Bà Loan: Tôi chỉ trồng giống mít Changai
NNVN số ra ngày 3/7/2009 có bài “Người đưa giống mít Thái Changai ra Bắc” phản ánh anh Ngô Văn Thuỷ ở thôn Miếu Thờ, xã Tiên Dược (Sóc Sơn, Hà Nội) là người đầu tiên du nhập giống mít Thái Changai của HTX Phú Lợi, Châu Thành A (Hậu Giang) ra trồng trên vùng đất đồi gò Sóc Sơn cho hiệu quả kinh tế cao. 
Đồng thời anh được HTX Phú Lợi ký hợp đồng làm đại lý độc quyền cung cấp giống mít Thái Changai tại miền Bắc. Tiếng lành đồn xa, mô hình trồng mít của anh Thuỷ được rất nhiều bà con nông dân các tỉnh Nghệ An, Thanh Hoá, Hoà Bình, Thái Nguyên… đến tham quan học tập.
Cũng từ thời điểm cuối năm ngoái đến nay có rất nhiều giống mít mang “mác” Thái thật giả lẫn lộn, “đổ bộ” ra miền Bắc. Người dân một số địa phương do thiếu thông tin đã mua phải giống “mít Thái” không rõ nguồn gốc về trồng. Ngay cả cơ quan khuyến nông đã lợi dụng chính sách trợ giá để tuồn giống mít giá rẻ (không có bảo hành, không thương hiệu) về cung ứng cho nông dân?
Ngày 7/4/2010 Trạm Khuyến nông thị xã Sơn Tây (Hà Nội) tổ chức cho các cán bộ HTXNN, khuyến nông viên cơ sở và đại diện các hộ nông dân đi học tập mô hình trồng mít Thái Changai của anh Ngô Văn Thuỷ. Ông Nguyễn Văn Khang, Phó Chủ nhiệm HTX Kim Sơn đánh giá rất cao mô hình này và xin được ghi hình sản xuất để bà con học tập.
Sau khi tham quan mô hình, bà Trần Thị Hoan, Trạm trưởng Trạm Khuyến nông Sơn Tây đã trình phương án trồng thử nghiệm giống mít Thái và được UBND thị xã đồng ý duyệt mua 1.000 cây giống với giá 50.000đ/cây (trong đó ngân sách trợ giá 40.000đ/cây, còn lại dân đóng 10.000đ/cây), phân bổ cho 6 xã, phường trên địa bàn. Kèm theo thông báo về cơ chế hỗ trợ và phương án phân bổ giống, Trạm Khuyến nông Sơn Tây còn photocopy toàn bộ quy trình kỹ thuật trồng mít Thái Changai của anh Ngô Văn Thuỷ , gửi cho HTX và nông dân “học tập”.
Thế nhưng không hiểu lý do gì Trạm Khuyến nông Sơn Tây lại không đưa giống mít Thái Changai của anh Thuỷ về trồng. Đích thân 2 bà Trạm trưởng và Trạm phó Khuyến nông đã đến Trung tâm Thực nghiệm và đào tạo nghề (Trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội) để liên hệ mua giống mít “siêu sớm” với giá 50.000đ/cây. Trao đổi với NNVN, bà Hoàng Thị Tứ, Trạm phó Trạm Khuyến nông Sơn Tây cho biết: “Chúng tôi ký hợp đồng nhập giống mít Thái Changai của Trung tâm thực nghiệm với giá 50.000đ/cây, có hoá đơn chứng từ đầy đủ”. Khi được hỏi vì sao không nhập giống mít Thái Changai của cơ sở đã tham quan ở Sóc Sơn, chưa trồng thử nghiệm đã “ồ ạt” nhập tới 1.000 cây giống về trồng, bà Tứ im lặng không trả lời.
Theo điều tra của chúng tôi, hiện có rất nhiều giống mít như mít “siêu sớm”, mít Viên Linh, mít Tứ quý… mang mác Thái Lan được các chủ vườn giống ở gần Trường ĐH Nông nghiệp nhập về bán với giá từ 15.000-20.000đ/cây, giá cao nhất 27.000đ/cây. Ông Đông, PGĐ Trung tâm thực nghiệm và đào tạo nghề (Trường ĐH Nông nghiệp) thừa nhận với PV giống mít cung ứng cho Trạm Khuyến nông Sơn Tây không phải giống Thái Changai mà là giống Thái “siêu sớm”. “Chúng tôi nhập giống siêu sớm của một HTX ở Bến Tre, nhập về đắt thì bán đắt, vậy thôi” - ông Đông khẳng định. Hỏi Trung tâm đã trồng thử nghiệm giống này chưa, hiệu quả kinh tế ra sao? Ông Đông cho biết “đã trồng thử trên đất Sóc Sơn rồi” (?).
Anh Ngô Văn Thuỷ, chủ vườn mít Thái Changai ở Sóc Sơn cho biết: Ông Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Hải Dương có đến tham quan, “mục sở thị” vườn mít của tôi, và cho biết ông từng mua giống “mít Thái siêu sớm” trôi nổi trên thị trường, trồng 5 năm vẫn chưa có quả. Còn một hộ dân ở Hoà Bình trồng hơn 1ha “mít Thái” vài năm nay vẫn chưa biết mùi vị quả mít ra sao. Vì vậy trước khi mua giống, người dân cần tìm hiểu kỹ thông tin, phải “mắt thấy, tay sờ, miệng nếm” mít thật, tránh mua phải giống rởm.
Ông Nguyễn Đức Mậu, Nguyên Chủ tịch Hội Nông dân xã Cổ Đông (Sơn Tây) cho biết: “Khi bà con trong xã đem mít về trồng, tôi đã ngờ ngợ giống có vấn đề, cây không có tem nhãn xuất xứ nguồn gốc. Tôi liền gọi điện hỏi một số chủ trại giống ở Trâu Quỳ, họ cho biết giá giống mít Thái cao nhất là 27.000đ/cây, mua bao nhiêu cũng có, còn 50.000đ/cây mà các ông mua là giá ở trên trời (!)”. Bà Nguyễn Thị Loan, nông dân xóm Nghĩa Sơn, xã Kim Sơn chỉ tay ra mấy cây mít giống chưa trồng, cho biết: “Hôm trước HTX mở băng hình cho xem trồng giống mít Thái Changai ở Sóc Sơn quả sai trĩu trịt, tôi mê quá. Hơn nữa lại được Nhà nước hỗ trợ 40.000đ/cây nên tôi đăng ký mua 6 cây liền. Họ thu 12.000đ/cây, trong đó hỗ trợ 10.000đ, còn 2.000đ tiền công vận chuyển. Vậy mà hôm đưa giống về nhiều người bảo đây không phải giống mít “xịn” nên tôi vẫn chưa trồng”.
Bà Loan khẳng định nếu họ không cung ứng giống mít Thái Changai như “quảng cáo” trong băng hình thì nhất quyết bà không trồng nữa. “Vài năm trước tôi mua phải mấy trăm cây xoài, khi trồng có quả chín mà vẫn chua loét, không bán được phải chặt bỏ để trồng cây khác. Bây giờ mà mua phải giống mít không rõ nguồn gốc, khi trồng tốn công chăm sóc, phân bón, cây không ra quả thì biết kêu ai?”.
Chị Khuất Thị Loan, cán bộ khuyến nông xã Kim Sơn cho biết, nhiều người dân trong xã đã “trồng xoài xoài chua, trồng vải vải kém” nên họ rất sợ giống rởm, giống kém chất lượng. “Hôm cán bộ trạm khuyến nông chở cả xe giống mít về, tôi không thấy có tem nhãn mít Changai liền điện hỏi cô Hoan trạm trưởng. Cô ấy bảo đây là giống mít siêu sớm có bảo hành, có thương hiệu. Giống có mức độ thôi, khan lắm, không có mà cung ứng đâu. Nếu không lấy thì trạm chuyển ngay cho xã khác”.
