Nhà xuất bản Kim Đồng hơn 65 năm qua vẫn giữ vững sứ mệnh nuôi dưỡng những giá trị văn hóa, tinh thần tốt đẹp cũng như bồi đắp tâm hồn, nhân cách của nhiều thế hệ bạn đọc nhỏ tuổi Việt Nam. Nhà xuất bản Kim Đồng cũng là đơn vị chủ lực cung cấp mảng sách văn học cho thiếu nhi.
Với mong muốn phát hiện thêm những cây bút mới viết cho thiếu nhi, Nhà xuất bản Kim Đồng quyết định thành lập một giải thưởng cho các sáng tác văn học dành cho thiếu nhi mang tên Kim Đồng. Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất được gắn với cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi 2023 – 2025.
Ngay những ngày đầu mới thành lập, Nhà xuất bản Kim Đồng đã tích cực kêu gọi các tác giả viết cho thiếu nhi. Từ trại sáng tác đầu tiên tại nơi sơ tán Yên Sở năm 1967 - 1968 đến những năm tháng khó khăn thời kỳ bao cấp, Nhà xuất bản Kim Đồng đã tổ chức được 5 trại sáng tác và 4 cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi.
Giai đoạn từ 1988 đến 1992 là những tháng năm “chạm đáy” khó khăn của toàn ngành xuất bản nói chung và của Nhà xuất bản Kim Đồng nói riêng, nhưng vẫn có một cuộc vận động sáng tác được tổ chức cùng với việc mở ra các lớp tập huấn sáng tác cho thiếu nhi, học hỏi kinh nghiệm làm sách của chuyên gia đến từ Nhật Bản, Thái Lan… Bước vào thời kì tăng trưởng, từ năm 1992 đến năm 2002, 5 cuộc vận động liên tục được tổ chức, thu về hàng nghìn tác phẩm văn, thơ, kịch cho nhà xuất bản.
Từ năm 2005 - 2015 hàng loạt cuộc vận động sáng tác trong khuôn khổ Dự án hỗ trợ văn học thiếu nhi Việt Nam - Đan Mạch, do Nhà xuất bản Kim Đồng chủ trì, đã phát hiện nhiều tác giả trẻ, những người ngày càng khẳng định dấu ấn trong văn học thiếu nhi, như Lục Mạnh Cường, Nguyễn Thị Kim Hoà, Ngọc Linh, Võ Diệu Thanh, Chu Thanh Hương, Nguyễn Ngọc Hoài Nam...
Các tác phẩm văn học đoạt giải qua các cuộc vận động sáng tác đã khẳng định được giá trị, thường xuyên được tái bản phục vụ nhu cầu độc giả. Qua các cuộc vận động, nhiều tác giả mới được phát hiện và dần định hình được tên tuổi trong đời sống văn học.
Đã gần 10 năm kể từ cuộc vận động sáng tác năm 2015. Đây là khoảng thời gian đủ để một thế hệ tác giả mới có thể xuất hiện. Đại diện ban tổ chức cho rằng, chúng ta đang chứng kiến nhiều biến chuyển sôi động của ngành xuất bản trong nước với nhu cầu của bạn đọc ngày càng rộng mở về đề tài, thể loại. Chúng ta cũng từng bước thấy được những thách thức của công nghệ và các ứng dụng trí tuệ nhân tạo tác động lên các hoạt động sáng tạo văn hoá nghệ thuật và lên thói quen đọc sách của người trẻ.
Vì vậy, Giải thưởng Văn học Kim Đồng ra đời vào thời điểm này là một sự cần thiết, và cũng là một lời khẳng định nỗ lực của Nhà xuất bản Kim Đồng trong việc tìm kiếm các tác phẩm, tác giả mới.
Giải thưởng Văn học Kim Đồng dành cho tất cả các cây bút chuyên và không chuyên, với ba thể loại: truyện ngắn, truyện dài và thơ. Các tác phẩm dự thi hướng tới đối tượng nhi đồng (6 - 10 tuổi) và lứa tuổi thiếu niên (11 - 15 tuổi). Tổng trị giá giải thưởng lên tới 360 triệu đồng, bao gồm giải nhất trị giá100 triệu đồng, giải nhì trị giá 60 triệu đồng, giải ba trị giá 30 triệu đồng và giải khuyến khích trị giá 10 triệu đồng.
Nhà xuất bản Kim Đồng bắt đầu nhận tác phẩm tham gia từ 17/6/2023 đến hết ngày 31/3/2025. Tiêu chí cần lưu ý, truyện dài không quá 60.000 chữ, tập truyện ngắn tổi thiểu 10 truyện với dung lượng không quá 5.000 chữ/truyện, tập thơ tối thiểu 25 bài
Hội đồng chung khảo gồm các nhà văn nổi tiếng có nhiều đóng góp cho văn học thiếu nhi Việt Nam: Chủ tịch Hội đồng, nhà văn Trần Đức Tiến và các thành viên là nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, nhà văn Lý Lan, Tiến sĩ Giáo dục Nguyễn Thụy Anh và Tổng biên tập Nhà xuất bản Kim Đồng Vũ Thị Quỳnh Liên.