và kiểm soát sinh vật gây hại phải được lưu trữ đầy đủ.
Quá trình đóng gói và sơ chế phải bảo đảm hệ thống truy xuất nguồn gốc, các cơ sở có nền cứng và vệ sinh sạch sẽ, cùng khu chế biến và bảo quản riêng biệt. Dừa phải được phân loại, làm sạch, loại bỏ lá và mảnh vụn thực vật. Vật liệu đóng gói tuân thủ tiêu chuẩn ISPM 15 và container phải được làm sạch trước khi sử dụng.
Sản phẩm dừa của Việt Nam được giới thiệu tại Lễ hội trái cây Việt Nam ở Trung Quốc hồi tháng 9/2024.
Trước khi xuất khẩu, MARD (PPD) sẽ lấy mẫu 2% từ mỗi lô hàng để kiểm tra kiểm dịch thực vật. Các lô hàng không đạt yêu cầu, như phát hiện sinh vật gây hại còn sống, có tàn dư thực vật, hoặc không tuân thủ tiêu chuẩn, sẽ bị từ chối xuất khẩu. Chứng nhận kiểm dịch thực vật được cấp theo tiêu chuẩn ISPM 12 với nội dung ghi rõ mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đã được phê duyệt.
Tại cửa khẩu, GACC kiểm tra hồ sơ và giấy tờ để hoàn tất quy trình kiểm dịch. Các lô hàng không đạt tiêu chuẩn sẽ bị từ chối nhập khẩu hoặc tiêu hủy. GACC cũng có thể tiến hành đánh giá bổ sung, kiểm tra vùng trồng và cơ sở đóng gói, hoặc cử chuyên gia sang Việt Nam để giám sát. Phía Việt Nam sẽ hợp tác và chịu mọi chi phí liên quan.
Đây là những hướng dẫn quan trọng để đáp ứng yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với dừa tươi xuất khẩu sang Trung Quốc.
9 giờ 00 phút
Xuất khẩu dừa sang Trung Quốc chịu tần suất lấy mẫu 2%
Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, lưu ý doanh nghiệp chú ý tuân thủ các quy định về kiểm dịch thực vật, các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của thị trường xuất khẩu.
Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, lưu ý doanh nghiệp xuất khẩu dừa và các sản phẩm chế biến từ dừa sang thị trường Trung Quốc.
Theo đó, dừa tươi xuất khẩu gồm dừa có vỏ xanh và dừa đã gọt vỏ, phải tuân thủ các quy định về kiểm dịch thực vật, các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Ngoài ra, các vùng trồng và cơ sở đóng gói dừa phải được đăng ký với Bộ NN-PTNT và được Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt trên cổng CIFER.
Ngoài việc xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc, áp dụng thực hành nông nghiệp tốt và các chương trình quản lý dịch hại tổng hợp, doanh nghiệp trước khi xuất khẩu phải lấy mẫu 2% để kiểm tra. Sau 2 năm, nếu không có vi phạm, doanh nghiệp sẽ được giảm còn 1%.
Nói thêm về thị trường Trung Quốc, ông Nam thông tin, Trung Quốc không có chính sách MRL mặc định, không áp dụng các tiêu chuẩn của các thị trường khác hay Tiêu chuẩn của CODEX. Thay vào đó, phía bạn cập nhật quy định 2 năm một lần và liên tục bổ sung các MRL mới. Xuất khẩu dừa tươi sang Trung Quốc năm 2024 dự kiến đạt 250 triệu USD, chiếm 25% tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành. Đây là thị trường nhiều tiềm năng với ngành dừa.
Chế biến, đóng gói dừa xuất khẩu.
Không chỉ Trung Quốc, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam khuyến nghị doanh nghiệp quan tâm đến các thông báo của thị trường EU. Trong năm 2024, thị trường này có 3 thông báo thay đổi MRL của các hoạt chất: Fenbuconazole, Penconazole và Zoxamide.“Dù xuất khẩu đi thị trường nào, chúng ta cũng phải tuân thủ tuyệt đối những yêu cầu của thị trường đó”, ông Nam nhấn mạnh.
8 giờ 50 phút
Năm 2024, giá trị kim ngạch xuất khẩu dừa đạt 900 triệu USD
Bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và môi trường (Bộ NN-PTNT), cho biết, giá trị kim ngạch xuất khẩu dừa đạt kỷ lục 900 triệu USD trong năm 2024.
Phát biểu khai mạc Diễn đàn “Kết nối sản xuất và tiêu thụ sản phẩm dừa”, bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và môi trường (Bộ NN-PTNT) cho biết: dừa là 1 trong 6 cây công nghiệp chủ lực theo Đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030 (gồm các cây: cà phê, cao su, chè, điều, hồ tiêu, dừa).
Hiện nay, dừa Việt Nam đang trở thành mặt hàng xuất khẩu với giá trị cao. Các sản phẩm chế biến từ dừa đang có tiềm năng lớn để gia tăng giá trị của cây dừa, tăng thu nhập cho người dân. Theo thống kê, 30% diện tích dừa đã được công nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP, 30% được cấp mã số vùng trồng. Năm 2024, giá trị kim ngạch xuất khẩu dừa đạt 900 triệu USD. Đây là một kỷ lục.
Theo bà Thủy, mục tiêu đến năm 2030, phấn đấu diện tích dừa trên toàn quốc đạt trên 200.000ha. Các vùng trồng dừa trọng điểm là ĐBSCL (175.000ha) và Duyên hải Nam Trung bộ. Để đạt được mục tiêu này, thời gian qua, phát triển sản xuất và chế biến dừa được Bộ NN-PTNT rất quan tâm.
Vừa qua, Bộ NN-PTNT đã làm việc, ký kết hiệp định thương mại, mở cửa thị trường xuất khẩu dừa chính ngạch. Bên cạnh đó, đầu tư phát triển công tác nghiên cứu giống, quy trình canh tác như phối hợp Đại học Trà Vinh nghiên cứu lai tạo giống dừa để tạo thuận lợi cho ngành dừa phát triển.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp, tập đoàn cũng đầu tư mạnh mẽ vào cây dừa, phát triển quy trình canh tác, công nghệ chế biến để nâng cao chất lượng và thương hiệu dừa Việt Nam và từng bước biến những khu vực có thế mạnh trồng dừa thành khu vực du lịch sinh thái để nâng cao giá trị gia tăng.
