Sẽ có nhiều đợt mặn xâm nhập mạnh
Ông Lê Hữu Toàn, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Kiên Giang cho biết, hiện nay độ mặn đang có xu thế tăng cao và theo các tuyến kênh rạch lấn sâu vào nội đồng.
Cụ thể, nước mặn từ biển Tây theo sông Cái Lớn, với độ mặn 1‰ đã xâm nhập vào sâu 48km (tới xã Vĩnh Hòa Hưng Nam, huyện Gò Quao), độ mặn 4‰ xâm nhập sâu 36km (tới thị trấn Gò Quao, huyện Gò Quao). Trên sông Cái Bé, độ mặn 1‰ đã xâm nhập vào sâu 18km (tới xã Minh Hòa, huyện Châu Thành), độ mặn 4‰ xâm nhập sâu 14km (tới xã Bình An, huyện Châu Thành). Mặn cũng đang xâm nhập theo tuyến kênh Cái Sắn, với độ mặn 4‰ đã xâm nhập tới khu vực xã Mong Thọ B, huyện Châu Thành.
Từ đầu năm 2025 đến nay, Kiên Giang đã triển khai nhiều đợt vận hành cống, âu thuyền Vàm Bà Lịch để ngăn triều cường đẩy nước mặn xâm nhập vào nội đồng, bảo vệ sản xuất nông nghiệp và đời sống dân sinh. Ảnh: Trung Chánh.
Trong tháng 1 và đầu tháng 2 đã có 3 đợt triều cường, đẩy mặn lấn sâu vào nội đồng, gồm đợt ngày 13-15/1, 30/1-1/2 và 7-10/2. Để ứng phó với các đợt xâm nhập mặn này, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang đã phối hợp với các đơn vị liên quan chủ động vận hành linh hoạt cống, âu thuyền Vàm Bà Lịch (xã Vĩnh Hòa Phú, huyện Châu Thành) để cắt đỉnh triều cường, chủ động ngăn mặn, giữ ngọt, bảo vệ sản xuất và nguồn nước phục vụ đời sống dân sinh.
Lục bình trên một số tuyến kênh, rạch thuộc khu vực ven biển của huyện An Biên bị chết do nước mặn xâm nhập. Ảnh: Trung Chánh.
Theo dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Kiên Giang, tình hình xâm nhập mặn từ tháng 2-4/2025 ở mức cao hơn trung bình nhiều năm. Dự báo độ mặn cao nhất mùa khô 2024-2025 trên sông Cái Lớn và Cái Bé xuất hiện vào cuối tháng 3 và tháng 4/2025. Từ tháng 5/2025, xâm nhập mặn trên các sông có xu thế giảm dần trong nửa đầu của tháng và giảm nhanh từ nửa cuối tháng trở đi.
Đặc biệt lưu ý, trong những tháng còn lại của cao điểm mùa khô, sẽ có 5 đợt mặn xâm nhập mạnh vào các kỳ triều cường. Cụ thể từ ngày 4/3-7/3, 21/3-24/3, 31/3-3/4, 16/4-19/4 và 28/4-1/5.
Triển khai đồng bộ các giải pháp kiểm soát mặn
Ngay từ đầu mùa khô, tỉnh Kiên Giang đã xây dựng phương án phòng, chống hạn hán, thiếu nước ngọt, xâm nhập mặn nhằm đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và đời sống dân sinh. Đặc biệt, ngành nông nghiệp chỉ đạo các địa phương thực hiện gieo sạ lúa sớm hơn tùy theo điều kiện nguồn nước từng khu vực, nhất là ở các vùng hạn chế nguồn nước ngọt. Khuyến cáo nông dân không sử dụng các giống lúa dài ngày để tránh bị thiệt hại do hạn, mặn ở giai đoạn giữa đến cuối vụ. Đồng thời, xây dựng kế hoạch gieo sa phù hợp với từng tiều vùng, chỉ đạo chấn chỉnh kịp thời đối với các địa phương gieo sa tự phát ngoài lịch.
Một đoạn kênh, mương nội đồng thuộc xã Vĩnh Hòa Phú, huyện Châu Thành cạn trơ đáy do nắng hạn. Ảnh: Trung Chánh.
Tăng cường công tác điều tra xâm nhập mặn trên các tuyến kênh chính, kịp thời thông báo cho các ngành, địa phương và nhân dân biết để chủ động trong sản xuất và sinh hoạt. Tổ chức hướng dẫn nông dân áp dụng các biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước, phòng trừ dịch hại và các kỹ thuật canh tác trong điều kiện hạn chế về nước tưới. Khuyến cáo nông dân kiểm tra chất lượng nước trước khi bơm tưới.
Chi cục Thủy lợi tỉnh Kiên Giang đã vận hành có hiệu quả hệ thống cống trên địa bàn tỉnh và phối hợp Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Miền Nam vận hành các cống: Cái Lớn, Cái Bé, Xẻo Rô để ngăn mặn, giữ ngọt hợp lý theo yêu cầu thực tế tại từng thời điểm sản xuất của từng khu vực. Thường xuyên kiểm tra hệ thống cống trên địa bàn tỉnh, qua đó đã phát hiện sớm các sự cố rò rỉ mặn và có biện pháp khắc phục kịp thời.
Ngoài ra, các địa phương ven biển, vùng bị ảnh hưởng mặn đã triển khai đắp mới, gia cố 29 đập đất ngăn mặn theo thời vụ để bảo vệ lúa trong vụ mùa, đông xuân 2024-2025 và đảm bảo nước sinh hoạt cho nhân dân.
Ông Trang Minh Tú, Trưởng phòng NN-PTNT huyện An Biên cho biết, vào đầu mùa khô, huyện đã triển khai đắp 20 đập tạm bằng đất tại các tuyến kênh nội đồng thuộc thị trấn Thứ Ba và xã Đông Yên để ngăn mặn xâm nhập. Nhờ đó, đã bảo vệ hiệu quả diện tích sản xuất lúa trên địa bàn huyện, gồm lúa - tôm diện tích 21.700ha và lúa đông xuân 2024-2025 diện tích gần 5.200ha.
Đối với nước sinh hoạt, trên địa bàn huyện An Biên có 2 xã ven biển là Đông Thái và Đông Thái A có nhiều hộ dân gặp khó khăn hệ thống nước máy chưa kéo tới, trong khi khu vực này không thể khoan giếng ngần do nhiễm mặn.
Theo ông Tú, thời gian qua huyện đã phối hợp với các đơn vị cấp phát hơn 4.000 bồn chứa nước cho các hộ dân ở khu vực này. Cùng với đó, người dân cũng chủ động đầu tư thêm các lu, kiệu để tích trữ nước phục vụ nhu cầu sinh hoạt của gia đình.
Ngoài ra, huyện An Biên phối hợp cùng với Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường tỉnh Kiên Giang mở 3 vòi cấp nước công cộng tại khu vực Đông Thái và giáp với Nam Thái A, phục vụ cấp nước sạch miễn phí trong suốt các tháng cao điểm mùa khô, không để xảy ra tình trạng người dân bị thiếu nước sinh hoạt.
Mặc dù diện tích lúa đông xuân 2024-2025 chưa thu hoạch còn rất lớn nhưng nhờ triển khai hiệu quả các biện pháp bảo vệ, trên địa bàn tỉnh Kiên Giang chưa ghi nhận thiệt hại do nắng hạn, xâm nhập mặn gây ra. Ảnh: Trung Chánh.
Cùng với việc đóng hệ thống cống trên các tuyến đê ven biển An Biên - An Minh, Hòn Đất - Kiên Lương, huyện Châu Thành và TP Rạch Giá, từ đầu năm 2025 đến nay, cống, âu thuyền Vàm Bà Lịch đã được vận hành 3 đợt để cắt đỉnh các đợt triều cường. Đây là công trình thủy lợi lớn nhất do tỉnh Kiên Giang đầu tư.
Theo kế hoạch của Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh Kiên Giang, trong tháng 3 và tháng 4/2025 là thời kỳ cao điểm của xâm nhập mặn, cống, âu thuyền Vàm Bà Lịch sẽ được vận hành đóng xuyên suốt để kiểm soát mặn xâm nhập, trữ ngọt, đảm bảo nguồn nước cho sinh hoạt và phục vụ sản xuất tại địa phương.
Trong thời gian đóng cống, tiến hành vận hành âu thuyền để phục vụ lưu thông thủy qua cống. Trong thời gian vận hành đóng cống, các phương tiện giao thông đường thủy khi lưu thông đến khu vực công trình phải tuân thủ nghiêm hướng dẫn của lực lượng chức năng, quy định an toàn giao thông đường thủy nội địa, hệ thống báo hiệu, tín hiệu và neo đậu lại, chờ điều tiết qua cửa âu thuyền an toàn.
Diện tích lúa đông xuân 2024-2025 hiện còn trên đồng ruộng ở Kiên Giang khá lớn, đến giữa tháng 2 mới thu hoạch được trên 21.000/280747ha đã gieo trồng. Diện tích rau màu hiện có gần 3.800ha, cây ăn trái 16.780ha… Mặc dù nắng hạn, xâm nhập mặn đang diễn ra gay gắt và có xu hướng ngày càng lấn sâu vào nội đồng nhưng nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống, Kiên Giang đang bảo vệ tốt vùng sản xuất nông nghiệp. Từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn tỉnh chưa ghi nhận thiệt hại do hạn, mặn gây ra.
