Nguyên Bộ trưởng Mai Ái Trực: 'Sự hợp nhất phù hợp cho công tác quản lý'

Là Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Mai Ái Trực bày tỏ phấn khởi trước sự ra đời Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Gần 20 năm nghỉ hưu, ông Mai Ái Trực ở tuổi 79 vẫn nồng nhiệt và sắc sảo như cá tính người Bình Định vốn có của ông, khi dành cho Báo Nông nghiệp Việt Nam một cuộc trả lời phỏng vấn hiếm hoi.

Thưa ông, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa được thành lập, trên cơ sở hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường. Sự kiện mới này có khiến ông nhớ lại những gì mà ông cảm nhận được khi thành lập Bộ Tài nguyên và Môi trường năm 2002 và ông từ Bình Định ra Hà Nội đảm nhiệm cương vị Bộ trưởng?

Có ba điều mà tôi vẫn nhớ và thường nhắc tới khi chuyện trò với anh em cán bộ cũ của Bộ. Một là, sự đồng tình cao trong việc bố trí đội ngũ cán bộ quản lý các đơn vị trực thuộc Bộ. Bộ Tài nguyên và Môi trường được thành lập trên cơ sở hợp nhất hai Tổng cục thuộc Chính phủ và một số đơn vị từ Bộ Công nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Khoa học và Công nghệ chuyển về. Nhiều cán bộ từ Phó Tổng cục trưởng được bố trí Vụ trưởng hoặc từ Vụ trưởng được bổ nhiệm chức Phó Vụ trưởng, nhưng không thấy có ý kiến thắc mắc mà tất cả đều yên tâm đảm nhận công việc mới.

Hai là, trụ sở của Bộ được đặt tại trụ sở của Tổng cục Địa chính (cũ), qua rất nhiều năm sử dụng đã xuống cấp nặng, lại chật hẹp so với số lượng cán bộ, nhân viên của Bộ nhưng không ai đặt vấn đề sửa chữa hoặc trang bị lại nội thất mà tập trung vào công việc theo yêu cầu mới.

Ba là, sự nhanh chóng hòa nhập, gắn kết giữa cán bộ, nhân viên từ nhiều nguồn khác nhau, tạo ra không khí đoàn kết, vui vẻ trong xử lý công việc, kể cả làm thâu đêm hoặc ngày cuối tuần.

Chính vì vậy mà kể từ ngày Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập Ban Soạn thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đến khi Quốc hội cho ý kiến tại hai kỳ họp và thông qua Luật Đất đai năm 2003, tổng thời gian chỉ có gần 10 tháng. Các công việc khác cũng đều thông suốt và đúng tiến độ đề ra.

Ông đánh giá thế nào về việc hợp nhất hai Bộ thành Bộ Nông nghiệp và Môi trường và những thuận lợi, khó khăn ban đầu khi thành lập Bộ này?

Theo yêu cầu đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn của cả hệ thống chính trị hiện nay thì việc hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường thành một Bộ là hợp lý nhất. Tên gọi Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng phản ánh khái quát và đầy đủ các lĩnh vực mà hai Bộ đã quản lý trước đây.

Nông nghiệp không thể không gắn với nông thôn, còn Môi trường về thực chất đã bao gồm các thành phần mà chúng ta gọi là tài nguyên như đất và những yếu tố vật chất trong lòng đất, nước, sinh vật, cảnh quan, không khí, khí hậu…

Tôi cho rằng, việc hợp nhất hai Bộ về cơ bản là rất thuận lợi cho công tác quản lý, cả trước mắt và lâu dài, vì các lĩnh vực do hai Bộ quản lý trước đây vốn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, không ít cán bộ của các lĩnh vực đó đã quen biết, hiểu nhau thông qua các mối quan hệ trong công việc hoặc cùng có những quan tâm chung.

Một số vướng mắc, chồng chéo giữa hai Bộ cũ thì bây giờ có điều kiện xử lý khi “về chung một nhà”. Còn khó khăn trong buổi đầu khi hợp nhất thì cũng có. Như việc bố trí cán bộ thế nào cho hợp lý, phương thức gắn kết giữa các lĩnh vực thành một tổng thể, tạo ra sức mạnh tổng hợp của việc hợp nhất, về quy trình và cách xử lý công việc… Kinh nghiệm cho thấy, những khó khăn đó sẽ qua nhanh thôi và mọi việc sẽ tốt hơn lúc chưa hợp nhất.

Ông có thấy cần lưu ý gì trong công tác quản lý của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, chẳng hạn quản lý đất đai, nguồn nước, thưa ông?

Một trong những lý do thành lập Bộ Tài nguyên và Môi trường vào năm 2002 là để khắc phục tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi” của các Bộ vừa quản lý các đơn vị sử dụng nhiều tài nguyên (như nước, khoáng sản), lại có chức năng quản lý việc phân bổ, cấp phép sử dụng các nguồn tài nguyên đó. Nông nghiệp là lĩnh vực sử dụng nhiều nhất đất đai và nguồn nước.

Vì vậy, tôi tin là ngành Nông nghiệp và Môi trường sẽ chú ý trong việc đề xuất cơ quan có thẩm quyền phân bổ nguồn lực đất đai và tài nguyên nước một cách hợp lý, phù hợp với yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, phát triển các ngành dịch vụ và thúc đẩy đô thị hóa trong quá trinh xây dựng đất nước phồn vinh theo mục tiêu Đại hội XIII của Đảng đề ra.

 Xin cảm ơn ông! Kính chúc ông nhiều niềm vui và sức khỏe!