Cùng là lân nhưng lân P205 hữu hiệu có hàm lượng từ 15-17%, cây trồng rất dễ hấp thu, còn “lân đen” hàm lượng lân hữu hiệu chỉ 1% hoặc chưa tới rồi độn thêm các chất trung lượng, can xi nên cây khó hấp thu. Do nông dân chưa hiểu biết mới nghĩ lân nào cũng là lân thành ra bị móc túi mà không hay. Ông Nguyễn Trí Quyết-Tổng Giám đốc Công ty Tấn Tài, tỉnh Đắk Nông, nhà phân phối của Supe Lâm Thao bức xúc:
Ông Nguyễn Trí Quyết-Tổng Giám đốc Công ty Tấn Tài. Ảnh: Dương Đình Tường.
“Với một doanh nghiệp làm ăn chân chính, theo đúng quy phạm pháp luật, đảm bảo hài hòa lợi ích lâu dài cho nhà phân phối, cho nhà nông cũng như nhà sản xuất, tôi rất bức xúc với vấn nạn “lân đen”, trong các hội nghị đều nói về vấn đề này. Tỉnh Đắk Nông cũng chung thực trạng với các tỉnh của Tây Nguyên mà có thể là với cả nước nữa, tình hình đã nghiêm trọng lắm rồi. Đại lý cấp một không thể bán trực tiếp cho nông dân mà phải thông qua đại lý cấp hai. Tôi có đi một số đại lý cấp hai, họ nói rằng bán “lân đen” lợi nhuận nhiều. Tôi mới nói rằng làm như thế thì khổ nông dân lắm!
Trên bao bì đã gọi là lân, tức lân là thành phần chính mà P205 hữu hiệu mà chỉ có 0,5%, trong khi Supe lân Lâm Thao có tới 16%, tức là 18 bao “lân đen” mới bằng 1 bao Supe lân Lâm Thao. Ngoài chuyện kém chất lượng, khi bón “lân đen” còn gây ngộ độc đất, hậu quả để lại từ năm này tới năm khác; làm chi phí canh tác tăng lên bởi chuyện bón 1 bao phân với 18 bao phân công lao động rất khác nhau. Khi thấy nông dân mua “lân đen” tôi có nói hết nhưng cái khó là họ không có vốn, phải mua thiếu.
Còn đại lý, bán 1 bao “lân đen” lời gấp 5-7 lần 1 bao Supe lân Lâm Thao nên lái nông dân mua. Sản phẩm không chất lượng như thế hậu quả là nông dân gánh và cả nhà sản xuất chân chính gánh nữa. Bởi đại lý bán “lân đen” biết chúng kém chất lượng nên phải bán kèm thêm cả những loại có chất lượng như Supe lân Lâm Thao chẳng hạn, để cho gánh dinh dưỡng mà bên “lân đen” không có. Nhà phân phối (đại lý cấp một) như chúng tôi không thể áp đặt đại lý cấp hai không bán “lân đen” nữa bởi đó là thị trường. Những loại “lân đen” đó đều được đăng ký và được phép lưu hành nên nhà sản xuất đã lách luật. Hi vọng các cơ quan quản lý Nhà nước phải làm nghiêm vấn đề này.
Nông dân Đắk Nông còn nghèo, trình độ dân trí còn thấp so với nhiều tỉnh khác ở Tây Nguyên, bởi thế hậu quả của “lân đen” rất lớn, chi phí để mà làm sạch đất sau này sẽ kinh khủng. Theo tôi để khắc phục tình trạng này thì phải làm sao để nông dân có được sự hỗ trợ về tài chính, có sự tự chủ, không bị người bán hàng lái. Rồi các nhà phân phối như chúng tôi cũng phải được hỗ trợ tài chính như thế nào đó để tiếp cận được các sản phẩm phân bón đúng, đủ chất lượng”.
Ông Nguyễn Xuân Đức-Trưởng phòng Kinh doanh của Tập đoàn Hoành Sơn. Ảnh: Dương Đình Tường.
Còn ông Nguyễn Xuân Đức-Trưởng phòng Kinh doanh của Tập đoàn Hoành Sơn thì cho biết mấy chục năm nay đã kinh doanh phân bón rồi, khởi đầu bằng những sản phẩm Supe lân Lâm Thao và NPK 5.10.3 Lâm Thao: “Xưa độc quyền còn dễ bán, giờ nhiều loại sản phẩm của các công ty nên sự cạnh tranh rất mạnh, quan trọng nhất là về giá. Các công ty khác hay hạ giá còn Lâm Thao thì không nên nói chung giá vẫn còn cao so với mặt bằng.
Ngoài vấn nạn “lân đen” thị trường còn có cả các loại phân NPK chất lượng không tốt vì không có lưu huỳnh như NPK Lâm Thao, và nay là không có vi sinh như NPK Lâm Thao nhưng nông dân không biết. Bởi thế bón các loại NPK kia thường làm chai đất, mà bón NPK Lâm Thao lại làm tơi xốp đất, tốt đất. Theo tôi các Trung tâm Khuyến nông, các Sở Nông nghiệp và PTNT nên làm mô hình để so sánh những loại phân NPK thông thường và NPK có bổ sung vi sinh, lưu huỳnh để cho người nông dân được biết, lựa chọn. Chúng tôi có làm mô hình thử ở Quảng Trị thấy các loại NPK khác thường có nhiều ure khiến cây tốt lá, còn NPK Lâm Thao không tốt lá ngay, xanh ngay nhưng nhờ có vi sinh nên cây phát triển từ từ, hạt chắc, bông to, qua đó có khuyến cáo cho nhiều nông dân làm theo”.
