 |
| Cảnh trong phim “Hợp đồng bán mình”. |
Trong bối cảnh thị trường điện ảnh đang chạy theo thị hiếu của một bộ phận công chúng đô thị, thì chất lượng của giải thưởng cao nhất Bông Sen Vàng là điều khiến không ít người băn khoăn. Và chính Ban tổ chức cũng cho rằng, không thể hạ chuẩn để có Bông Sen Vàng.
Liên hoan phim Việt Nam có nhiều thể loại tham gia, cả phim tài liệu, phim hoạt hình và phim truyền hình. Thế nhưng, quan trọng nhất vẫn là phim truyện điện ảnh.
Sau khi bộ phim “Anh trai yêu quái” xin rút lui vì muốn giữ bí mật cho ngày ra mắt sau Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 21, thì còn 16 bộ phim tham gia ứng tuyển Bông Sen Vàng, gồm: 4 bộ phim do Nhà nước đặt hàng “Thạch Thảo”, “Hợp đồng bán mình”, “Truyền thuyết về Quán Tiên” và “Nơi ta không thuộc về” và 12 bộ phim của tư nhân "Khi con là nhà", "11 niềm hy vọng", "Người bất tử", "Tháng năm rực rỡ", "Song Lang", "100 ngày bên em", "Anh thầy ngôi sao", "Lật mặt: Nhà có khách", "Cua lại vợ bầu", "Hạnh phúc của mẹ", "Hai Phượng", "Thưa mẹ con đi".
Trong các bộ phim điện ảnh góp mặt, có không ít tác phẩm dành được doanh thu trên 100 tỷ đồng. Tuy nhiên, Bông Sen Vàng không thể do bằng thị hiếu. Nhà biên kịch Tô Hoàng phân tích: “Hàng chục năm rồi, chất lượng điện ảnh hầu như chỉ được cân đong bằng một thước đo duy nhất: Lời hay lỗ?
Điện ảnh nước ta bây giờ chỉ còn biết làm vui, gây cười, kích động tò mò của khán giả, mà quên rằng phim ảnh vẫn phải mang trách nhiệm là chứng nhân của lịch sử; màn ảnh còn phải là tấm gương biểu dương những phẩm giá anh hùng, những chuẩn mực lương tri và lương tâm để lớp trẻ noi theo.
Và dù lấy lượng vé bán được làm thước đo; nhưng chính điện ảnh vẫn còn có nghĩa vụ dắt dẫn, nâng cao trình độ thẩm mỹ và nhu cầu thưởng thức của người xem nữa.
Những bộ phim do tư nhân đầu tư vẫn còn mang bóng dáng của những người đi buôn nghèo vốn, gắng gỏi von vét trong rương trong hòm những đồng tiền ít ỏi để gồng mình thỏa mãn thị hiếu của thị trường phim ảnh thế giới.
Chả lẽ cái lạ, cái mới để hấp dẫn người xem các nước về Việt Nam mình chỉ là những băng đảng chém giết nhau khiến máu tươi, máu khô nhuộm đỏ màn ảnh đến như thế?
Chả lẽ cái mới, cái lạ của Việt Nam được thể hiện ở cảnh vợ lớn mách vợ bé cách làm tình để đức ông chồng được thỏa mãn? Chả lẽ phim chúng ta chuyển thông điệp cho người xem năm châu bốn biển rằng, vì tình mẫu tử, một người mẹ Việt Nam đã phô diễn mọi ngón võ trừng trị đối thủ từ trên ghe thuyền miền tây, qua các ngõ ngách Sài Gòn đến trong các toa xe lửa của con tầu đang lăn bánh?”.
 |
| "Cua lại vợ bầu" tham gia ứng tuyển Bông Sen Vàng. |
4 bộ phim được Nhà nước đặt hàng so kè với 12 bộ phim tư nhân như thế nào? Với vai trò Trưởng Ban tổ chức Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 21, Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Tạ Quang Đông cho biết liên hoan phim năm nay không bằng mọi giá phải có giải thưởng cao nhất là Bông Sen Vàng: “Làm sao để chất lượng phim phải đảm bảo, giải phải có tính thuyết phục. Ban giám khảo, ban chỉ đạo thống nhất, điều đầu tiên là uy tín của liên hoan phim, không gượng ép phải trao Bông Sen Vàng nếu mặt bằng ít phim tốt”.
Những người quyết định cuộc tranh tài ở thể loại phim truyện điện ảnh bao gồm 9 nhân vật: Phó Giáo sư Tiên sĩ Trần Luân Kim; Đạo diễn, nhà sản xuất, diễn viên Trương Ngọc Ánh; Nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm; Đạo diễn Bùi Tuấn Dũng; Nhà báo Hữu Việt; Đạo diễn Lê Thanh Sơn; Nhạc sĩ Trọng Đài; Họa sĩ, NSƯT Nguyễn Trung Phan và Nhà quay phim Nguyễn Nam.
Tín hiệu tích cực không khó nhận ra là 4 bộ phim do Nhà nước đặt hàng đã hạn chế được những yếu tố tuyên truyền khô khan và tìm được cách chinh phục công chúng riêng. Ví dự, bộ phim “Hợp đồng bán mình” của Công ty Cổ phần Phim Giải Phóng cũng hướng đến tính giải trí với cấu trúc tình - tiền - tù - tội khá hấp dẫn.
Ông Nguyễn Tiến Hưng - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Phim Giải Phóng, khẳng định: “Việc các tác phẩm điện ảnh của Nhà nước hướng về thị trường là điều cần thiết. Điện ảnh nói riêng và các môn nghệ thuật khác không được phép xa rời yêu cầu về tính giải trí”.
Là thành viên nữ duy nhất và cũng là thành viên trẻ tuổi nhất của Ban giám khảo thể loại phim truyện điện ảnh, diễn viên kiêm nhà sản xuất Trương Ngọc Ánh chia sẻ: “Mọi người cứ nghĩ là phim có kinh phí Nhà nước thì đề tài sẽ là chiến tranh. Nhưng năm nay thì lại có những phim không phải đề tài đó mà là sự kết hợp giữa Nhà nước và tư nhân để mang phim đến cho khán giả. Tôi thấy chất lượng diễn viên cũng đã tăng lên.
Diễn viên gạo cội, giàu kinh nghiệm thì không nói làm gì, nhưng xem các phim của diễn viên trẻ gần đây, phải nói rằng các bạn ấy diễn rất tinh tế, có rất nhiều điều mà ngay cả chúng tôi cũng cần học hỏi. Các thành viên ban giám khảo đã cùng nhau ngồi trong suốt 4 ngày để theo dõi nhóm tác phẩm tham gia tranh giải tại LHP năm nay. Việc đánh giá các bộ phim mang lại nhiều kinh nghiệm đáng quý cho tôi khi sản xuất dự án mới”.
Đã từng làm Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam, bây giờ đảm đương trách nhiệm khá nhiều áp lực là Chủ tịch Hội đồng giám khảo tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 21, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Trần Luân Kim nhấn mạnh không có chuyện ưu ái cho phim được Nhà nước đặt hàng, mà tất cả phải cạnh tranh công bằng theo tiêu chuẩn cao nhất của nghệ thuật thứ bảy: “Định hướng tư tưởng thẩm mỹ cho công chúng là công việc lâu dài và là trách nhiệm của các nhà làm phim.
Theo tôi, các đạo diễn, biên kịch hoàn toàn có khả năng nâng cao thị hiếu người xem bằng cách sử dụng những biện pháp nghệ thuật phù hợp, chứ không phải là chỉ muốn làm phim mình thích. Trong nhiều năm qua, tuy âm thầm nhưng khá liên tục diễn ra cuộc chuyển giao thế hệ trong đội ngũ những người làm phim cả nước. Thế hệ trẻ ngày nay được đào tạo kiến thức có hệ thống, được tiếp cận công nghệ tiên tiến, thiết bị hiện đại; lại khá năng động, sáng tạo, biết tự lập thân trong điều kiện cạnh tranh gay gắt.
 |
| Cảnh trong phim "Song Lang". |
Không ít anh chị em đã và đang gánh vững vàng trên vai mình gánh nặng nghề nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh đó, lớp trẻ cần được trau dồi thêm ý niệm và kiến thức về văn hóa dân tộc; trang bị để tung hoành, sáng tạo đột phá trên nền tảng của tình yêu nước thương nòi cùng trách nhiệm công dân. Phải khẳng định rằng phim truyện Việt Nam trong khoảng mười mấy năm gần đây đã có bước tiến lớn.
Trước hết là nội dung phong phú, thể hiện được nhiều mặt xã hội. Về thể hiện, đã thoát khỏi motip từng tồn tại rất lâu, đi vào đời sống, cố gắng phản ánh được nhiều khía cạnh của vấn đề, bằng các phương tiện cả hình ảnh lẫn âm thanh đều rất hiện đại. Nếu đòi hỏi một tác phẩm hoàn chỉnh thì khó tìm, nhưng từng trường đoạn thì rất tốt, không hề thua kém phim nước ngoài. Nếu chúng ta cố gắng có được những kịch bản hay thì phim Việt sẽ thay đổi rất nhiều.
Điểm yếu nhất hiện nay là kịch bản, đề tài, cách xác định và thể hiện vấn đề. Cách kể chuyện, cách phản ánh nhân vật sao cho giống thực nhất đang là vấn đề lớn nhất mà Điện ảnh Việt phải đối mặt!”.
