Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte xuất hiện qua video tại phiên điều trần đầu tiên trước khi xét xử về các cáo buộc tội ác chống lại loài người vì khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng trong chiến dịch chống ma túy của ông. Ảnh: Getty.
Ông Duterte, người đã được đưa đến Hà Lan từ Manila hôm 12/3 sau khi bị bắt theo lệnh của ICC về tội ác chống lại loài người, tỏ ra yếu ớt khi xác nhận tên và ngày sinh của ông trước tòa án qua cuộc gọi video.
Luật sư bào chữa Salvador Medialdea cho biết, ông Duterte không đủ sức khỏe để trao đổi thêm, rằng việc bắt giữ và đưa đến Hà Lan là "hành vi bắt cóc" và thân chủ của ông đang có nhiều vấn đề y tế.
Chủ tọa phiên tòa Iulia Antoanella Motoc trả lời, rằng bác sĩ tòa án, người đã khám cho ông Duterte khi đến nơi, cho rằng ông "hoàn toàn tỉnh táo và khỏe mạnh". Bà nói thêm, cựu Tổng thống Duterte và các luật sư có thể nêu vấn đề về quá trình áp giải ông đến tòa án và vấn đề sức khỏe của ông ở giai đoạn sau của quá trình tố tụng.
Các công tố viên đã cáo buộc cựu tổng thống 79 tuổi đã thực hiện một cuộc tấn công có hệ thống nhắm vào dân thường trong thời gian ông tại vị.
Hàng nghìn đối tượng buôn bán và sử dụng ma túy được cho là đã thiệt mạng trong một chiến dịch trấn áp tội phạm ma túy, khi các đội chống ma túy do ông Duterte thành lập thực hiện các vụ giết người ngoài vòng pháp luật trên diện rộng.
"Đối với chúng tôi là nạn nhân của cuộc chiến chống ma túy, đây là bước đầu tiên để đạt được công lý", luật sư đại diện cho gia đình các nạn nhân của các vụ giết người liên quan đến ma túy ở Philippines, Gilbert Andres, nói bên ngoài tòa án.
Ông Duterte được đưa đến Rotterdam bằng một chiếc máy bay tư nhân hôm 12/3 và được chuyển đến một trại giam trên bờ biển Hà Lan gần trụ sở ICC. Trong một thông điệp video trên mạng xã hội, ông đã thừa nhận về những hành động của mình.
Trong phiên điều trần đầu tiên, thẩm phán đã tóm tắt các cáo buộc nhắm vào ông.
Ông Duterte, người lãnh đạo Philippines từ năm 2016 đến năm 2022, sẽ là cựu nguyên thủ quốc gia châu Á đầu tiên phải hầu tòa tại ICC, một tòa án được thành lập cách đây hơn hai thập kỷ để truy tố các cá nhân về tội ác chiến tranh, tội ác chống lại loài người, xâm lược và diệt chủng.
Ông Duterte nói, ông mắc nhiều bệnh nền bao gồm rối loạn thần kinh mãn tính, các vấn đề về lưng, đau nửa đầu và tắc nghẽn mạch máu.
Việc ông Duterte chấp nhận bị bắt đánh dấu một chiến thắng lớn đối với Chánh công tố viên Karim Khan, người đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt của Mỹ vì ra lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Vào cuối phiên điều trần, các thẩm phán ấn định phiên điều trần thứ hai sẽ nhằm xác nhận về cáo buộc và sẽ bắt đầu vào ngày 23/9, thời điểm các công tố viên có thể đưa ra bằng chứng của họ và các thẩm phán sẽ quyết định những cáo buộc nào có thể được đưa vào bản cáo trạng. Phiên tòa tuyên án dự kiến sẽ diễn ra sớm nhất là đầu năm 2026.
