Theo thống kê của Hiệp hội Phân bón Việt Nam, có trên 100.000 sản phẩm phân bón sản xuất trong nước và 15.000 sản phẩm nhập khẩu đã đăng ký lưu hành. Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phải công bố hợp quy và đăng ký bản công bố hợp quy tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Hiện có hơn 110.000 sản phẩm phân bón sản xuất trong nước và nhập khẩu đã đăng ký lưu hành tại Việt Nam. Ảnh: Hồng Huệ.
Cả nước có 790 cơ sở sản xuất phân bón vô cơ và hữu cơ, trong đó 261 cơ sở sản xuất vô cơ, 161 cơ sở hữu cơ, 308 cơ sở vừa vô cơ vừa hữu cơ. Ước sản xuất được trên 20 triệu tấn các loại.
Nhu cầu sử dụng phân bón ở Việt Nam hiện nay vào khoảng 10,5 - 11 triệu tấn các loại một năm. Trong đó: Ure khoảng 1,6 - 1,8 triệu tấn, DAP khoảng 0,9 đến 1,0 triệu tấn, SA 0,8 - 0,9 triệu tấn, Kali 0,9 - 1,0 triệu tấn, phân chứa lân các loại trên 1,2 triệu tấn, phân NPK khoảng 3,5 triệu tấn.
Theo quy định của Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật (TCQC), phân bón là sản phẩm hàng hóa nhóm 2 đảm bảo an toàn, vệ sinh, sức khỏe con người: bảo vệ động vật, môi trường được quản lý bằng quy chuẩn kỹ thuật. Tất cả các sản phẩm phân bón trước khi lưu thông trên thị trường đều phải công bố hợp quy.
Tại hội thảo ”Một số bất cập trong việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp” diễn ra vào sáng 27/3 do Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp Hiệp hội Phân bón Việt Nam và Hội Chăn nuôi Việt Nam tổ chức, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam Nguyễn Trí Ngọc chỉ ra rằng hiện đang tồn tại 2 loại hình văn bản pháp luật về quản lý chất lượng của sản phẩm phân bón là: văn bản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và văn bản về Quy chuẩn kỹ thuật Việt Nam (QCVN) của Bộ Khoa học Công nghệ, mỗi văn bản quy định cách thức quản lý khác nhau.
Như vậy, cũng là quản lý chất lượng sản phẩm phân bón, nhưng ban hành bằng QCVN thì phải công bố hợp quy, ban hành bằng thông tư thì không phải công bố hợp quy.
TS. Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Minh Hà.
TS. Nguyễn Trí Ngọc cho rằng: "Quy định công bố hợp quy phân bón hiện còn tồn tại nhiều bất cập về sự chồng chéo, xung đột giữa các quy định pháp luật hiện hành, mang nặng tính hình thức, gây tốn kém thời gian, chi phí cho doanh nghiệp."
Ngoài các bất cập được nêu tại hội thảo, đại diện Phân bón Phú Mỹ đề xuất thêm các điều chỉnh pháp lý trong lĩnh vực nông nghiệp như sau:
Thứ nhất, theo Luật trồng trọt, điều 44 quy định chỉ cho phép DN có mã số phân bón ủy quyền cho 1 đơn vị để nhập khẩu. Để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động kinh doanh, cần mở rộng quy định, cho phép doanh nghiệp có mã số phân bón ủy quyền cho nhiều đơn vị khác nhau để nhập khẩu, gia công sản xuất và phân phối sản phẩm, miễn là các đơn vị này có chức năng kinh doanh phân bón.
Thứ hai, theo Luật giá và Nghị định 85/2024/NĐ-CP, doanh nghiệp phải kê khai giá phân đạm, phân DAP, phân NPK. Đại diện Phân bón Phú Mỹ kiến nghị bỏ quy định này vì không hiệu quả và gây tốn thời gian cho doanh nghiệp và cơ quan quản lý.
Cuối cùng, Phân bón Phú Mỹ kiến nghị điều chỉnh mức thuế xuất khẩu đối với mặt hàng phân bón Urê từ 5% xuống 0%, vì việc áp thuế xuất khẩu sẽ suy giảm năng lực cạnh tranh, gây bất lợi cho hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế, do các nước xuất khẩu lớn như Trung Đông, Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Brunei… không áp dụng thuế xuất khẩu đối với Urê. Việc điều chỉnh này vẫn sẽ đảm bảo sự thống nhất và đồng bộ trong hệ thống pháp luật và tuân thủ thông lệ quốc tế và xu hướng phát triển kinh tế bền vững, đồng thời tạo thêm nguồn thu ngoại tệ cho quốc gia thông qua xuất khẩu sản phẩm chế biến sâu .
Ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam nhấn mạnh đây là thời điểm tốt để tháo gỡ những nút thắt, bất cập còn tồn đọng trong thể chế. Ảnh: Minh Hà.
Tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có ý kiến chỉ đạo “Gỡ điểm nghẽn thể chế để không lỡ thời cơ phát triển”. Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư, hiện Quốc hội đang cho phép sửa đổi 2 luật này, nhằm tháo gỡ những nút thắt, bất cập còn tồn đọng, tạo động lực mới cho hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển, đạt tăng trưởng 2 con số và nâng tầm thương hiệu sản phẩm hàng hóa Việt Nam trên trường quốc tế.
Đầu tháng 3/2025 vừa qua, Hội Chăn nuôi Việt Nam cùng 8 hiệp hội ngành hàng đã có công văn gửi Tổng Bí thư Tô Lâm đề xuất ghép Luật TCQC với Luật CLSPHH thành một luật, đồng thời kiến nghị bỏ quy định công bố hợp quy sản phẩm hàng hóa.
Ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam nhấn mạnh: “Đây là thời vận tốt, để Việt Nam có được thể chế pháp luật và chính sách phát triển tốt nhất, nâng tầm chất lượng, sức cạnh tranh của thương hiệu sản phẩm, hàng hóa Việt Nam. Cơ quan chủ trì soạn thảo rất cần sự khách quan và tranh thủ rộng rãi ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, các chuyên gia, nhà khoa học ở trong, ngoài nước, nhất là của các hiệp hội ngành hàng.”
